Nghệ sĩ Pháp Ben Vautier, nổi tiếng với những bức slogan đầy châm biếm, đă qua đời ở tuổi 88, tự kết thúc cuộc đời chỉ vài giờ sau khi vợ qua đời, gia đ́nh ông cho biết hôm 5/6.
Vợ ông Ben Vautier, bà Annie Vautier, bị đột quỵ vào tối 3/6 và qua đời một ngày sau đó, hai người con của cặp vợ đôi - Eva và Francois - cho biết, theo Guardian.
“Không muốn và không thể sống thiếu người vợ của cuộc đời ḿnh, cha chúng đă tự sát vài giờ sau đó tại nhà” ở thành phố Nice trên bờ biển Địa Trung Hải của Pháp, các con của cặp đôi cho hay.
Sinh ra ở Naples vào năm 1935, Ben Vautier - được biết tới với nghệ danh là Ben - chuyển đến Nice ở tuổi 14 và dành phần c̣n lại của cuộc đời ḿnh ở đó.
Ông gắn liền với phong trào Fluxus của những năm 1960 nhằm t́m cách phá vỡ những ǵ được coi là nghệ thuật, với phong cách châm biếm khiêu khích trên đường phố và chứng tỏ sức ảnh hưởng lớn.
Gây nhiều phản ứng v́ luôn phớt lờ khuôn khổ, song ông Ben khẳng định luôn có một thông điệp nghiêm túc đằng sau những tṛ đùa của ḿnh. Ảnh: CC licence.
“Mọi thứ đều là nghệ thuật”, Ben từng nói, và thay v́ những tác phẩm nghệ thuật truyền thống, ông thực hiện theo cách riêng: đứng trước cửa sổ pḥng trưng bày và hét lên cho đến khi mất giọng, tổ chức những vở kịch chưa từng được diễn hoặc những buổi độc tấu piano nơi nghệ sĩ piano sẽ bỏ chạy.
Ông sẽ kư bất cứ thứ ǵ ḿnh muốn, tuyên bố đó là tác phẩm: cơ thể của những người qua đường trên Promenade des Anglais ở Nice, hoặc thậm chí là tác phẩm của các nghệ sĩ khác.
“Nghệ thuật của tôi sẽ là một nghệ thuật chiếm đoạt. Tôi t́m cách kư lên tất cả những ǵ chưa được kư. Tôi tin rằng nghệ thuật nằm ở ư định và chỉ cần kư tên là đủ”, ông từng bày tỏ, với một nụ cười quen thuộc.
Với sự phớt lờ “khuôn khổ” và từ chối coi nghệ thuật là thành quả của sự rèn luyện và tài năng, Ben đă chọc tức một số người trong nghề, những người coi ông là kẻ cơ hội.
Tuy nhiên, ông khẳng định luôn có một thông điệp nghiêm túc đằng sau những tṛ đùa. “Tôi không phải là cỗ máy kiếm tiền mà là cỗ máy truyền tải”, ông nói.
Ông được biết đến nhiều nhất nhờ những slogan hài hước, thường được sơn màu trắng trên nền đen, bằng nét chữ trẻ con: “Nghệ thuật có ích ǵ?”, “Cái mới có phải luôn mới không?”, “Bạn đang làm ǵ ở đây?”…
Chúng đă giúp ông có được một vị trí trong Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MoMA) ở New York cũng như hiện diện rộng răi - trên cặp sách, sổ tay hoặc trạm xe điện ở Nice.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết: “Trên hộp bút ch́ của con cái chúng tôi, trên rất nhiều đồ vật hàng ngày và thậm chí trong trí tưởng tượng của chúng tôi, Ben đă để lại dấu ấn của ḿnh, tạo nên sự tự do và chất thơ, với sự nhẹ nhàng và sâu sắc đến choáng ngợp”.
Gọi Ben là một “bậc thầy kim hoàn của ngôn ngữ”, Bộ trưởng Văn hóa Pháp Rachida Dati chia sẻ: “Thế giới văn hóa đă mất đi một huyền thoại”.
VietBF@ sưu tập