(Minh họa)
Trong hành tŕnh nhân sinh, có một người bạn đồng hành mà ít có ai để ư đến, nhưng chưa từng rời xa chúng ta dù chỉ một khoảnh khắc. Người bạn ấy tuy không mang h́nh dáng, cũng chẳng hề cất lời, nhưng lặng lẽ in dấu trong từng nếp nhăn, sợi tóc bạc, và cả những sự trải nghiệm buồn vui trong đời. Người bạn ấy chính là thời gian.
Thuở tuổi c̣n trẻ, con người chúng ta thường rất háo thắng, nóng ḷng để chứng minh cho bản thân. Chúng ta ngỡ rằng, ḿnh đă nắm trọn lẽ đời trong tay. Nhưng thời gian kiên nhẫn có chỉ dạy ra: những điều mà chúng ta cho là vững chắc đôi khi chỉ là ảo tưởng mong manh. Cổ nhân cũng từng nói:
"Sự thế như triêu lộ, khứ nhật nan lưu", việc đời như làn sương sớm, qua rồi chẳng thể níu giữ. Quả thật, chỉ có thời gian mới là thước đo công bằng để soi xét giá trị của mọi thứ trên đời này.
Trong lịch sử nước Việt, câu chuyện về Nguyễn Trăi cũng để lại nhiều sự suy ngẫm. Ông từng là bậc anh tài, dốc tâm cùng Lê Lợi dựng nên sự nghiệp lớn, để lại áng
"B́nh Ngô đại cáo", bản tuyên ngôn độc lập thật bất hủ. Nhưng sau khi đất nước đă thanh b́nh, ông lại phải nếm trải qua những năm tháng bị nghi kỵ, bị bỏ quên, rồi cuối cùng gặp thảm án Lệ Chi Viên oan khuất. Cuộc đời ấy, nếu nh́n ở một lát cắt ngắn ngủi, chúng ta chỉ thấy toàn là bi kịch đen tối.
Nhưng qua ḍng chảy của thời gian, người đời sau mới đủ tỉnh táo để nhận ra nhân phong cách sáng ngời và công lao to lớn của ông. Thời gian đă gột rửa những oan sai, để cho Nguyễn Trăi tỏa sáng trong lịch sử như một bậc anh hùng văn vơ song toàn, trung quân ái quốc, nhân nghĩa sáng ngời.
Thời gian cũng là tấm gương phản chiếu ra nhân phẩm. Lời lẽ hoa mỹ hay dáng vẻ lịch thiệp có thể che giấu đôi phần, nhưng qua năm tháng, sự chân thành hay giả trá, thiện lương hay ác tâm, đều sẽ bộc lộ ra. Người xưa có nói:
"Nhật cửu kiến nhân tâm", lâu ngày sẽ rơ ra ḷng người. Chỉ có thời gian mới đủ sức chứng minh phẩm hạnh bền vững hay phơi bày sự giả dối của một con người.
Bởi vậy, nhiều bậc hiền triết coi thời gian như vị thầy lớn nhất. Nó không giảng bài, không lên lớp, nhưng buộc chúng ta học hỏi qua những trải nghiệm, qua những vấp ngă, với cả nước mắt lẫn nụ cười. Và bài học sau cùng mà nó trao tặng chính là, hăy biết trân trọng hiện tại, bởi v́ mỗi phút giây trôi qua đều là tài sản vô giá sẽ không bao giờ quay trở lại.
(Minh họa)
Khi c̣n trẻ, thời gian là ḍng suối chảy xiết, chúng ta cứ mải miết bơi theo mà không kịp nhận ra ḿnh đă đi xa đến đâu. Khi đă trưởng thành, thời gian là con sông hiền ḥa, đưa cho cúng ta nh́n thấy rơ đôi bờ được–mất. Đến khi tóc bạc, thời gian trở thành biển cả mênh mông, khiến cho chúng ta biết phải buông bỏ, biết dung ḥa, và biết rằng sau tất cả, điều c̣n lại chính là một tấm ḷng an tĩnh.
Thời gian là người bạn vô h́nh, không phán xét, không thiên vị, nhưng công bằng hơn bất cứ một ai. Nó nhắc nhở rằng, hận thù chỉ khiến cho chúng ta thêm nặng nề, c̣n yêu thương và thiện lương mới là giá trị có thể giữ được sự trường tồn măi măi.