|
Việc bật dậy ngay khi vừa tỉnh giấc có thể làm thay đổi huyết áp đột ngột, khiến máu lưu thông không đủ lên năo, gây chóng mặt, hoa mắt, nh́n mờ, thậm chí ngất xỉu, đột quỵ.
Đột quỵ là t́nh trạng nguy hiểm tới tính mạng, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Các cơn đột quỵ thường xảy ra bất ngờ khi lượng cấp máu lên năo bị gián đoạn do động mạch tắc nghẽn, các cục máu đông hoặc mạch máu vỡ ra. Đặc biệt, t́nh trạng này thường gặp nhất vào buổi sáng sớm, thậm chí ngay khi thức dậy.
V́ sao đột quỵ thường xảy ra vào sáng sớm?
Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), đột quỵ thường dễ xảy ra vào sáng sớm một phần là do huyết áp tăng vào thời điểm này. Khi thức dậy vào buổi sáng, bạn sẽ chuyển từ tư thế tĩnh sang động, làm thay đổi nồng độ các hormone.
Các hormone này làm tăng nhịp tim và tăng huyết áp, đồng thời làm tăng trương lực của động mạch. Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào lúc khoảng 3h sáng, sau đó tăng dần lên và tăng nhanh lúc thức dậy vào buổi sáng.
Lúc này, cơ thể tiết ra adrenaline và các hormone gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu cung cấp oxy.
Theo Health Shots, nồng độ PAI-1, hay chất ức chế hoạt hóa Plasminogen-1, loại protein ngăn ngừa cục máu đông tan ră, thường cao ngay sau khi thức dậy. Điều này có nghĩa là máu thường đặc hơn vào buổi sáng.
Đặc biệt, sau một đêm, cơ thể mất đi một lượng nước tương đối lớn, khiến máu cô đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm và đẩy máu đi, làm tăng nguy cơ h́nh thành cục máu đông, đột quỵ.
Ngoài ra, rối loạn hô hấp khi ngủ như chứng ngưng thở khi ngủ cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là t́nh trạng "đột quỵ khi tỉnh giấc" được phát hiện khi vừa thức dậy. Việc chuyển đổi từ chế độ nghỉ ngơi sang hoạt động hàng ngày có thể gây căng thẳng cho cơ thể, đặc biệt là những người mắc bệnh mạch máu tiềm ẩn.
Thói quen gây đột quỵ khi vừa tỉnh giấc cần tránh
Theo Medical News Today, đây có lẽ là thói quen mà rất nhiều người thường hay làm ngay sau khi tỉnh giấc, đặc biệt là ở những người hay dậy muộn. Tuy nhiên, trên thực tế, đây lại là thói quen không tốt cho sức khỏe, đặc biệt có nguy cơ gây đột quỵ cao.
Điều này là do khi bạn nằm xuống, huyết áp ổn định. Thông thường, huyết áp thường sẽ tăng dần trong vài giờ trước khi thức dậy. Nhưng việc bật dậy ngay khi vừa tỉnh giấc sẽ khiến cho huyết áp tăng đột ngột, từ đó gây sức ép lên các thành mạch máu và h́nh thành các cục máu đông gây tắc ḷng mạch.
Việc đột ngột thay đổi tư thế ở những người có sẵn bệnh lư mạn tính sẽ càng nguy hiểm và dễ dẫn tới đột quỵ.
Bên cạnh đó, việc ngồi bật dậy hoặc thay đổi tư thế đột ngột sau khi thức dậy cũng có thể khiến huyết áp giảm đột ngột. Sự sụt giảm huyết áp đột ngột này được gọi là hạ huyết áp tư thế đứng. T́nh trạng này khiến máu lưu thông không đủ lên năo, gây chóng mặt, hoa mắt, nh́n mờ hoặc thậm chí ngất xỉu, té ngă, đột quỵ.
Để tránh t́nh trạng này xảy ra, thay v́ đột ngột đứng dậy, bạn nên dành khoảng 3-5 phút nằm trên giường sau khi tỉnh giấc. Thực hiện các động tác co duỗi chân tay, vươn vai nhẹ nhàng để cơ thể chuyển dần từ trạng thái nghỉ ngơi sang trạng thái hoạt động.
Ngoài ra, thói quen nhấn nút báo lại có thể làm giấc ngủ bị gián đoạn, khiến chất lượng nghỉ ngơi kém hơn so với một giấc ngủ liền mạch. Do đó, bạn nên tập thói quen rời giường sau tiếng chuông báo thức đầu tiên. Để dễ chịu hơn, có thể chọn loại báo thức đánh thức từ từ hoặc bằng giai điệu nhẹ nhàng thay v́ âm thanh chói tai dễ gây giật ḿnh.
VietBF@ sưu tập
|
|