(Minh họa)
Các mức phạt về vi phạm giao thông mới của nhà nước CSVN vừa được ban hành, theo luật 168, hiện người dân đang kêu trời v́ không thể tin nổi. Mọi thứ, so với mức thu nhập đầu người ở các nước Đông Nam Á, cho thấy số tiền phạt này lại cao thật đáng sợ hơn bao giờ hết, với người dân vốn phải chịu đựng hạ tầng cơ sở giao thông đă trở nên tồi tệ trong bao nhiêu năm qua. Trong những lời b́nh luận, hầu như ai cũng thấy chuyện Bộ Công an đang cho tận thu để nuôi bộ máy của ḿnh từ mồ hôi, nước mắt của người dân.
Chắc đang có nhiều người thấy được mức phạt về vi phạm giao thông thật quá nặng kể từ ngày 01/1/2025! Không ít các mức phạt khá cao từ trên 100% cho đến vài trăm phần trăm so với mức lương tháng của bác sĩ mới tốt nghiệp ra trường là 5 triệu đồng! Thậm chí cao đến 500% hay hơn nữa chứ!
Có người nói tuy mức phạt có nặng quá, nhưng do ư thức chấp hành luật lệ giao thông của người dân c̣n thấp nên phải cho phạt nặng mới có thể sửa được! Chẳng thà cho phạt nặng để rút kinh nghiệm c̣n hơn để cho một tai nạn xảy ra th́ mức thiệt hại cho xă hội c̣n cao hơn gấp ngàn lần nữa.
Lập luận này có cơ sở, chỉ xin có thêm vài câu hỏi và suy nghĩ lan man về những góc nhỏ của phận làm người dân trong sự vận hành xă hội người Việt chúng ta.
Nếu phân chia người lái xe theo mức thu nhập hàng tháng, phân khúc lớn nhất là phân khúc thu nhập thấp, trong khoảng dưới 15 triệu. Một cú phạt 20 triệu, 30 triệu, thậm chí c̣n cao hơn nữa, đứng là thật quá lớn, ngoài sức tưởng tượng! Với những người này, tiền phạt một hai triệu cũng quá đủ để răn đe họ rồi. Vấn đề nằm ở cách thức phạt mà chúng ta sẽ đề cập ở phần sau.
Mức phạt thật quá nặng như vậy khiến cho tài xế không được yên tâm khi lái xe. Không có người lái xe nào, dù cho cẩn thận đến đâu, mà không bị mắc lỗi nhỏ nhặt, giờ đây họ phải căng mắt nh́n cảnh sát giao thông, nh́n camera, nh́n biển báo (mà chưa chắc dấu hiệu vẽ, viết sẽ rơ ràng và đặt đúng chỗ thích hợp nhất cho tài xế thấy để chuẩn bị), trạng thái lo sợ và căng thẳng đó ít nhiều sẽ góp phần gây ra nhiều tai nạn giao thông hơn?
Trước khi đưa ra áp dụng mức phạt nặng, đă có chương tŕnh hữu hiệu và rốt ráo để nâng cao đạo đức và tinh thần trách nhiệm nào cho cảnh sát giao thông được thích hợp với hoàn cảnh mới nay? Có chắc rằng, cảnh sát giao thông của chúng ta thấm nhuần tinh thần phạt để giáo dục, hướng dẫn người dân tuân thủ luật lệ giao thông chứ không chỉ với mục đích là nhằm thu tiền người vi phạm luật?
Theo báo chí có đăng lên, chỉ trong ngày đầu tiên, có 13,600 trường hợp vi phạm bị xử lư, số tiền phạt ước tính 27 tỷ 978 triệu VNđồng. Theo kinh nghiệm sống, người ta sẽ đặt ra câu hỏi,
"Con số đó là bao nhiêu phần trăm số trường hợp thực sự bị thổi c̣i phạt?". Đó là điều mà người viết bài này được nghe được nhiều nhất chung quanh bàn cà-phê sáng những ngày đầu năm Dương lịch 2025, khi mức phạt mới được áp dụng mới chỉ có vài ngày. Nếu chịu
"vi hành", các bậc chức trách cao cấp sẽ nghe và thấy được c̣n bao nhiêu điều nữa, không khác biệt ǵ với bài viết này đă nêu lên.
Nói về mặt xă hội th́ nhà chức trách có trách nhiệm về t́nh trạng dân trí thấp. Hàng chục năm nay, các vi phạm về luật giao thông như chạy ngược chiều, xe thô sơ chở thanh sắt dài hơn 6 mét, 8 mét nghênh ngang giữa phố phường,... đă góp phần nâng cao hay đẩy tinh thần tuân thủ luật lệ giao thông xuống thấp? Hàng chục năm nay, cách thức xử lư các trường hợp vị phạm luật giao thông góp phần giáo dục, nâng cao ư thức chấp hành luật giao thông trong dân chúng hay khiến cho điều này lại đi ngược lại?
Nếu năm ấy đoàn xe của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đi vào đường cấm Hội An bị phạt theo đúng luật th́ tinh thần chấp hành luật lệ giao thông có được nâng cao lên hay không? Hàng chục năm nay, các hệ thống văn hóa, giáo dục đă làm những ǵ để nâng cao dân trí nói chung và ư thức cao trong việc chấp hành luật giao thông nói riêng? T́nh trạng ư thức chấp hành luật giao thông thấp của dân chúng có phải chỉ là trách nhiệm của người dân hay không? Nh́n về t́nh trạng dân trí thấp ấy, chúng ta nên thương hay nên phạt nặng người dân? Nếu lôi người dân ra để phạt nặng như vậy th́ có được công bằng không khi xét về tinh thần trách nhiệm trong xă hội?
Giao thông chỉ là một lănh vực của đời sống xă hội. Bên ngoài lănh vực giao thông, trước mắt người dân, bao nhiêu trường hợp tham nhũng ngàn hay chục ngàn tỷ được xét xử và phán quyết rất nhẹ hoặc không có truy cứu trách nhiệm, bao nhiêu biệt phủ ngang nhiên mọc lên mà ai cũng đoán được đă được xây lên bằng loại tiền ǵ!
Nhân thân tốt, con cháu gia đ́nh có công, là những tấm chắn ít nhiều hiệu quả để giúp cho một số người đă và đang phạm tội né tránh bị phạt. Người có công trong cuộc chiến giành độc lập năm xưa, nếu biết sinh mạng, lư tưởng của ḿnh được đem dùng vào trường hợp như vậy, họ sẽ nghĩ ra sao? Và người dân hiện nay nghĩ sao khi thấy có sự phân biệt đối xử rơ nét này?
Nhớ mang máng ngày xưa ông Hồ Chí Minh nói, đại ư: "Không sợ nghèo, chỉ sợ không công bằng", bài viết xin nêu một số suy nghĩ, chỉ mong sao mọi việc trong xă hội được vạch ra và thực thi một cách công bằng, hài ḥa với nhau. Không thể không cho xử phạt, nhưng đừng nên để người bị thấp cổ, bé miệng, không tiền lại phải chịu thiệt tḥi nhiều hơn nữa!
Xét cho cùng, luật pháp để cho cuộc sống an b́nh, người dân no ấm, xă hội văn minh và luôn tiến lên!
ST trên Facebook