|
Ngày 26/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi miễn phí lưu thông cho các tàu quân sự và thương mại của Mỹ qua kênh đào Panama và Suez.Trong bài đăng trên nền tảng Truth Social, ông Trump nhấn mạnh: “Tàu Mỹ, cả quân sự lẫn thương mại, phải được phép đi qua kênh đào Panama và Suez mà không mất phí!”. Ông lập luận rằng cả hai tuyến đường này “sẽ không tồn tại” nếu không có sự đóng góp của Mỹ, đồng thời cho biết đă giao nhiệm vụ cho tân Ngoại trưởng Marco Rubio “giải quyết ngay lập tức” vấn đề.
Động thái này không chỉ tiếp nối những phát ngôn trước đây của ông Trump về việc kiểm soát kênh đào Panama mà c̣n mở rộng sự chú ư sang tuyến đường Suez, một huyết mạch giao thương quan trọng.
Phản ứng trước phát ngôn của ông Trump, Tổng thống Panama José Raúl Mulino khẳng định phí qua kênh đào Panama được quy định bởi Cơ quan Quản lư Kênh đào Panama (ACP), một tổ chức tự trị chịu trách nhiệm giám sát tuyến thương mại này.
Trước đó, đầu tháng Tư, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Pete Hegseth, trong chuyến thăm Panama City, từng đề cập rằng Mỹ đang t́m kiếm một thỏa thuận cho phép các tàu chiến của ḿnh được ưu tiên qua kênh đào Panama “miễn phí và trước tiên”. Hiện tại, Mỹ và Trung Quốc là hai quốc gia sử dụng kênh đào Panama nhiều nhất.
Kênh đào Suez của Ai Cập, một tuyến đường thủy quan trọng nối liền châu Âu và châu Á, từng chiếm khoảng 10% thương mại hàng hải toàn cầu trước khi các cuộc tấn công của lực lượng Houthi tại Yemen làm gián đoạn giao thương ở Biển Đỏ và Vịnh Aden. Hậu quả là nhiều tàu buộc phải chọn tuyến đường ṿng dài và tốn kém quanh mũi phía Nam châu Phi.
Theo Ai Cập, doanh thu từ kênh đào Suez trong năm 2024 đă giảm tới 60%, tương đương khoản thiệt hại 7 tỷ USD.
Đề xuất miễn phí qua kênh đào Panama và Suez của ông Trump đặt ra nhiều câu hỏi về tính khả thi. Với kênh đào Panama, quyền tự chủ của ACP và các quy định hiện hành về phí lưu thông là rào cản lớn.
Trong khi đó, t́nh h́nh tại kênh đào Suez phức tạp hơn do liên quan đến các vấn đề an ninh khu vực và lợi ích kinh tế của Ai Cập. Việc miễn phí cho tàu Mỹ có thể làm gia tăng căng thẳng với các quốc gia khác sử dụng các tuyến đường này.
|