[june04]

Theo các chuyên gia y tế, nhiều bệnh nhân mắc bệnh thận chỉ phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn, lúc chức năng lọc máu suy giảm nghiêm trọng và xuất hiện lượng lớn protein trong nước tiểu. Điều này khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tốn kém hơn. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu ban đêm có thể giúp nhận diện sớm vấn đề về thận.

Bác sĩ Ratan Jha – Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Care, Hyderabad (Ấn Độ) – cho biết: “Bệnh thận tiến triển âm thầm, nhưng cơ thể vẫn gửi những tín hiệu cảnh báo, đặc biệt là vào ban đêm. Nếu bỏ qua, người bệnh có thể đánh mất cơ hội điều trị kịp thời.”

Dưới đây là 3 triệu chứng phổ biến về đêm có thể là dấu hiệu cảnh báo thận đang gặp bất ổn.

1. Tiểu đêm thường xuyên

Tiểu đêm là tình trạng phải thức dậy giữa giấc ngủ để đi tiểu. Ở người khỏe mạnh, thận lọc và cô đặc nước tiểu chủ yếu vào ban ngày, giúp cơ thể ngủ trọn giấc ban đêm. Nếu phải thức dậy một hoặc nhiều lần mỗi đêm để đi tiểu, đó có thể là dấu hiệu chức năng thận đang suy giảm.

Khi thận không còn giữ được khả năng cô đặc nước tiểu, lượng nước tiểu ban đêm tăng lên, gây mất ngủ và mệt mỏi. Bác sĩ Jha lưu ý, tình trạng này đôi khi bị nhầm lẫn với các vấn đề khác như bàng quang tăng hoạt, phì đại tuyến tiền liệt hoặc bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, nếu tiểu đêm đi kèm phù nề hoặc các dấu hiệu bất thường khác, cần kiểm tra chức năng thận ngay.

2. Chân bồn chồn hoặc ngứa về đêm

Thận có vai trò loại bỏ chất thải ra khỏi máu và cân bằng khoáng chất trong cơ thể. Khi chức năng này suy giảm, độc tố và khoáng chất dư thừa sẽ tích tụ, gây ra các triệu chứng như:

Da khô, ngứa, nhất là vùng cẳng chân.
Cảm giác tê rần hoặc kiến bò ở chân (hội chứng chân bồn chồn).
Cơn khó chịu thường nặng hơn vào buổi tối và ban đêm, gây khó ngủ.
Nhiều nghiên cứu cho thấy hội chứng chân bồn chồn có liên quan đến bệnh thận giai đoạn nặng. Đây là dấu hiệu dễ bị bỏ qua vì không liên quan trực tiếp đến việc đi tiểu, nhưng thực chất lại phản ánh tình trạng rối loạn trong cùng một hệ thống.

3. Sưng chân và bọng mắt vào buổi sáng

Nếu mỗi sáng thức dậy bạn thấy mí mắt sưng húp hoặc mắt cá chân nặng nề, nguyên nhân có thể không chỉ là ăn mặn vào hôm trước. Thận bị tổn thương sẽ không thể đào thải hết lượng dịch và natri dư thừa, khiến dịch ứ đọng tại các mô.

Ban ngày, dịch thừa tích tụ ở vùng chân.
Khi nằm ngủ, dịch này dịch chuyển lên vùng mặt, gây bọng mắt vào sáng hôm sau.
Tình trạng phù nề không chỉ ảnh hưởng thẩm mỹ mà còn là dấu hiệu cho thấy hệ bài tiết đang chịu áp lực lớn. Nếu kèm theo tiểu ít, tiểu bọt hoặc mệt mỏi kéo dài, cần đi khám sớm.

Khi nào cần đi khám?

Ba dấu hiệu trên không đồng nghĩa chắc chắn bạn bị bệnh thận, nhưng là lý do để bạn cảnh giác. Các chuyên gia khuyến cáo nên khám định kỳ, bao gồm:

Xét nghiệm nước tiểu: phát hiện protein, máu hoặc các bất thường khác.
Xét nghiệm máu: đo creatinin và ước tính độ lọc cầu thận (eGFR).
Siêu âm thận: kiểm tra hình thái và cấu trúc.
Phát hiện sớm giúp điều chỉnh chế độ sinh hoạt, điều trị nguyên nhân và làm chậm tiến triển bệnh.

Cách bảo vệ sức khỏe thận

Bác sĩ Ratan Jha khuyên: “Nếu nhận thấy một trong những triệu chứng trên, đừng hoảng sợ nhưng hãy hành động. Thận khỏe là kết quả của lối sống lành mạnh và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.” Một số biện pháp bảo vệ thận gồm:

Uống đủ nước – giúp duy trì lưu lượng máu đến thận và đào thải độc tố. Tuy nhiên, không nên uống quá nhiều gây quá tải.
Giảm muối và đường – chế độ ăn nhiều muối làm tăng huyết áp và gánh nặng cho thận; đường cao gây nguy cơ tiểu đường – nguyên nhân hàng đầu của suy thận.
Kiểm soát huyết áp và đường huyết – đặc biệt quan trọng ở người có bệnh nền.
Hạn chế thuốc giảm đau không kê đơn – lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể gây tổn thương thận.
Duy trì cân nặng hợp lý – tập thể dục thường xuyên giúp giảm nguy cơ tăng huyết áp và tiểu đường.
Khám sức khỏe định kỳ – đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc bệnh thận, tiểu đường hoặc huyết áp cao.