Xử trí khi choáng váng, xây xẩm do nắng

[june04]

Người có dấu hiệu xây xẩm, choáng váng do say nắng nên di chuyển đến nơi mát mẻ, nằm kê chân cao hơn đầu, nới lỏng quần áo, nghỉ ngơi để nhanh phục hồi.

Bác sĩ Nguyễn Tấn Sang, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết khi tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài, hệ thần kinh trung ương buộc phải điều chỉnh cơ chế để làm mát cơ thể, bao gồm tăng tiết mồ hôi, giãn mạch ngoại biên, tăng nhịp tim và điều tiết huyết áp. Nếu cơ thể mất nước và muối khoáng quá nhanh, lượng máu tuần hoàn giảm. Lúc này, não bộ vốn rất nhạy cảm với thay đổi của huyết áp sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên.

Người bị say nắng có thể cảm thấy mắt mờ, đầu lâng lâng, tai ù, chân tay bủn rủn, buồn nôn hoặc choáng váng, không thể đứng vững. Tình trạng này không được xử lý đúng cách dễ dẫn đến tổn thương não, đột quỵ nhiệt, tụt huyết áp nghiêm trọng - nhất là người cao tuổi, người có bệnh nền tim mạch hoặc thần kinh.

Nếu gặp người bên cạnh hoặc bản thân có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt cần nhanh chóng di chuyển đến nơi mát mẻ, thoáng gió càng sớm càng tốt. Người bệnh nằm kê chân cao hơn đầu giúp máu dồn lên não, sau đó nới lỏng quần áo, quạt nhẹ, lau mồ hôi và cho uống từng ngụm nước mát hoặc nước bù điện giải để cơ thể phục hồi nhanh hơn.

Bác sĩ Tấn Sang khuyến cáo không đổ nước lạnh lên đầu hoặc cơ thể bị say nắng. Không cho người bệnh uống nước dồn dập vì dễ gây sặc hoặc buồn nôn. Nếu sau 10-15 phút nghỉ ngơi, triệu chứng không cải thiện hoặc xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như mệt lả, không tỉnh táo, thở nhanh, nói ngọng, cần đưa đến cơ sở y tế ngay vì đây có thể là biểu hiện của đột quỵ do nhiệt.


Các bước xử trí cơ bản khi gặp tình trạng choáng váng, xây xẩm mặt mày. Ảnh: Phương Phạm

Để phòng tránh choáng váng, xây xẩm hay tụt đường huyết, mỗi người nên ăn nhẹ và uống đủ nước trước khi tham gia các hoạt động ngoài trời. Nên chọn trang phục sáng màu, nón rộng vành, kính mát và khăn ướt giúp giảm hấp thụ nhiệt, bảo vệ hệ thần kinh khỏi quá tải.

Sau mỗi 30-40 phút đứng nắng, tranh thủ tìm bóng râm hoặc nơi có mái che để nghỉ vài phút. Người từng có tiền sử huyết áp thấp, rối loạn thần kinh thực vật nên cân nhắc trước khi tham gia các hoạt động ngoài trời kéo dài trong điều kiện nắng gắt.