Nhiều người được khuyến cáo ngủ đủ giấc, tránh mất ngủ. Song nghiên cứu mới đây chỉ ra ngủ quá nhiều có thể gây hại hơn cả thiếu ngủ.
Truyền thông và mạng xă hội liên tục nhắc nhở chúng ta rằng nên ngủ nhiều hơn, cảnh báo ngủ không đủ giấc gây hại cho năo bộ, tim mạch và sức khỏe tổng thể, chưa kể đến tăng tốc độ lăo hóa và giảm ham muốn t́nh dục. Song nghiên cứu mới đây cho thấy ngủ quá nhiều cũng có hại không kém.
Trong bài viết trên The Conversation, Charlotte Gupta (Nghiên cứu viên sau Tiến sĩ Cao cấp, Viện Appleton, Australia) và Gabrielle Rigney (Giảng viên Cao cấp ngành Tâm lư học, Viện Appleton) chỉ ra rằng ngủ trên 9 tiếng/ngày thậm chí c̣n mang hệ quả xấu hơn cả ngủ không đủ giấc.
Ngủ trên 9 tiếng có thể gây hại
Cùng với dinh dưỡng và hoạt động thể chất, giấc ngủ là nền tảng thiết yếu cho sức khỏe. Trong khi ngủ, các quá tŕnh sinh lư diễn ra cho phép cơ thể hoạt động hiệu quả khi thức. Chúng bao gồm các quá tŕnh liên quan đến phục hồi cơ, củng cố trí nhớ và điều ḥa cảm xúc.
Sleep Health Foundation, tổ chức phi lợi nhuận hàng đầu của Australia cung cấp thông tin dựa trên bằng chứng về sức khỏe giấc ngủ, khuyến nghị người lớn nên ngủ 7-9 tiếng mỗi đêm.
Một số người có cơ địa ngủ ít và có thể hoạt động tốt khi ngủ dưới 7 tiếng. Tuy nhiên, đối với hầu hết chúng ta, ngủ ít hơn con số này sẽ gây ra những tác động tiêu cực. Đó có thể chỉ là vấn đề ngắn hạn như ít năng lượng, tâm trạng tồi tệ, căng thẳng và mất tập trung vào ngày hôm sau.
Chất lượng giấc ngủ có liên quan mật thiết đến các vấn đề sức khỏe. Ảnh: Ketut Subiyanto/Pexels.
Về lâu dài, việc không ngủ đủ giấc và chất lượng giấc ngủ không tốt là một yếu tố nguy cơ gây ra các vấn đề sức khỏe như đau tim, đột quỵ, các rối loạn chuyển hóa, sức khỏe tâm thần kém, ung thư và tử vong.
Rơ ràng, ngủ không đủ giấc có hại cho sức khỏe. Nhưng ngủ quá nhiều th́ sao?
Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà nghiên cứu đă xem xét kết quả của 79 nghiên cứu khác - theo dơi mọi người trong ít nhất một năm và đo lường thời lượng giấc ngủ tác động như thế nào đến nguy cơ sức khỏe kém hoặc tử vong để xem liệu có xu hướng chung hay không.
Họ phát hiện ra rằng những người ngủ ít (dưới 7 tiếng mỗi đêm) có nguy cơ tử vong cao hơn 14% trong thời gian nghiên cứu, so với những người ngủ 7-8 tiếng. Điều này không có ǵ đáng ngạc nhiên khi xét đến những nguy cơ sức khỏe đă được xác định do thiếu ngủ.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người ngủ nhiều - mà họ định nghĩa là hơn 9 tiếng mỗi đêm - có nguy cơ tử vong cao hơn, cao hơn 34% so với những người ngủ 7-8 tiếng.
Nghiên cứu này củng cố cho phát hiện tương tự từ năm 2018, kết hợp kết quả từ 74 nghiên cứu trước đó theo dơi giấc ngủ và sức khỏe của những người tham gia theo thời gian, trong từ 1 đến 30 năm. Nghiên cứu phát hiện ra rằng ngủ hơn 9 tiếng có liên quan đến nguy cơ tử vong tăng 14% trong thời gian nghiên cứu.
Ngủ quá lâu (tức là ngủ nhiều hơn mức cần thiết theo độ tuổi) cũng được chứng minh có liên quan đến các vấn đề sức khỏe như trầm cảm, đau măn tính, tăng cân và rối loạn chuyển hóa.
Điều này nghe có vẻ đáng báo động. Nhưng điều quan trọng cần nhớ là những nghiên cứu trên chỉ t́m thấy mối liên hệ giữa việc ngủ quá nhiều và sức khỏe kém, nó không có nghĩa là ngủ quá nhiều là nguyên nhân gây ra các vấn đề sức khỏe hoặc tử vong.
Ngủ bao nhiêu là đủ?
Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa việc ngủ nhiều và t́nh trạng sức khỏe kém.
Những người mắc các vấn đề sức khỏe mạn tính thường ngủ liên tục trong thời gian dài. Cơ thể họ có thể cần nghỉ ngơi thêm để hỗ trợ phục hồi, hoặc họ có thể phải nằm trên giường lâu hơn do các triệu chứng hoặc tác dụng phụ của thuốc.
Điều này có nghĩa mọi người có thể ngủ nhiều hơn do các vấn đề sức khỏe hiện tại hoặc hành vi lối sống, chứ không phải việc ngủ nhiều hơn gây ra t́nh trạng sức khỏe kém. Nói một cách đơn giản, ngủ quá nhiều có thể là triệu chứng của t́nh trạng sức khỏe kém chứ không phải là nguyên nhân.
Lư do một số người ngủ ít và những người khác ngủ nhiều tùy thuộc vào sự khác biệt của từng cá nhân, và khoa học vẫn chưa hiểu hết về điều này.
Nhu cầu ngủ c̣n có thể liên quan đến độ tuổi. Thanh thiếu niên thường muốn ngủ nhiều hơn và có thể cần ngủ nhiều hơn về mặt thể chất, với khuyến nghị về giấc ngủ cho thanh thiếu niên cao hơn một chút so với người lớn, từ 8 đến 10 tiếng. Thanh thiếu niên cũng có thể đi ngủ và thức dậy muộn hơn.
Nhưng hầu hết người trưởng thành, kể cả người già, sẽ cần ngủ 7-9 tiếng, v́ vậy đây là khoảng thời gian ngủ lành mạnh mà bạn nên hướng tới.
Để có một giấc ngủ ngon, hăy tắm nắng và vận động thường xuyên vào ban ngày, đồng thời cố gắng duy tŕ giờ ngủ và giờ thức dậy đều đặn. Một tiếng trước khi đi ngủ, hăy tránh xa màn h́nh điện tử, làm điều ǵ đó thư giăn và đảm bảo không gian ngủ yên tĩnh, tối và thoải mái.
Nếu nhận thấy ḿnh thường xuyên ngủ lâu hơn b́nh thường, đó có thể là cách cơ thể bạn báo hiệu có điều ǵ đó khác đang xảy ra. Nếu bạn đang gặp khó khăn với giấc ngủ hoặc lo lắng, hăy nói chuyện với bác sĩ.