Tù nhân: Thưa cán bộ, hôm nay là ngày gì mà treo nhiều cờ thế ạ?
Quản giáo: Hôm nay 30/4 là ngày giải phóng miền Nam, có thế mà không nhớ hả?
TN: Giải phóng khỏi cái gì ạ?
QG: Giải phóng khỏi sự xâm lược của đế quốc Mỹ chớ sao.
TN: Nhưng đế quốc Mỹ rút hết quân sau hiệp định Pa ri rồi cơ mà, chỉ còn người Việt Nam với nhau.
QG: Thì giải phóng nhân dân miền Nam khỏi ách kìm kẹp của chế độ ngụy.
TN: Nhân dân miền Nam bị kìm kẹp thế nào ạ?
QG: Chế độ ngụy thực hiện chính sách ngu dân, học sinh phải 12 năm mới học xong chương trình phổ thông, còn chế độ ta chỉ cần 10 năm. Không có tem phiếu để mua nhu yếu phẩm, không có đảng soi đường chỉ lối, không có lãnh tụ để tôn thờ.... Nghĩa là sống một cuộc đời rất tăm tối. Nhà thơ Tố Hữu đã viết:
Cuộc đời đau suốt trăm năm
Chim kêu trên tổ, cá nằm dưới ao.
TN: Chim kêu ríu rít trên tổ, cá lội tung tăng dưới nước thì hạnh phúc quá chứ còn gì nữa ạ?
QG: Í nhầm, là “chim treo trên lửa, cá nằm dưới dao”. Nói chung đồng bào miền Nam khi chưa được giải phóng thì rất nghèo khổ.
TN: Nhưng em thấy "giải phóng" xong, ta toàn vào miền Nam khuân của về, nghĩa là ta nghèo so với họ, họ có nhiều thứ ta không có?
QG: Họ giàu có là phồn vinh giả tạo, còn ta tuy nghèo đói nhưng mà là nghèo đói thật. Hiểu chưa?
TN: Phồn vinh giả tạo nhưng đầy đủ, so với cái nghèo đói thật thì cái nào hơn ạ?
QG: Không được hỏi khó cán bộ. Xuống biệt giam.
Nhà văn Nguyễn Tường Thụy