Các nhà khoa học cho biết chức năng phổi đạt đỉnh ở tuổi 20, suy giảm dần nhưng mỗi người có thể tự đánh giá dung tích sống của phổi chỉ bằng một bài thử đơn giản tại nhà.
Hồi đầu tháng 5, một nhóm chuyên gia hô hấp quốc tế công bố một trong những nghiên cứu đầu tiên đánh giá sự thay đổi chức năng phổi của con người theo tuổi tác. Dựa trên dữ liệu của khoảng 30.000 nam giới và phụ nữ được thu thập trong suốt thế kỷ 20. Nghiên cứu cho thấy chức năng phổi đạt đỉnh ở độ tuổi đầu đến giữa 20. Dung tích phổi của phụ nữ thường đạt mức tối đa sớm hơn nam giới vài năm, trước khi suy giảm sau đó.
Theo Judith Garcia-Aymerich, giáo sư tại Viện Sức khỏe Toàn cầu Barcelona, Tây Ban Nha, người dẫn đầu nghiên cứu, đây dường như là một phần được lập tŕnh sinh học của quá tŕnh lăo hóa. Bà cho biết các yếu tố như hút thuốc, ô nhiễm không khí và đợt bùng phát của các bệnh như hen suyễn đều có thể làm trầm trọng thêm sự suy giảm này.
Ảnh minh họa: Reverse Health
Tuy nhiên, bà Garcia-Aymerich nói dung tích phổi càng tốt ở độ tuổi đỉnh cao, bạn sẽ càng có sức chống chịu tốt hơn với các bệnh hô hấp măn tính và các t́nh trạng sức khỏe liên quan đến phổi khác sau này trong cuộc sống. Các nghiên cứu sử dụng thiết bị đắt tiền để đo lường sức khỏe phổi nhưng có một cách đơn giản để tự kiểm tra tại nhà, chỉ với một chai nhựa lớn, một cái xô hoặc bồn tắm và đoạn ống nhựa, sau đó, hăy làm theo các bước dưới đây:
Video hướng dẫn cách kiểm tra sức khỏe phổi tại nhà. Video: BBC Bitesize
- Đầu tiên, đong 200 ml nước vào ca rồi đổ vào chai nhựa và dùng bút đánh dấu mực nước.
- Sau đó thêm 200ml nước nữa, đánh dấu mực nước mới và lặp lại quy tŕnh cho đến khi chai đầy.
- Đổ đầy nước vào xô hoặc bồn tắm rồi nhúng chai đă đầy nước vào đó, lật ngược chai lại dưới mặt nước.
- Giữ chai ở vị trí này, đưa một đầu ống nhựa vào bên trong cổ chai.
- Hít một hơi thật sâu và thổi vào đầu ống c̣n lại.
- Đếm xem bạn có thể thổi bay được bao nhiêu vạch nước ra khỏi chai.
- Nhân số vạch với 200 ml, ví dụ, ba vạch là 600 ml. Con số này là dung tích sống của phổi, c̣n được gọi là dung tích sống gắng sức hoặc FVC.
John Dickinson, người đứng đầu pḥng khám hô hấp thể chất tại Đại học Kent, Anh, cho biết bài kiểm tra trên xem xét thể tích không khí bạn có thể thở ra, được gọi là dung tích sống (của phổi).
"Thuật ngữ này được bác sĩ phẫu thuật người Anh John Hutchinson sử dụng lần đầu tiên vào những năm 1840. Ông bắt đầu nhận thấy những người chỉ có thể thở ra một lượng khí nhỏ thường có tuổi thọ ngắn hơn", Dickinson cho hay.
Theo Hiệp hội Phổi Mỹ, FVC có thể giảm khoảng 0,2 lít mỗi thập kỷ, ngay cả ở những người khỏe mạnh chưa bao giờ hút thuốc, do ảnh hưởng của quá tŕnh lăo hóa. Nghiên cứu cho thấy FVC b́nh thường và khỏe mạnh là 3-5 lít. Ông Dickinson nói không nên quá lo lắng nếu nhận được kết quả thấp hơn từ bài kiểm tra sức khỏe tại nhà này.
"Rất nhiều người sẽ khó có thể làm trống hoàn toàn lá phổi của ḿnh nên có thể nhận được kết quả thấp giả", ông nói.
Dickinson cho biết một bài kiểm tra khác có thể thực hiện tại nhà là đánh giá tần số thở khi nghỉ ngơi, tức là khoảng thời gian bạn có thể thở ra trước khi cần hít vào lần nữa. "Hăy hít một hơi thật sâu và sau đó đếm xem bạn có thể thở ra từ từ trong bao nhiêu giây", ông hướng dẫn. "Bạn nên có thể thở ra từ từ trong ít nhất 11 giây".
Một số chuyên gia nhận định các bài kiểm tra chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là một công cụ chẩn đoán y khoa. Nếu bạn lo lắng về sức khỏe hô hấp, hoặc có các triệu chứng như khó thở, ho kéo dài, hoặc tức ngực, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như hô hấp kư (Spirometry) do các kỹ thuật viên và bác sĩ chuyên khoa thực hiện. Đây mới là cách chính xác nhất để đánh giá toàn diện chức năng phổi.
VietBF@sưu tập