Thiếu ngủ làm rối loạn đồng hồ sinh học của cơ thể, kích hoạt sự gia tăng hormone căng thẳng khiến mạch máu co lại và huyết áp tăng cao.
Giấc ngủ đủ giúp cơ thể tự phục hồi, tái tạo năng lượng. Trong khi ngủ, cơ thể thực hiện các chu trình tuần hoàn để loại bỏ chất thải, sửa chữa mô, tăng cường hệ miễn dịch, điều chỉnh những hormone cần thiết cho sự tăng trưởng, phục hồi. Thiếu ngủ có thể làm suy yếu những chức năng này, dẫn đến tăng huyết áp cùng các biến chứng nghiêm trọng như đau tim hoặc đột quỵ, rối loạn giấc ngủ.
Rối loạn nhịp sinh học: Vào ban đêm, cơ thể giải phóng hormone melatonin giúp cơ thể buồn ngủ và làm cho các mạch máu thư giãn, mở rộng. Khi thiếu ngủ, quá trình sản xuất melatonin suy giảm, làm tăng nguy cơ cao huyết áp.
Mất cân bằng nội tiết tố: Thiếu ngủ gây mất cân bằng giữa melatonin và hormone cortisol thúc đẩy sự tỉnh táo. Cơ thể giải phóng quá nhiều cortisol sẽ gây ra sự co thắt mạch máu, gây tăng huyết áp.
Mất ngủ: Tình trạng khó vào giấc, ngủ không sâu, thức liên tục, thời gian ngủ dưới 6 giờ một đêm.
Ngưng thở khi ngủ: Sự sụt giảm oxy trong máu dẫn đến giải phóng hormone norepinephrine, gây ra sự co mạch, huyết áp tăng.
Bệnh ngủ rũ: Rối loạn thần kinh mạn tính làm não không thể điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức bình thường, dẫn đến buồn ngủ quá mức vào ban ngày và ngủ gật đột ngột không kiểm soát. Bệnh có thể liên quan đến yếu tố tự miễn và thiếu chất hóa học hypocretin trong não. Điện não đồ, xét nghiệm thời gian ngủ nhiều lần, để xác nhận chẩn đoán bệnh.
Hội chứng chân không yên (RLS): Rối loạn vận động liên quan đến giấc ngủ này, đặc trưng bởi cảm giác không thể cưỡng lại được muốn cử động chân. Nguyên nhân do sự kích hoạt không thường xuyên của hệ thần kinh giao cảm điều chỉnh phản ứng của cơ thể.
Rối loạn giấc ngủ do làm việc theo ca (SWSD): Làm việc theo ca phá vỡ chu kỳ bình minh/hoàng hôn bình thường, ảnh hưởng đến nhịp sinh học. Khi đi kèm với giấc ngủ ngắn (dưới 6 giờ), SWSD làm tăng nguy cơ tăng huyết áp.
Để ngủ ngon, mỗi người có thể khắc phục bằng một số mẹo nhỏ sau:
Duy trì lịch trình ngủ nhất quán bằng cách đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả vào cuối tuần.
Tạo môi trường ngủ phù hợp bằng cách giữ phòng ngủ yên tĩnh, mát mẻ, tối bằng nút tai, điều hòa, rèm cản sáng hoặc mặt nạ ngủ (nếu cần).
Tránh các kích thích trước khi đi ngủ, bao gồm tắt các thiết bị điện tử từ 30 đến 60 phút trước khi đi ngủ, tránh xa caffeine và nicotine.
Tạo thói quen thư giãn như đọc sách, tắm nước ấm, tập giãn cơ nhẹ nhàng hoặc nghe nhạc êm dịu.
Ngừng ăn uống 2-3 giờ trước khi đi ngủ, tránh uống rượu bia, vì rượu bia gây rối loạn giấc ngủ, kích thích đi tiểu.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ huyết áp cao gồm béo phì, tuổi cao, không hoạt động thể chất, tiêu thụ nhiều rượu, hút thuốc lá, tiền sử gia đình có người mắc bệnh...