Thấu kính hấp dẫn nổi tiếng Cosmic Horseshoe (Móng ngựa vũ trụ) chứa đựng một lỗ đen nặng gấp 36 tỉ lần Mặt Trời, gần chạm giới hạn lý thuyết.
Một nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học Monthly Notices of the Royal Astronomical Society đã xác định được lỗ đen quái vật lớn nhất từ trước đến nay: Trung tâm của thiên hà thấu kính trong hệ thống Cosmic Horseshoe.
Cosmic Horseshoe nằm cách chúng ta 5 tỉ năm ánh sáng trong chòm sao Sư Tử (Leo), gồm một thiên hà tiền cảnh khổng lồ đóng vai trò thấu kính hấp dẫn - tức giống như một chiếc kính lúp - giúp các nhà khoa học nhìn rõ hơn các vật thể phía sau nó.
Hệ thống này còn độc đáo ở chỗ có thêm một cấu trúc hình móng ngựa như bị mắc vào thiên hà thấu kính, thực ra là một thiên hà bị thấu kính làm biến dạng thành "vành đai Einstein".
Hệ thống thấu kính hấp dẫn Cosmic Horseshoe với thiên hà thấu kính màu cam và một "vành đai Einstein". Lỗ đen quái vật vừa được phát hiện nằm bên trong thiên hà màu cam - Ảnh: NASA/ESA
Nói với Sci-News, nhà nghiên cứu Carlos Melo từ Đại học Liên bang Rio Grande do Sul (Brazil) cho biết việc tìm kiếm một lỗ đen trong thiên hà xa đến như vậy thường là bất khả thi.
Thế nhưng con quái vật quá vĩ đại bên trong thiên hà thấu kính Cosmic Horseshoe đã tự làm lộ bản thân.
"Chúng tôi phát hiện ra lỗ đen theo hai cách: Nó khiến đường đi của ánh sáng bị thay đổi và khiến các ngôi sao ở vùng bên trong thiên hà mẹ di chuyển cực kỳ nhanh, gần 400 km/giây" - GS Thomas Collett từ Đại học Portsmouth (Anh), đồng tác giả, nói với tờ PHYS.
Ước tính quái vật này có khối lượng tối đa là 36 tỉ Mặt Trời, gần chạm giới hạn lý thuyết về khối lượng mà các vật thể vũ trụ có thể đạt được.
Khối lượng này cũng gấp khoảng 10.000 lần Sagittarius A*, lỗ đen quái vật ở trung tâm thiên hà Milky Way (Ngân Hà) mà Trái Đất trí ngụ.
Phát hiện này còn độc đáo ở chỗ con quái vật bên trong Cosmic Horseshoe là một lỗ đen ngủ yên giống Sagittarius A*, tức chúng không tích cực bồi tụ vật chất và không phát sáng.
Vì vậy, phương pháp mà các nhà khao học đã sử dụng để tìm ra nó - kết hợp thấu kính hấp dẫn và động học sao - hứa hẹn giúp phơi bày nhiều con quái vật vũ trụ khác đang ẩn nấp trong những vùng xa xôi.
VietBF@ sưu tập