Bộ hài cốt ở "Thành phố Bùng cháy" của Iran đã tiết lộ một bước ngoặt lớn trong lịch sử y học: một con mắt nhựa đường gắn dây vàng, được chế tác tinh xảo.
Đây là dụng cụ chỉnh hình lâu đời nhất từng được tìm thấy, được chế tác với một trình độ cao về tính thẩm mỹ lẫn công dụng y học.
Con mắt nhựa đường được gắn cố định vào hốc mắt khuyết của người phụ nữ; vật liệu làm mắt có pha trộn mỡ động vật giúp dưỡng ẩm hốc mắt; đủ vừa vặn để ngăn mô trong hốc mắt khuyết phát triển quá mức và ngăn các mảnh vụn lạ xâm nhập, chống nhiễm trùng.
Con mắt nhựa đường đã bị đổi màu qua gần 5.000 năm, đa số dây vàng bị rơi mất nhưng vẫn còn rõ những nét tạo tác tinh xảo giúp mô phỏng chuẩn xác mắt thật. Ảnh: Bảo tàng Nghệ thuật Phương Đông Quốc gia tại Rome
Những rãnh li ti gắn dây vàng nhằm mô tả những mao mạch, có bề rộng chưa tới nửa mm, được cho là giúp con mắt thật khớp với hốc mắt. Hai lỗ để gắn chốt vàng cũng được tìm thấy hai bên cầu mắt. Dây và chốt vàng này sẽ giúp mắt được giữ cố định một cách nhẹ nhàng và có thể đảo hướng nhẹ trong hốc mắt như mắt thật.
Cổ vật đáng kinh ngạc đã được thu thập, nghiên cứu và phân tích bởi Bảo tàng Nghệ thuật Phương Đông Quốc gia tại Rome - Ý.
Theo Ancient Origins, vật thể đánh dấu bước ngoặt lớn của y học này được tìm thấy trong hài cốt của một phụ nữ quyền quý chôn cất tại Shahr-e Sukhteh, mà người dân vẫn quen gọi là "Thành phố Bùng cháy" bởi một vụ hỏa hoạn được cho là nguyên nhân khiến nó bị bỏ hoang từ năm 2350 trước Công Nguyên, dù trước đó là một thành đô vô cùng thịnh vượng.
Các cuộc khai quật trước đây ở Shahr-e Sukhteh cũng hé lộ nhiều cổ vật kinh ngạc: bàn xúc xắc cổ, đồ tạo tác đẹp bằng đá cẩm thạch và cả những thứ liên quan đến y học như một chiếc đầu lâu dùng làm dụng cụ dạy phẫu thuật não cổ đại.
Di tích Shahr-e Sukhteh - Ảnh: ANCIENT ORIGINS
Người phụ nữ có con mắt giả còn rất trẻ khi qua đời, chỉ khoảng 25 tuổi hoặc cao nhất là 30. Cô có chiều cao ấn tượng: 1m80, và yên nghỉ với rất nhiều đồ tùy táng xung quanh.
Những thứ được gửi theo cô về thế giới bên kia gồm nhiều bình đất sét, hạt trang trí, đồ trang sức, một chiếc túi da và gương đồng, được bảo quản trong tình trạng tuyệt vời.
Cô đã qua đời khoảng năm 2800-2900 trước Công nguyên, tức 4.800 đến 4.900 năm trước. Chính con mắt giả là thứ cho thấy rõ ràng nhất địa vị và sự giàu có của cô.
Đây là một phát hiện gây sốc bởi mắt giả thường chỉ được đề cập đến ở châu Âu từ khoảng thế kỷ thứ 16, khó lòng tưởng tượng nó đã hiện diện từ thế giới cổ xưa hàng nghìn năm, nơi phần còn lại của thế giới đa phần vẫn còn chìm trong thời đại đồ đá.