Tổng thống Putin cho biết Nga sẵn sàng xem xét hợp tác với Mỹ và Ukraine liên quan vận hành nhà máy điện hạt nhân ở Zaporizhzhia.
Trong cuộc gặp Thủ tướng Slovakia Robert Fico tại Bắc Kinh ngày 2/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin đă đề cập khả năng Moskva xem xét "hợp tác ba bên" với Mỹ và Ukraine liên quan tới nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, nằm ở vùng Nga đang kiểm soát tại Zaporizhzhia, miền nam Ukraine.
Thông tin được kênh truyền h́nh Vesti của Nga công bố, đánh dấu sự thay đổi đáng chú ư so với những thông điệp mà Điện Kremlin đưa ra thời gian qua liên quan đến nhà máy Zaporizhzhia.
Đây là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, đặt tại thành phố Enerhodar thuộc tỉnh Zaporizhzhia. Nga kiểm soát cơ sở này từ những tháng đầu chiến sự, luôn kiên quyết bác bỏ khả năng trao quyền giám sát cơ sở này lại cho bất kỳ bên nào khác.
Hiện chưa rơ cơ chế hợp tác ba bên mà ông Putin nêu ra để vận hành nhà máy Zaporizhzhia sẽ thế nào. Kiev và Washington chưa b́nh luận về tuyên bố này.
Binh sĩ Nga tuần tra bên ngoài nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia vào tháng 8/2022. Ảnh: Reuters
Tổng thống Mỹ Donald Trump từng đề xuất Washington đứng ra vận hành hoặc sở hữu nhà máy để đảm bảo an toàn, song Moskva luôn bác bỏ v́ đă tuyên bố sáp nhập Zaporizhzhia cùng ba tỉnh Ukraine vào năm 2022. Kiev nhiều lần yêu cầu Nga trao trả quyền kiểm soát nhà máy, cáo buộc Moskva sử dụng cơ sở này để gây sức ép hạt nhân.
Nhà máy Zaporizhzhia, với sáu ḷ phản ứng, là điểm nóng an ninh hạt nhân kể từ khi Nga kiểm soát khu vực. Các chuyên gia quốc tế nhiều lần cảnh báo nguy cơ thảm họa nếu xung đột tiếp diễn quanh cơ sở này. Giữa lúc ông Trump nỗ lực thúc đẩy đàm phán ḥa b́nh Nga - Ukraine, số phận của nhà máy dự kiến là một phần quan trọng trong bất kỳ thỏa thuận nào được kư kết.
Trong cuộc gặp cùng Thủ tướng Fico, ông Putin tái khẳng định đă thảo luận cùng Tổng thống Trump về các phương án đảm bảo an ninh cho cả Nga và Ukraine tại hội nghị thượng đỉnh ngày 15/8 ở Alaska.
"Chính quyền mới của Mỹ sẵn sàng lắng nghe chúng tôi", ông Putin nói, bổ sung rằng Nga nhiều lần nêu quan ngại về NATO với chính quyền tiền nhiệm nhưng không được lắng nghe. Ông nhấn mạnh các bên giờ đây "có cơ hội" t́m kiếm đồng thuận về an ninh cho Ukraine.
Tổng thống Nga đồng thời khẳng định Nga chưa từng phản đối khả năng Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU), nhưng nhắc lại NATO "lại là vấn đề khác". Ông cáo buộc phương Tây t́m cách "thâu tóm" toàn bộ không gian hậu Xô Viết thông qua NATO, khiến Moskva buộc phải phản ứng bằng biện pháp quân sự ở Ukraine năm 2022.
Ông Putin cũng bác bỏ cảnh báo của một số lănh đạo châu Âu rằng Nga có thể tấn công sâu hơn vào lục địa này, gọi đó là tâm lư hoảng loạn và câu chuyện hù dọa người dân châu Âu.