[PinaColada]

Với mục tiêu thúc đẩy chấm dứt cuộc chiến Nga – Ukraine đang leo thang, Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Ukraine Zelensky và các lãnh đạo châu Âu vừa diễn ra tại Nhà Trắng. Tuy nhiên, sau hội nghị này, phần lớn những câu hỏi quan trọng nhất vẫn chưa có lời giải đáp.

Hội nghị thượng đỉnh Trump – Ukraine - châu Âu hôm 18/8 tại Nhà Trắng đã tạo ra nhiều kỳ vọng nhưng lại để lại nhiều hơn nữa những nghi vấn, theo Foreign Policy. Không có tuyên bố chung, không có cam kết rõ ràng, và quan trọng nhất là không có Nga tham dự. Dưới đây là 7 vấn đề nổi cộm mà Mỹ, Ukraine, các đồng minh châu Âu, và cả Nga sẽ phải tiếp tục đối mặt trong những ngày và tuần tới.

1. Ông Trump đưa ra những đảm bảo an ninh nào cho Ukraine?
Trong chiến dịch tranh cử 2024, ông Trump từng cam kết sẽ không đưa quân Mỹ đến Ukraine. Nhưng trong cuộc gặp tại Phòng Bầu Dục, ông hai lần từ chối loại trừ khả năng triển khai binh sĩ Mỹ như một phần của thỏa thuận hòa bình cuối cùng, theo Foreign Policy. Một ngày sau 19/8, ông Trump lại quả quyết sẽ không triển khai binh sĩ Mỹ tới Ukraine, nhưng để ngỏ khả năng hỗ trợ không quân.

Nhìn chung, vẫn chưa rõ liệu cam kết an ninh từ Washington sẽ chỉ dừng ở mức viện trợ quân sự, tình báo, hay mở rộng thành một cam kết quân sự — một yếu tố có thể khiến Nga phản ứng dữ dội.

2. Vai trò của NATO trong bức tranh này ra sao?
Ông Trump lâu nay nổi tiếng với quan điểm chỉ trích NATO và yêu cầu các đồng minh châu Âu “tự lo” nhiều hơn. Nhưng bất kỳ thỏa thuận nào về an ninh Ukraine sẽ khó có thể tách rời khỏi NATO.

Các đồng minh châu Âu, đặc biệt là Ba Lan và các nước Baltic, lo ngại rằng một thỏa thuận về Ukraine — nếu thiếu sự phối hợp chặt chẽ — có thể làm suy yếu cơ chế răn đe tập thể vốn được coi là cốt lõi của NATO.

3. Nga có thực sự ngồi vào bàn đàm phán không?
Dù thượng đỉnh vừa qua được quảng bá là bước tiến ngoại giao, nhưng Nga hoàn toàn vắng mặt. Thay vào đó, Tổng thống Vladimir Putin chỉ gửi thông điệp gián tiếp, không cam kết bất kỳ điều gì cụ thể.

Điều này làm dấy lên nghi ngờ: Liệu nỗ lực ngoại giao của ông Trump có chỉ là một màn trình diễn chính trị trong nước, hay thực sự có khả năng kéo các bên vào một tiến trình đàm phán nghiêm túc?

4. Tương lai các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng sẽ thế nào?
Một câu hỏi gai góc: Liệu Ukraine có phải chấp nhận “thỏa hiệp lãnh thổ” để đổi lấy hòa bình hay không. Ông Trump không nói rõ lập trường về Crimea hay các vùng Donetsk, Luhansk hiện do Nga kiểm soát.

Tổng thống Zelensky, ngược lại, luôn khẳng định Ukraine không thể từ bỏ lãnh thổ. Nếu ông Trump thúc ép Kiev nhượng bộ, đây có thể trở thành rạn nứt lớn trong quan hệ Mỹ – Ukraine.

5. Vai trò của châu Âu ở đâu?
Từ đầu chiến tranh, Liên minh châu Âu (EU) là bên viện trợ kinh tế và quân sự lớn cho Ukraine. Nhưng sau thượng đỉnh, dường như Mỹ muốn tái khẳng định vai trò trung tâm trong việc “giải quyết chiến tranh”.

Điều này khiến nhiều thủ đô châu Âu lo ngại họ sẽ bị gạt ra bên lề, trong khi chính họ mới là những nước chịu ảnh hưởng trực tiếp từ an ninh và làn sóng tị nạn.

6. Hòa bình có đồng nghĩa với “ngừng viện trợ”?
Một khi tiến trình hòa bình được khởi động, câu hỏi lớn là: Mỹ và phương Tây có tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine không?

Ông Trump từng phàn nàn rằng Washington đã chi quá nhiều tiền cho Kiev, trong khi các ưu tiên trong nước bị bỏ quên. Nếu viện trợ giảm mạnh, điều này có thể khiến Ukraine rơi vào thế yếu, cả trên bàn đàm phán lẫn trên chiến trường.

7. Bản thân thượng đỉnh có phải là một màn trình diễn?
2Cuối cùng, nhiều nhà quan sát cho rằng động cơ lớn nhất của ông Trump không nằm ở hòa bình cho Ukraine, mà ở lợi ích chính trị trong nước.

Một “thỏa thuận hòa bình lịch sử” — dù có nhiều lỗ hổng — sẽ là thành tích để ông quảng bá trước cử tri Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh bầu cử và những chia rẽ chính trị gay gắt.

VietBF@ sưu tập