|
Năm 1920, một người nông dân ở Grootfontein, Namibia, khi đang cày ruộng bỗng gặp phải một vật cản cứng bất thường dưới lớp đất. Khi đào lên, ông phát hiện một tảng kim loại khổng lồ—đó chính là Hoba, thiên thạch lớn nhất từng được t́m thấy trên bề mặt Trái Đất, nặng tới 60 tấn. Điều kỳ lạ không chỉ nằm ở kích thước khổng lồ của nó, mà c̣n ở sự thiếu vắng hoàn toàn của một hố va chạm—một điều gần như bất khả thi đối với một vật thể rơi từ không gian.
Các nghiên cứu sau đó cho thấy Hoba có cấu tạo chủ yếu từ sắt (84%) và nickel (16%), cùng một số nguyên tố khác. Nhưng điều khiến các nhà khoa học đau đầu suốt nhiều thập kỷ qua chính là: V́ sao một thiên thạch khổng lồ như vậy lại không tạo ra một hố va chạm lớn khi chạm đất?
Có hai giả thuyết chính được đưa ra. Một là Hoba có thể thuộc về một thiên thể lớn hơn, nhưng các mảnh c̣n lại chưa được t́m thấy. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy một trường thiên thạch xung quanh khu vực này. Giả thuyết c̣n lại—và cũng là giả thuyết hợp lư hơn—là Hoba đă rơi xuống với góc cực kỳ nông và tốc độ thấp, nhờ đó mà bị lực cản khí quyển làm chậm lại chỉ c̣n vài trăm mét/giây khi tiếp đất. Khi va chạm, thay v́ tạo ra một vụ nổ mạnh và hố sâu như thường thấy, thiên thạch này rơi thẳng đứng với động năng bị triệt tiêu phần lớn, chỉ tạo ra một hố nông khoảng 20m đường kính và 5m sâu, có thể đă bị bào ṃn qua hàng chục ngh́n năm.
Ngoài ra, thiên thạch này đă chịu tác động bào ṃn với lớp "sắt phong hóa" dày từ 20-30 cm do tiếp xúc với đất đá Kalahari trong khoảng 80.000 năm, theo nghiên cứu phóng xạ của các nhà khoa học. Điều đó có nghĩa là không có tài liệu lịch sử nào ghi lại sự kiện này, và các nhà khoa học chỉ có thể dựa vào mô phỏng vật lư để t́m hiểu quá tŕnh rơi xuống của nó.
Dù vẫn c̣n nhiều điều chưa thể giải đáp, Hoba vẫn là một trong những thiên thạch đặc biệt nhất từng được phát hiện. Không bị khai thác hay di dời, nó vẫn nằm nguyên tại nơi được t́m thấy, trở thành một điểm thu hút du lịch và nghiên cứu khoa học quan trọng của Namibia.
Vietbf@Sưu tập
|