Cụ Phan Thanh Giản trong sách sử hiện tại bị ghi là nhu nhược, bán nước. Nhà cầm quyền Bắc Kỳ đã sỉ nhục, xoá tên con đường mang tên cụ ở Sài Gòn và nhiều tỉnh thành khác sau 1975. Thực tế mà nói nếu bake rơi vào tình cảnh đó, cũng khó mà làm được điều gì khá hơn. Để chứng minh cho sự gan dạ và yêu nước của Bắc Kỳ đối với vùng đất được mệnh danh là cái nôi văn hoá nước Việt. Mời các bạn cùng nhìn lại phản ứng của dân Bắc khi có quân đội tới tiếp quản Hà Nội/Thăng Long theo thứ tự thời gian từ gần đến xa:
•Những năm 1960, quân đội của Tàu Cộng được vô Bắc Kỳ đóng quân để thanh niên Bắc Kỳ đi B (đánh miền Nam), người dân Bắc Kỳ không hề thấy khó chịu vì điều đó.
•Năm 1954, Việt Minh của HCM tiến quân về tiếp quản Hà Nội, Bắc 54 chạy vô Nam, không có sự chống trả nào đáng kể để giành lấy ít nhứt là một vùng đất tự do. Họ cũng không ở lại làm đối lập chống cộng sản mà vô Nam để chống cho…an toàn.
•Năm 1873, Pháp tấn công Bắc Kỳ, người Bắc đứng cổ võ cho hai đội Pháp và Nguyễn đấu với nhau, Nguyễn Tri Phương thua trận, họ mừng thầm vì triều đình hết uy tín, đó là cơ hội để giành lấy độc lập từ tay vương triều Đàng Trong.
•Năm 1802, quân của vua Gia Long tiến ra Bắc, dân Bắc Hà bắt vua Cảnh Thịnh đóng cũi nộp cho Nguyễn vương để lấy tiền thưởng.
•Năm 1789, quân Tây Sơn đại phá tàn dư chúa Trịnh, nhân dân Bắc Hà mở cổng thành rước quân Thanh vô để đánh Tây Sơn, quân Thanh thua, vua Lê Chiêu Thống tỵ nạn chánh trị.
•Năm 1768, quân Tây Sơn Bắc phạt, nhân dân Bắc Hà anh dũng bắt trói chúa Trịnh Tông nộp lấy tiền.
Từ đó trở về trước là nội chiến Lê-Mạc, chuyện nội bộ của Bắc Hà, chúa Nguyễn không có tiến quân ra nên không quan tâm.
•Năm 1407, quân Minh chiếm Thăng Long, Đại Ngu quân đông hơn nhưng vẫn đánh thua.
•Năm 1371 và 1383, vua Chăm là Chế Bồng Nga tiến quân ra Thăng Long, nhà Trần của dân Bắc đánh thua, vua Trần Nghệ Tân 2 lần phải leo lên xuồng để tránh.
Ngoài ra còn vô số lần quân Tàu đưa quân sang đánh thì chạy trốn để chờ thời cơ đánh du kích. Ở đây không có ý phán xét dân Đại Việt Đàng Ngoài dũng cảm hay hèn nhát hơn dân Nam, mà đã là chánh trị thì phải có nhu có cương, nếu Bình Tây Đại Nguyên Soái Trương Định không đánh Pháp hoặc đánh trễ hơn thì chẳng phải cụ Phan Thanh Giản đã chuộc lại được ba tỉnh Nam Kỳ rồi hay sao?