Trong khi Nhà Trắng khẳng định nền kinh tế Mỹ sẽ không rơi vào suy thoái, người tiêu dùng lại không mấy lạc quan. Các chỉ số thị trường phục hồi nhẹ nhờ tin tức về việc miễn thuế cho hàng điện tử, nhưng lo ngại về lạm phát, thất nghiệp và biến động thị trường vẫn đè nặng tâm lý công chúng.
Thị trường có dấu hiệu khởi sắc trở lại
Sau thời gian đầy biến động vì các chính sách thuế, thị trường chứng khoán Mỹ có một ngày hồi phục nhẹ vào thứ Hai. Nguyên nhân là việc chính quyền Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố miễn áp thuế với một số mặt hàng điện tử, giúp tâm lý nhà đầu tư phần nào lạc quan trở lại.
Cụ thể, chỉ số S&P 500 tăng 0,79%, Dow Jones tăng 0,78% và Nasdaq nhích 0,64%. Tại châu Âu, chỉ số Stoxx 600 tăng mạnh 2,69%. Cổ phiếu hãng dược Novo Nordisk tăng 3,7% sau khi đối thủ Pfizer ngừng phát triển một loại thuốc giảm cân thử nghiệm vì lo ngại ảnh hưởng đến gan.
Sự miễn thuế tạm thời đối với điện thoại, máy tính và thiết bị điện tử đã giúp các cổ phiếu công nghệ hồi phục. Đây là lĩnh vực vốn chịu tác động mạnh từ căng thẳng thương mại Mỹ - Trung trong thời gian qua.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định đà tăng này vẫn còn mong manh và phụ thuộc nhiều vào những diễn biến tiếp theo từ chính sách thuế của chính quyền ông Trump.
Một yếu tố mới nổi khiến thị trường chứng khoán Mỹ biến động mạnh gần đây là sự bùng nổ của các hợp đồng quyền chọn hết hạn trong ngày – gọi là “zero-day options”.
Theo số liệu từ JPMorgan, khối lượng giao dịch của loại hợp đồng này đã tăng 23% từ đầu năm đến tháng 4. Các hợp đồng này cho phép nhà đầu tư đặt cược vào biến động giá trong ngày, làm gia tăng các dao động bất thường trong phiên.
Ông Maxwell Grinacoff, Trưởng bộ phận nghiên cứu phái sinh chứng khoán Mỹ của UBS, cho biết loại hợp đồng này chính là nguyên nhân khiến biến động nội trong ngày (intraday volatility) tăng mạnh.
Hiện tượng này khiến các nhà đầu tư cần thận trọng hơn khi tham gia thị trường, nhất là trong bối cảnh chưa có sự ổn định lâu dài từ chính sách kinh tế.
Nhà Trắng nói gì về nguy cơ suy thoái?
Giữa lúc người tiêu dùng ngày càng lo lắng, Nhà Trắng lại liên tục khẳng định nền kinh tế Mỹ vẫn an toàn. Ông Kevin Hassett – Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ – phát biểu trên Fox Business rằng “chắc chắn 100% Mỹ sẽ không rơi vào suy thoái trong năm 2025”.
Ông Hassett còn cho biết đã có hơn 10 quốc gia đưa ra các đề xuất thương mại “rất tốt và ấn tượng” cho Mỹ. Điều này được cho là minh chứng cho hiệu quả của chiến lược thuế và đàm phán thương mại mà Tổng thống Trump đang theo đuổi.
Tuy vậy, một khảo sát của Cục Dự trữ Liên bang New York (được thực hiện trước ngày 2/4) cho thấy người tiêu dùng Mỹ ngày càng lo ngại về lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp và sự biến động của thị trường chứng khoán.
Sự chênh lệch giữa nhận định của chính phủ và tâm lý của người dân đang khiến niềm tin vào nền kinh tế trở thành một câu hỏi lớn.
Thuế quan có làm lạm phát leo thang?
Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, ông Christopher Waller, cho rằng ảnh hưởng của thuế quan đến giá cả sẽ chỉ là tạm thời. Ông so sánh điều này với việc Fed từng gọi đợt lạm phát năm 2021 là “nhất thời” – dù cho đến nay lạm phát vẫn chưa giảm về mức mục tiêu 2%.
“Chỉ vì trước đây đánh giá sai không có nghĩa là không được nghĩ theo hướng đó nữa,” ông Waller nói, đồng thời mở ra khả năng Fed có thể giảm lãi suất nếu lạm phát tăng trở lại do thuế.
Vấn đề đặt ra là liệu “lạm phát nhất thời” có thực sự chỉ là tạm thời hay sẽ lặp lại kịch bản kéo dài như năm 2021?
Trong khi chính quyền Trump tiếp tục nhấn mạnh tính hiệu quả của thuế quan để đàm phán thương mại, giới phân tích lo ngại rằng chính sách này có thể kéo theo hệ lụy về giá cả và làm suy yếu chi tiêu tiêu dùng.
Mỹ có thực sự đang thu hút sản xuất trở lại?
Dù Nhà Trắng quảng bá làn sóng “đưa sản xuất về Mỹ” (reshoring) đang hình thành nhờ chính sách thuế, thực tế từ khảo sát chuỗi cung ứng do CNBC thực hiện lại không hoàn toàn ủng hộ nhận định đó.
Kết quả cho thấy gần 3/4 doanh nghiệp được hỏi (74%) nói rằng chi phí cao là lý do chính khiến họ không muốn chuyển sản xuất về Mỹ. Ngoài ra, 21% cho rằng thiếu lao động có tay nghề là rào cản lớn.
Dù chính quyền Trump hứa sẽ cắt giảm thuế cho các công ty đưa nhà máy về Mỹ, nhưng yếu tố thuế lại không nằm trong nhóm những yếu tố ảnh hưởng hàng đầu đến quyết định chọn địa điểm sản xuất.
Thay vì quay về Mỹ, các công ty cho biết họ sẽ tìm kiếm những quốc gia có chính sách thuế thuận lợi hơn để đặt cơ sở sản xuất – mở ra một vòng luẩn quẩn mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
VietBF@ Sưu tập