Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết. Cuộc gặp với Tổng thống Phần Lan Sauli Niinistö và Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson tại Washington sẽ cho phép ba quốc gia phối hợp trên con đường phía trước. Việc Thụy Điển và Phần Lan đề nghị gia nhập NATO đánh dấu một bước thay đổi mạnh mẽ về an ninh và địa chính trị của châu Âu.
Ông Sullivan gọi việc Phần Lan và Thụy Điển xin gia nhập NATO là bước ngoặt trong an ninh châu Âu. Ông nói: “Hai quốc gia có truyền thống trung lập lâu đời sẽ tham gia liên minh pḥng thủ mạnh nhất thế giới. Họ sẽ mang tới những năng lực mạnh mẽ và bề dày thành tích đă được chứng minh với tư cách là các đối tác an ninh”.
Ba nhà lănh đạo dự kiến sẽ phát biểu trước báo giới ngày 19/5 (giờ Mỹ) tại Nhà Trắng để khẳng định tầm nh́n chung về một khu vực châu Âu-Đại Tây Dương ḥa b́nh và an toàn.
Cả Phần Lan và Thụy Điển đều đă đáp ứng nhiều yêu cầu để trở thành thành viên NATO, trong đó có yêu cầu về một hệ thống chính trị dân chủ dựa trên nền kinh tế thị trường; đối xử công bằng với các nhóm dân tộc thiểu số; cam kết giải quyết các xung đột một cách ḥa b́nh; có khả năng và sẵn sàng đóng góp quân sự cho các hoạt động của NATO; cam kết thực hiện các quan hệ và thể chế dân chủ-quân sự.
Tất cả 30 thành viên NATO phải nhất trí chấp thuận th́ một quốc gia mới được phép tham gia liên minh.
Tuy nhiên, trong khi nhiều thành viên NATO ủng hộ Phần Lan và Thụy Điển gia nhập liên minh, th́ động thái này đă vấp phải sự phản kháng của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan trong tuần này cho biết ông sẽ không đồng ư tư cách thành viên NATO của Thụy Điển và Phần Lan nếu họ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ. Ông cũng nói các phái đoàn từ các quốc gia này không nên cố gắng tới Thổ Nhĩ Kỳ để t́m cách thuyết phục ḿnh chấp thuận tư cách thành viên NATO.
Ông Sullivan cho biết Nhà Trắng tự tin rằng đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển sẽ được chấp thuận, bất chấp những lo ngại của Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông cho biết cả Thụy Điển và Phần Lan cũng như các quan chức hàng đầu của Mỹ đều đang liên lạc với Thổ Nhĩ Kỳ về các mối quan tâm của nước này. Ngày 18/5, Tổng thống Biden cũng tỏ ra lạc quan rằng Thổ Nhĩ Kỳ rồi cũng sẽ ủng hộ hai quốc gia trên.
Khi được hỏi sẽ thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ như thế nào để nước này ủng hộ Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO, ông Biden nói với các phóng viên: “Các nhà lănh đạo Phần Lan và Thụy Điển sẽ gặp tôi vào ngày 19/5. Tôi nghĩ chúng ta sẽ ổn thôi”.
Cuộc gặp tại Nhà Trắng với hai nhà lănh đạo Bắc Âu sẽ diễn ra ngay trước khi ông Biden dự kiến khởi hành chuyến công du 4 ngày tới Hàn Quốc và Nhật Bản - chuyến công du đầu tiên của ông tới châu Á trên cương vị tổng thống.