Bệnh dại được coi là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất, gần như không có cơ hội sống sót khi đă phát bệnh. Nhưng người dân vẫn chủ quan, bỏ lỡ “cơ hội vàng” pḥng ngừa.
Bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tiêm vaccine là biện pháp pḥng ngừa hiệu quả nhất. Ảnh: Duy Hiệu.
Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus dại gây ra. Virus này xâm nhập vào cơ thể người thông qua vết cắn, vết cào hoặc khi nước dăi của động vật mắc bệnh tiếp xúc trực tiếp với vết thương hở.
Sau khi vào cơ thể, virus tấn công hệ thần kinh trung ương, gây rối loạn hành vi, co giật, sợ nước, sợ gió. Khi triệu chứng đă khởi phát, gần như không có cách cứu chữa. Người bệnh thường không qua khỏi chỉ sau vài ngày đến vài tuần.
Căn bệnh nguy hiểm bị xem nhẹ
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh dại khiến khoảng 59.000-70.000 người trên thế giới không qua khỏi mỗi năm, trong đó 99% trường hợp có liên quan đến chó mắc bệnh. Điều đáng lo ngại là gần 40% nạn nhân là trẻ em dưới 15 tuổi, nhóm dễ bị tổn thương nhất khi tiếp xúc với chó, mèo. Bệnh cũng gây nên gánh nặng kinh tế toàn cầu với chi phí pḥng ngừa, điều trị ước tính khoảng 8,6 tỷ USD mỗi năm.
"Điểm đặc biệt của bệnh dại là tỷ lệ không qua khỏi gần như 100% một khi đă phát bệnh", bác sĩ chuyên khoa II Lưu Văn Dũng, Phó giám đốc Sở Y tế Đồng Nai nhấn mạnh.
Y học hiện nay chưa có thuốc đặc hiệu, nhưng may mắn là bệnh có thể pḥng ngừa hiệu quả bằng vaccine nếu người dân chủ động tiêm ngay sau khi bị động vật nghi ngờ mắc bệnh cắn hoặc cào.
Tại Việt Nam, trung b́nh mỗi năm có khoảng 75 ca không qua khỏi v́ bệnh dại. Từ đầu năm đến hết tháng 7/2025, cả nước đă ghi nhận 48 trường hợp không qua khỏi ở 19 tỉnh, thành phố. Con số này cho thấy dịch dại vẫn âm thầm hiện hữu và trở thành mối lo ngại của ngành y tế dự pḥng.
Riêng tại Đồng Nai, t́nh h́nh đang ở mức đáng báo động. Từ tháng 1 đến tháng 8, tỉnh đă ghi nhận 38 ổ dịch dại trên chó, mèo. Đặc biệt, đă có 5 trường hợp không qua khỏi, tăng 3 ca so với cùng kỳ năm 2024.
Theo bác sĩ Dũng, nguyên nhân chính vẫn xuất phát từ việc vật nuôi chưa được tiêm pḥng vaccine đầy đủ. Nhiều gia đ́nh nuôi chó, mèo thả rông, không rọ mơm khi ra đường, khiến nguy cơ tiếp xúc và lây bệnh cho cộng đồng tăng cao.
"Nhiều người bị cắn nhưng không đến cơ sở y tế tiêm pḥng kịp thời, tự xử lư vết thương sơ sài rồi bỏ qua, dẫn đến hậu quả đau ḷng", bác sĩ Dũng cho biết.
Theo thống kê của Chi cục Chăn nuôi và Thủy sản Đồng Nai, toàn tỉnh hiện có khoảng 420.000 con chó, mèo, chiếm khoảng 6% tổng đàn cả nước. Trong 9 tháng đầu năm 2025, địa phương đă ghi nhận 59 trường hợp chó mắc dại, tăng gần 47,5% so với cùng kỳ năm trước.
Ông Nguyễn Quang Tuyên, Chi cục phó Chi cục Chăn nuôi và Thủy sản Đồng Nai, cho rằng một trong những nguyên nhân là tỷ lệ tiêm pḥng vaccine chưa đạt yêu cầu, cộng với t́nh trạng chó, mèo bị thả rông. Đáng chú ư, 75% số ca mắc dại trên vật nuôi thuộc thể “câm”, không biểu hiện triệu chứng hung dữ hay điên loạn, khiến người nuôi khó phát hiện.
"Điều này rất nguy hiểm v́ nhiều người vẫn chủ quan, nghĩ rằng chó mèo b́nh thường nên không đưa đi tiêm pḥng", ông Tuyên nói.
Trong 8 tháng đầu năm, tỷ lệ tiêm pḥng vaccine dại cho chó, mèo tại khu vực Long Thành (Đồng Nai) chỉ đạt 39%, thấp hơn nhiều so với mức khuyến cáo 70% để tạo miễn dịch cộng đồng”.
Các chuyên gia khẳng định vaccine pḥng bệnh dại là biện pháp hữu hiệu nhất, không chỉ bảo vệ đàn chó mèo mà c̣n bảo vệ tính mạng con người. Để tiến tới loại trừ bệnh dại, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo mỗi quốc gia cần duy tŕ tỷ lệ tiêm pḥng cho vật nuôi đạt tối thiểu 70%.
Tại Việt Nam, ngành y tế và thú y đang phối hợp triển khai nhiều biện pháp như giám sát chặt chẽ các ổ dịch, bắt chó thả rông, truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng. Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen của người dân, đặc biệt là vùng nông thôn, vùng ven đô, vẫn c̣n nhiều khó khăn.
Theo bác sĩ Dũng, bệnh dại có thể pḥng ngừa 100% nếu được tiêm vaccine kịp thời. Khi bị chó, mèo cắn hoặc cào, việc đầu tiên người dân cần làm là rửa vết thương bằng xà pḥng dưới ṿi nước chảy liên tục ít nhất 15 phút, sau đó đến cơ sở y tế để được tiêm vaccine ngay.
Việt Nam đă đặt mục tiêu loại trừ bệnh dại trên người vào năm 2030 theo Chương tŕnh Mục tiêu quốc gia. Để đạt được, ngoài nỗ lực của ngành y tế và thú y, cần sự chung tay của chính quyền các cấp và đặc biệt là ư thức của người dân trong việc quản lư, chăm sóc và tiêm pḥng cho vật nuôi.
VietBF@ sưu tập