Cuối tuần đi chợ, ăn uống, mua đồ lặt vặt tốn gần 200 đô. Về nhà suy nghĩ, thấy rơ ràng mình bị "thâm thủng mậu dịch" khi cả cái mall xúm lại "lừa gạt" ḿnh. Phải tìm cách bắt họ "cân bằng mậu dịch" với mình chứ không để tình trạng lạm dụng, lừa đảo này kéo dài.
Đó là suy nghĩ về mậu dịch và thuế quan của Donald Trump hiện nay. Rồi cả đám MAGA cũng (bất thần) nghĩ theo như vậy. Đừng nghĩ họ không có cái đầu, mà có thể hỏi thứ gì nhét trong đó?
Văn hóa của nước Mỹ và dân Mỹ là tiêu xài quá tay. Xài trước trả sau.
Chính phủ luôn thâm thủng ngân sách và thiếu nợ từ nào giờ. Nợ quốc gia tăng 7,800 tỉ đô la trong nhiệm kỳ đầu của Trump. Trong tài khóa 2025 này, chính phủ của Trump hô hào cắt giảm, tiết kiệm ngân sách nhưng sẽ thâm thủng gần hai ngàn tỉ đô la (chính xác là 1.9 trillion theo ước tính từ văn phòng CBO của quốc hội). Dự luật thuế của Trump có thể gây thêm thâm thủng khoảng bốn ngàn tỉ đô la trong các năm tới và đưa nợ trần của Mỹ lên mức kỷ lục, một khi được phía Cộng hòa thông qua.
Người dân cũng có thói quen như vậy. Không chỉ mua nhà, mua xe mới trả góp mà mua cái tủ lạnh, máy giặt cũng trả góp. Mùa Hè không có tiền nghỉ mát cũng vay tiền đi chơi. Người Mỹ nợ riêng tiền thẻ tín dụng vào khoảng 1,200 tỉ đô la trong tổng cộng 18 ngàn tỉ tiền nợ chung, bao gồm tiền xe, nhà, tiền học, vay mượn cá nhân...
Chuyện mậu dịch, xuất nhập cảng của nước Mỹ cũng không khác. Tiêu xài, mua sắm nhiều th́ anh phải nhập cảng nhiều. Không xuất hàng hóa nhiều để cân bằng mậu dịch th́ anh bán dịch vụ, thương phẩm phi vật thể, bán vũ khí, phi cơ..., vốn là thế mạnh của Mỹ.
Tiêu xài hay trao đổi mậu dịch cách nào th́ đồng tiền cũng quay vòng ở bình diện xã hội và kinh tế quốc gia hoặc thế giới hơn là các giao dịch cá nhân hay song phương trực tiếp với nhau. T́m tiền chỗ này, tiêu xài nơi khác, không thể mua xe rồi đ̣i nhân viên bán xe phải đến nhà hàng của mình để ăn. Giao dịch thương mại th́ thuận mua, vừa bán, đôi bên cùng có lợi. Muốn thương chiến, gây hấn th́ cả hai cùng thương tích, trước mắt là người dân.
Vài ngày qua, thuật ngữ TACO (Trump Always Chickens Out) - "Trump gà mái" trở thành đề tài giễu cợt khắp thế giới. Trump ngán ai mà "gà mái"? Nhưng cứ mang thuế quan hăm dọa th́ năm ba đảng MAGA cũng bay và thị trường chứng khoán lại cảm lạnh nên đành chùn tay. Có ngán th́ ngán Putin với họ Tập, lúc nào cũng bắn tiếng muốn sang Nga, sang Tàu "hội đàm" mà họ chưa bật đèn, còn đang khoanh tay cười ruồi. TACO giả bộ dạng gà trống hung hăng nhưng là con gà mái già nua.
Phải thừa nhận một điều là Trump có thể làm cả thế giới sống vui khỏe hơn. Người ta bảo "một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ" mà. Ngày nào mà TACO không có chuyện làm người ta cười.
Nhă Duy