Một quan chức Bộ Quốc pḥng Mỹ cho biết rằng chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đă khởi động rà soát hiệp ước AUKUS (hiệp ước đối tác an ninh ba bên Mỹ-Anh-Úc).
AUKUS là hiệp ước do Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng lănh đạo Anh, Úc công bố vào năm 2021 với mục tiêu ban đầu là cho phép Úc sở hữu tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Theo thỏa thuận, Úc sẽ tiếp nhận tối đa 5 tàu ngầm lớp Virginia của Mỹ kể từ năm 2032. Sau đó, Anh và Úc sẽ cùng thiết kế và chế tạo một lớp tàu ngầm mới với sự hỗ trợ từ Mỹ.
Trước thời điểm đó, Mỹ và Anh sẽ bắt đầu luân phiên triển khai tàu ngầm đến một căn cứ hải quân ở Tây Úc từ năm 2027.
“Chúng tôi đang rà soát hiệp ước AUKUS nhằm đảm bảo rằng sáng kiến của chính quyền tiền nhiệm phù hợp với chương tŕnh nghị sự 'Nước Mỹ trước tiên' của Tổng thống Trump”- theo quan chức Bộ Quốc pḥng Mỹ.
“Mọi thay đổi trong cách tiếp cận của chính quyền đối với AUKUS sẽ được thông báo thông qua các kênh chính thức vào thời điểm thích hợp” - quan chức này nói thêm.
Úc cho biết vẫn cam kết với AUKUS và mong muốn hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong quá tŕnh rà soát.
Một người phát ngôn của Bộ trưởng Quốc pḥng Úc Richard Marles cho biết Mỹ đă thông báo cho Úc và Anh về cuộc rà soát.
“AUKUS sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp quốc pḥng của cả Mỹ và Úc, đồng thời tạo ra hàng ngh́n việc làm mới trong lĩnh vực sản xuất” - người phát ngôn khẳng định.
Theo Reuters, ngoài việc gây lo ngại cho Úc, việc Mỹ rà soát hiệp ước AUKUS có thể gây ảnh hưởng đến kế hoạch quốc pḥng của Anh khi AUKUS là trọng tâm trong kế hoạch mở rộng hạm đội tàu ngầm của Anh.
Một người phát ngôn của chính phủ Anh gọi AUKUS là “một trong những hiệp ước đối tác chiến lược quan trọng nhất trong nhiều thập niên”, đồng thời nhấn mạnh hiệp ước này “mang lại việc làm và tăng trưởng kinh tế cho cộng đồng tại cả ba quốc gia”.
“Hoàn toàn dễ hiểu khi một chính quyền mới muốn rà soát cách tiếp cận của ḿnh đối với một thỏa thuận lớn như vậy, giống như cách Anh đă làm vào năm ngoái” - quan chức Anh nói thêm, đồng thời khẳng định Anh sẽ “tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Mỹ và Úc để tối đa hóa lợi ích và cơ hội” từ AUKUS.
Nhà Trắng hiện chưa đưa ra b́nh luận chính thức. Tuy nhiên, một quan chức Mỹ nói với Reuters rằng chính quyền ông Trump “đang thường xuyên rà soát các thỏa thuận đối ngoại để đảm bảo chúng phù hợp với lợi ích của người dân Mỹ – đặc biệt là các thỏa thuận bắt nguồn từ chính sách đối ngoại dưới thời Tổng thống Biden”.