Trước thông tin 'uống nước chanh pha muối hạt chữa khỏi từ viêm loét dạ dày, táo bón, trào ngược đến cả suy thận, bệnh tim mạch' đang lan truyền trên mạng xă hội, nhiều bác sĩ cho rằng, đây là thông tin phản khoa học, ảnh hưởng sức khỏe người bệnh.
Nguy hại thông tin giả y khoa
Trên nhiều hội nhóm "chữa lành tự nhiên", công thức "chanh và muối" chữa bách bệnh được nhiều tài khoản chia sẻ, ca ngợi và thu hút sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt với các bệnh nhân mắc các bệnh lư mạn tính như huyết áp, đái tháo đường, suy thận... Với công thức "uống nước chanh ấm pha muối hột (ban đầu từ 1/3 th́a cà phê muối, tăng dần đến 3 th́a) vào buổi sáng khi bụng rỗng và buổi tối trước khi ngủ, nhiều tài khoản khẳng định "chữa khỏi từ viêm loét dạ dày, táo bón, trào ngược đến cả suy thận, bệnh tim mạch". Thậm chí có tài khoản c̣n đưa ra thông tin "muốn khỏi bệnh suy thận th́ chỉ cần bỏ thuốc Tây, không cần điều trị, quay về với các phương pháp tự nhiên, cụ thể uống nước muối với chanh buổi sáng".
Người bệnh cảnh giác trước thông tin "bỏ thuốc điều trị, chỉ uống canh và muối hạt chữa bệnh".
Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, Ths. BS Trần Quốc Phong, Trưởng đơn vị Tiết niệu nam học Bệnh viện An B́nh cho rằng: "Việc lan truyền những thông tin sai lệch về y tế vốn không mới. Nhưng khi các thông tin này đi kèm với các bí quyết chữa bệnh "tự nhiên" và "chống lại thuốc Tây", mức độ ảnh hưởng lại tăng lên gấp bội, đặc biệt với những bệnh nhân đang trong tâm trạng hoang mang v́ bệnh tật và gặp phải khó khăn tài chính".
C̣n theo Ths. BS Đoàn Dư Mạnh, Hội Mạch máu Việt Nam, "đây là một dạng tin giả y khoa. Người bệnh dễ bị cuốn theo niềm tin 'khỏi bệnh không cần thuốc', trong khi thực tế có thể bỏ lỡ giai đoạn điều trị hiệu quả, dẫn đến biến chứng nặng nề. Việc uống nước muối với người tăng huyết áp rất nguy hiểm bởi khi đột ngột nạp lượng muối lớn, hu"yết áp có thể tăng vọt, gây tổn thương tim, thận hoặc vỡ mạch máu năo dẫn đến đột quỵ, tử vong.
Tỉnh táo chọn lọc thông tin
BS Phong cũng cho rằng, việc thông tin "thuốc Tây gây hại cho thận và chính là nguyên nhân gây suy thận" là một nhận định hoàn toàn sai lệch, đánh tráo khái niệm. Bởi suy thận là một t́nh trạng bệnh lư phức tạp với nhiều nguyên nhân, trong đó không thể quy chụp đơn giản tất cả là do thuốc.
Nguyên nhân gây suy thận đă được khoa học ghi nhận rơ ràng. Hai tác nhân phổ biến nhất là đái tháo đường và tăng huyết áp. Ngoài ra, viêm cầu thận mạn, sỏi thận, sỏi niệu quản, viêm bể thận tái phát, bệnh lư tự miễn, nhiễm độc hoặc chấn thương cũng có thể làm suy giảm chức năng thận. Một số thuốc Tây khi dùng sai cách, không theo chỉ định, kéo dài và không kiểm soát có thể ảnh hưởng đến thận, nhưng đây chỉ là một trong rất nhiều yếu tố nguy cơ.
Theo BS Phong, trong lịch sử y học, thuốc đă đóng vai tṛ không thể thay thế. Thuốc kháng sinh cứu sống hàng triệu người khỏi tử vong v́ nhiễm trùng. Thuốc hạ áp kiểm soát huyết áp, ngăn ngừa đột quỵ và biến chứng thận. Thuốc điều trị đái tháo đường duy tŕ đường huyết, bảo vệ thận và tim mạch. Các thuốc ức chế men chuyển, ức chế thụ thể không chỉ hạ áp mà c̣n là "lá chắn" bảo vệ thận trước nguy cơ suy giảm chức năng lọc thận…
Điều nguy hiểm là khi người bệnh tin vào thông tin giả y khoa này, họ có thể tự ư dừng thuốc, bỏ qua phác đồ điều trị chính thống. Hậu quả có thể là bệnh diễn tiến nặng hơn, nguy cơ nhập viện, phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận, thậm chí tử vong.
Chính v́ vậy, các bác sĩ khuyến cáo, khi mắc các bệnh mạn tính, người dân cần lưu ư: Tuân thủ điều trị, dùng thuốc đều đặn theo hướng dẫn; Duy tŕ chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, hạn chế căng thẳng; Tỉnh táo chọn lọc thông tin, không tin vào những nội dung khẳng định có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh mạn tính. Khi muốn áp dụng bất kỳ biện pháp hỗ trợ nào, cần tham khảo ư kiến bác sĩ chuyên khoa.
Một số ca điển h́nh áp dụng theo thông tin phản khoa học trong chăm sóc sức khỏe, điều trị bệnh phải nhập viện cấp cứu:
Tháng 7/2025, BV Nội tiết Trung ương đă tiếp nhận điều trị cho 1 bệnh nhân biến chứng nguy hiểm do tự ư bỏ thuốc và sử dụng nước mía thay thế thuốc điều trị đái tháo đường. Theo "phác đồ" ngừng toàn bộ thuốc điều trị, đồng thời áp dụng chế độ ăn đặc biệt: sáng ăn cơm với ba th́a đường và uống ba ly nước mía mỗi ngày… Sau 3 tháng áp dụng, bệnh nhân nhập viện trong t́nh trạng kiệt sức, tăng áp lực thẩm thấu máu (HHS) – một biến chứng cấp tính nặng của bệnh đái tháo đường, đặc trưng bởi đường máu tăng rất cao, gây mất nước nghiêm trọng và rối loạn tri giác.
Trước đó, BV Bệnh nhiệt đới Trung ương cũng điều một bệnh nhân nhập viện trong t́nh trạng suy kiệt trầm trọng do uống nước kiềm pha muối để chữa viêm phế quản măn tính. Sau gần 3 tuần uống 10 lít nước ion kiềm pha muối mỗi ngày và không ăn uống ǵ thêm để thanh lọc cơ thể, bệnh nhân suy kiệt sức khỏe, bắt đầu sốt cao, kèm ho, đờm nhiều.
C̣n tại BV ĐK Bắc Ninh số 1 đă tiếp nhận người phụ nữ 54 tuổi phải nhập viện cấp cứu do hoại tử ruột, sau nhiều tháng tự thụt tháo đại tràng tại nhà bằng nước chanh muối. Hậu quả bệnh nhân phải đă cắt bỏ đoạn đại tràng sigma hoại tử và tạo hậu môn nhân tạo.