Ảnh minh họa. (Nguồn: The Week)
Diễn viên Hàn Quốc Simon Lee đă bị choáng váng khi phát hiện ra khuôn mặt ḿnh đang xuất hiện tràn lan trên TikTok và Instagram để quảng cáo cho các sản phẩm y tế không rơ nguồn gốc.
Anh là một trong hàng chục diễn viên đă kư hợp đồng cho phép công ty trí tuệ nhân tạo (AI) sử dụng h́nh ảnh và giọng nói, để rồi nhận ra rằng khuôn mặt ḿnh giờ đây
"đang sống một cuộc đời khác, bị lạm dụng vào quảng cáo sai sự thật, thậm chí cả tuyên truyền về chính trị".
Simon Lee chia sẻ:
"Nếu đây là quảng cáo đàng hoàng th́ tôi không thấy phiền. Nhưng rơ ràng đây là chuyện lừa đảo trắng trợn". Tuy nhiên, anh không thể yêu cầu xóa video v́ đă lỡ kư kết hợp đồng.
Kết quả là,
"Simon Lee phiên bản AI" đang rao bán từ trà chanh giảm cân đến nước đá chữa mụn, những phương pháp chữa trị bị giới chuyên môn nghi ngờ nghiêm trọng về mặt khoa học.
Không cần mô h́nh 3D phức tạp hay kỹ xảo quá tốn kém, các công ty hiện nay sử dụng ckỹ thuật
"avatar lai với người thật", tức là thu thập h́nh ảnh, giọng nói của con người thật, rồi đem chỉnh sửa qua AI để tạo ra video mới theo các nhiều kịch bản khác nhau, đa ngôn ngữ, đa cảm xúc, chứa nhiều nội dung.
Ông Alexandru Voica, đại diện hăng
Synthesia (Anh) cho biết,
"Biểu cảm thật của con người, từ giọng nói, nét mặt đến ngôn ngữ cơ thể vẫn tinh tế hơn AI rất nhiều", nhưng cũng chính v́ vậy, việc
"mượn gương mặt người thật" sẽ càng tạo ra cảm giác đầy thuyết phục hơn cho khán giả.
Khách hàng chỉ cần chọn gương mặt, giọng điệu (vui vẻ hay nghiêm túc…), ngôn ngữ và nội dung cần truyền đạt, sau đó hệ thống AI sẽ lo phần c̣n lại. Gói dịch vụ căn bản được cung cấp miễn phí, trong khi gói chuyên nghiệp chỉ có vài trăm USD, rẻ hơn quay thật với người thật rất nhiều.
V́ cần tiền, nhiều người đă bán bản quyền h́nh ảnh và giọng nói của ḿnh mà không hiểu hết các điều khoản pháp lư ràng buộc trong đó.
Diễn viên trẻ Adam Coy (29 tuổi) ở New York (Mỹ) từng bán quyền sử dụng h́nh ảnh và giọng nói cho một công ty AI với giá 1,000 USD trong ṿng 1 năm. Sau đó, bạn gái anh thấy tá hỏa khi trông thấy
"Adam từ tương lai xuất hiện ra trong video dự đoán ngày tận thế". Nhưng hợp đồng mà Adam và nhiều người khác kư kết không có cấm điều này mà chỉ cấm các nội dung có tính cách khiêu dâm, hoặc rượu bia, thuốc lá.
Tương tự, Connor Yeates, người mẫu kiêm diễn viên người Anh, đă đồng ư kư hợp đồng 3 năm với
Synthesia vào năm 2022, với giá hơn 4,600 USD. Nhưng không ngờ, gương mặt anh sau đó lại bị sử dụng vào mục đích chính trị.
Công ty
Synthesia sau đó đă thừa nhận từng tồn tại lỗ hổng trong vấn đề kiểm duyệt nội dung
"gây ra tranh căi hoặc mang tính tuyên truyền lố bịch", đồng thời cho biết hiện nay họ đă cho siết chặt việc kiểm duyệt. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay, nhiều nền tảng AI mới ra đời với mức kiểm soát c̣n lỏng lẻo hơn rất nhiều.
Theo luật sư Alyssa Malchiodi, các hợp đồng nêu trên thường kèm theo những điều khoản như:
quyền sử dụng trên toàn cầu, không giới hạn thời gian, không thể hủy bỏ và người bán không có quyền phản đối sau khi đă kư. Bà cảnh cáo:
"Kỹ thuật mới này đang phát triển nhanh hơn cả luật pháp và hệ thống tư pháp có thể theo kịp".
Trong kỷ nguyên AI, khuôn mặt con người, thứ tưởng như riêng tư và dễ được kiểm soát, lại trở thành món hàng bị mua bán, chỉnh sửa và cho thao túng dễ dàng. Với chỉ vài trăm USD, một
"bản sao kỹ thuật số" có thể sống một cuộc đời hoàn toàn khác trước sự bất lực của bản gốc:
người thật.