[Romano]

Làm việc lâu năm với các quản lý người Việt Nam giúp chúng ta hiểu tại sao phần lớn trong số họ sẽ không thể vươn xa hơn vị trí quản lý cấp phòng, ban hay quản lý cấp trung để trở thành những nhà lãnh đạo thực thụ và thành tựu. Khả năng giao tiếp đỉnh cao là một trong số nhiều trở ngại chính yếu. Quan sát và ghi nhận qua nhiều năm làm việc tại các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu, nơi mà mọi thứ phải được trình bày bằng tiếng Anh, mình nhận thấy một số khuyết tật ngoại ngữ các bạn quản lý cần khắc chế để có thể 'hóa rồng' thành quản lý cấp cao, lãnh đạo giàu sức ảnh hưởng.

Ý tưởng cao, ngôn ngữ thấp
Ý tưởng có thể cao sang, nhưng khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ có thể thấp kém. Sự chênh vênh này là phổ biến và tự nhiên đối với nhiều người. Trí thông minh cao không đảm bảo chúng ta sở hữu nghệ thuật giao tiếp thông qua ngôn từ. Một nhà quản lý tài năng vẫn có thể là một diễn giả tồi. Khả năng làm việc hiệu quả và những đóng góp trong quá khứ chỉ có thể giúp mọi người tôn trọng và lắng nghe những gì chúng ta đang nói. Nó hoàn toàn không có khả năng giúp nhà quản lý tiếp tục được lắng nghe cho dù ý tưởng của chúng ta có thể xuất sắc. Điều gì xảy ra nếu chúng ta tiếp tục thất bại trong việc điều khiển cỗ máy ngôn ngữ để chuyển tải những ý tưởng tuyệt cú mèo của chính mình qua những thông điệp bằng lời lưu loát và mạch lạc? Khi chúng ta đặt để kinh nghiệm hay thành tích ở vị trí quá cao và khả năng diễn ngôn quá thấp, rủi ro sẽ cập bến và xâm chiếm ngay chính căn nhà của chúng ta. Ngôn ngữ là cơ sở nền tảng của giao tiếp và ngôn lời không bao giờ có thể thay thế bất kỳ thứ ngôn ngữ nào khác. Giao tiếp kém dẫn đến hiểu lầm, hiểu sai. Sự gãy đỗ trong giao tiếp gây hại cho sự tin tưởng lẫn nhau. Thiếu niềm tin dẫn đến sự thất bại trong quan hệ với đồng nghiệp, ban lãnh đạo, quản lý cấp cao. Con đường thăng tiến trở nên không sáng sủa mấy. Vấn đề trầm kha của đa số quản lý người Việt (không loại trừ nhiều quản lý cấp cao) là chưa bao giờ tự đánh giá hay được đánh giá và phân tích đầy đủ về những yếu kém liên quan đến khả năng giao tiếp của mình. Giao tiếp không đồng nghĩa với việc xã giao rộng hay lấy lòng nhiều người. Hiệu quả của giao tiếp trong công việc được đánh giá qua báo cáo, thuyết trình, thuyết minh, trình bày, huấn luyện, diễn thuyết, phát biểu, tranh luận… Nhiều người quản lý hiểu đơn sơ và chung chung theo kiểu 'nghe-nói-đọc-viết'. Khi thiếu kỹ năng sử dụng ngôn ngữ cao cấp và sáng tạo, nghệ thuật giao tiếp đỉnh cao chỉ là một giấc mơ thiếu kế hoạch.

Khả năng diễn ngôn kém sáng tạo
Trình độ sử dụng chuyên nghiệp đã khó với hầu hết các nhà quản lý trong tập đoàn đa quốc gia. Môi trường giao tiếp xuyên văn hóa đòi hỏi chúng ta phải rèn tập khả năng diễn đạt ngoại ngữ hiệu quả và sáng tạo. Sáng tạo không có nghĩa là phát minh từ mới. Sáng tạo khác xa với việc chơi chữ không cần thiết. Sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ yêu cầu người sử dụng điều chỉnh linh hoạt các phát ngôn cho phù hợp nhất để đạt các mục tiêu giao tiếp. Không đạt mục tiêu đồng nghĩa với việc sử dụng ngôn ngữ kém hiệu quả. Nguyên nhân gốc của sự thất bại này là thiếu khả năng tự điều chỉnh các thông điệp ngôn lời. Giao tiếp sáng tạo trước hết là khoa học. Thiếu hiểu biết và vận dụng các yếu tố kỹ thuật trong ngôn ngữ khiến câu nói, lời văn trở nên khó hiểu. Nền tảng tiếng Anh bao gồm nhiều thành tố hơn là ngữ pháp, từ vựng, phát âm. Nội hàm của từ vựng không bao giờ dừng lại ở ngữ nghĩa từ điển cung cấp. Những tầng ý nghĩa sau lớp nghĩa đen phải được xem trọng để đảm bảo việc hiểu đúng thông điệp. Sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ không phải là khó nhưng không dễ để có thể tự học. Khi giao tiếp sáng tạo là nghệ thuật, chúng ta cần hiểu rằng phương pháp thực học quan trọng hơn nhiều chính bản thân ngôn ngữ. Những diễn giả bậc thầy như Steve Jobs hay Obama đã không từ trên trời rơi xuống. Họ là hiện thân, chứ không phải là cái bóng, của những bậc thầy ngôn ngữ - nhà văn, nhà thơ, nhà ngoại giao, tác giả, nhà khoa học…
tm