Sau màn chào hỏi nhã nhặn, Ngoại trưởng Blinken đã ngay lập tức vào vấn đề khi đề cập đến Hồng Kông, Đài Loan... và các cuộc tấn công mạng nhằm vào nước Mỹ và đe dọa các đồng minh của Mỹ từ Trung Quốc, khiến quan chức TQ đã dành khoảng 20' để phản bác lại 4' phát biểu trước đó của đoàn Mỹ và hai bên lời qua tiếng lại khiến bài phát biểu mở đầu dự kiến 8' kéo dài tận gần 90'.
Phái đoàn Trung Quốc do Chủ nhiệm Văn phòng ủy ban đối ngoại trung ương ĐCSTQ Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Vương Nghị dẫn đầu đã có cuộc đối thoại trực tiếp đầu tiên với phái đoàn Mỹ do Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn An ninh Jake Sullivan dẫn đầu vào khoảng 13h tại Alaska ngày 18/3.
Cuộc họp kéo dài gần 4 giờ đồng hồ và kết thúc vào khoảng 17h cùng ngày. Đây là vòng đầu tiên của khuôn khổ đối thoại cấp cao Trung - Mỹ này.
Được biết, hội nghị cấp cao Trung-Mỹ lần này có 3 vòng đối thoại, 2 vòng đối thoại được tổ chức vào ngày 18 và 1 vòng đối thoại vào ngày 19. Vòng đối thoại đầu tiên là vòng duy nhất mở cửa cho giới truyền thông. Nhưng ngay vòng đầu tiên, giới truyền thông đã chứng kiến màn đấu khẩu gay gắt giữa giới chức hai bên. Bài phát biểu khai mạc dự kiến dài 8 phút đã kéo dài tới hơn 90 phút.
Hai đoàn đàm phán "vi phạm" thời gian
Sau màn chào hỏi nhã nhặn, Ngoại trưởng Blinken đã ngay lập tức vào vấn đề khi đề cập đến Hồng Kông, Đài Loan... và các cuộc tấn công mạng nhằm vào nước Mỹ và đe dọa các đồng minh của Mỹ từ Trung Quốc.
Brinken nói: “Những hành động này đe dọa trật tự dựa trên luật lệ, trật tự này duy trì sự ổn định của thế giới”.
Sau đó, ông Sullivan cũng chỉ trích Trung Quốc. Ông cáo buộc Trung Quốc đã phát động một cuộc tấn công vào các giá trị cơ bản của Mỹ. "Chúng tôi không tìm kiếm sự đối đầu, nhưng chúng tôi hoan nghênh sự cạnh tranh khốc liệt", ông nhấn mạnh.

Quan chức Mỹ gọi phóng viên trở lại ghi hình
Hai quan chức Mỹ mở đầu bài phát biểu trong khoảng thời gian 4 phút. Nhưng trước những lời chỉ trích gay gắt của phía Mỹ, các quan chức Trung Quốc đã đáp trả quyết liệt. Ông Dương Khiết Trì dùng khoảng 16 phút sau đó hồi đáp Mỹ.
"Trung Quốc kiên trì đi theo con đường phát triển hòa bình, nỗ lực không ngừng vì hòa bình và phát triển quốc tế và khu vực, đồng thời bảo vệ tôn chỉ và nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc, không giống nước Mỹ thường sử dụng vũ lực, khiến thế giới hỗn loạn, bất an", ông Dương Khiết Trì nói. "Cả Trung Quốc và Mỹ đều là những cường quốc... Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ thay đổi tư duy trò chơi có tổng bằng không và từ bỏ cách làm sai trái... Mỹ không đủ tư cách ngồi trên cao ngó xuống nói chuyện với Trung Quốc, người Trung Quốc sẽ không bị lừa vì chiêu này".
Kế tiếp, ông Vương Nghị cũng có bài phát biểu dài gần 4 phút.
Tuy nhiên, sau khi phía Trung Quốc có phản hồi, đại diện Mỹ thể hiện họ còn điều muốn nói và ra hiệu các phóng viên không nên rời đi. Cứ như vậy, hai phái đoàn liên tục yêu cầu các phóng viên trở lại hiện trường để đưa tin thêm phát biểu của họ, khiến bài phát biểu vượt thời gian dự kiến, kéo dài tận 90 phút.
Cáo buộc lẫn nhau
Hãng tin CNN (Mỹ) dẫn lời quan chức cấp cao đã tham dự cuộc họp cho rằng, phía Trung Quốc vi phạm nghi thức ngoại giao khi cố tình kéo dài bài phát biểu quá thời gian dự kiến mà hai bên đã thống nhất.
Đồng thời, quan chức Mỹ bình luận, đại diện Bắc Kinh "có vẻ cố tình khoa trương để thu hút sự chú ý, công khai làm màu chứ không mang nội dung thực chất".
"Chúng ta đều biết rằng những bài phát biểu cường điệu của các nhà ngoại giao Trung Quốc thường có mục đích hướng đến người dân trong nước họ", ông nói. "Chúng tôi dự định sử dụng thời gian còn lại để truyền tải thông tin đến phái đoàn Trung Quốc trong cuộc họp kín, và giữ cho nội dung đồng nhất với những gì được truyền tải tới công chúng".
Trong khi đó, đại diện Trung Quốc cáo buộc, việc Mỹ gọi phóng viên trở lại ghi hình phần phát biểu của mình nhưng lại yêu cầu họ rời đi khi đến Trung Quốc lên tiếng là hành động thiếu công bằng, thiếu dân chủ.
Trong cuộc họp báo sau đó, đoàn Trung Quốc cho biết: "Đoàn đại biểu Trung Quốc chỉ trình bày tóm tắt về bối cảnh đối thoại chiến lược cấp cao Trung - Mỹ: Trung Quốc mang theo sự chân thành, nhận lời mời đến Anchorage để tiến hành đối thoại chiến lược với Mỹ, sẵn sàng đối thoại theo đúng trình tự và sắp xếp mà hai bên đã thống nhất trước. Tuy nhiên, phía Mỹ đã quá giờ nghiêm trọng trong bài phát biểu mở đầu, đồng thời tấn công vô lý vào các chính sách đối nội lẫn đối ngoại của Trung Quốc, kích động tranh chấp. Đây không phải là sự hiếu khách, cũng không phù hợp với nghi thức ngoại giao. Trung Quốc đã đáp trả một cách nghiêm túc về điều này".