Cảnh sát Thổ Nhĩ Kỳ hôm 19/3 đă bắt giữ thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu - người được cho là sẽ sớm trở thành đối thủ của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan trong cuộc bầu cử Tổng thống của nước này.
Hỗn loạn ở Thổ Nhĩ Kỳ
Các cuộc biểu t́nh phản đối việc bắt giữ Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu đă bùng phát hôm 21/3 và ngày càng trở nên căng thẳng. Đây là cuộc biểu t́nh phản đối chính phủ lớn nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ trong hơn một thập kỷ. Tổng thống Tayyip Erdogan cảnh báo rằng hành động biểu t́nh này sẽ không được dung thứ.
Hăng tin Reuters cho biết, người Thổ Nhĩ Kỳ đă xuống đường trong các cuộc biểu t́nh chủ yếu là ôn ḥa kể từ hôm 19/3, khi Thị trưởng Imamoglu bị bắt giữ. Ông là đối thủ chính trị chính của Tổng thống Erdogan trong cuộc bầu cử tổng thống ở Thổ Nhĩ Kỳ, dự kiện diễn ra vào năm 2028.
Đảng Cộng ḥa Nhân dân (CHP) của thị trưởng Istanbul đă lên án động thái này có động cơ chính trị và kêu gọi người biểu t́nh hợp pháp. Tổng thống Erdogan tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không chấp nhận sự phá vỡ trật tự công cộng."
Các cuộc biểu t́nh, tại các khuôn viên trường đại học, diễn ra bất chấp lệnh cấm tụ tập trong bốn ngày được áp dụng sau vụ bắt giữ ông Imamoglu.
“Hàng trăm cảnh sát đang ở trước cửa nhà tôi,” ông Imamoglu nói trong một tin nhắn thoại được công bố bởi văn pḥng của ông hôm 19/3. Financial Times đánh giá, ông Imamoglu là một trong những chính trị gia được yêu mến nhất Thổ Nhĩ Kỳ.
Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu. Ảnh: Reuters
Vào tối 21/3, các cuộc biểu t́nh lớn ở một số thành phố bao gồm Istanbul đă được tổ chức theo lời kêu gọi của đảng CHP. Tại Istanbul, tất cả các con đường dẫn đến ṭa nhà của thành phố ở quận Sarachane đă bị chặn theo lệnh của thống đốc, nhưng hàng ngh́n người vẫn tụ tập bất chấp lệnh cấm.
Trong bài phát biểu của ḿnh, lănh đạo CHP Ozgur Ozel cho biết khoảng 300.000 người đă tụ tập. Cảnh sát đă sử dụng b́nh xịt hơi cay và ṿi rồng để giải tán đám đông. Những người biểu t́nh đă lao vào rào chắn của cảnh sát, ném các vật thể lạ. Tại Izmir, Ankara và các thành phố khác, những người biểu t́nh cũng đă đụng độ với cảnh sát.
Bộ trưởng Nội vụ Ali Yerlikaya cho biết trong một bài đăng trên mạng xă hội X rằng 97 người trên khắp Thổ Nhĩ Kỳ đă bị bắt giữ trong các cuộc biểu t́nh. Căng thẳng có thể gia tăng vào cuối tuần này khi ṭa án Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến sẽ ra phán quyết chính thức bắt giữ thị trưởng Istanbul.
Ông Imamoglu, 54 tuổi, đang phải đối mặt với các cáo buộc tham nhũng và hỗ trợ nhóm khủng bố. Reuters tham khảo tài liệu của ṭa án hôm 21/3 và cho biết, ông Imamoglu phủ nhận các cáo buộc tham nhũng.
Lănh đạo CHP Ozel nói rằng biểu t́nh là hợp pháp và kêu gọi mọi người biểu t́nh trong ḥa b́nh. "Phá bỏ các rào chắn mà không làm hại cảnh sát, hăy xuống đường và quảng trường," ông Ozel phát biểu trước đám đông vào hôm 21/3.
Dự kiến vào hôm 22/3, đảng CHP sẽ công bố ông Imamoglu là ứng cử viên tổng thống cho cuộc bầu cử tiếp theo của Thổ Nhĩ Kỳ. Cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo của Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến diễn ra vào năm 2028, tuy nhiên có thể được lên lịch sớm hơn.
Ảnh hưởng về kinh tế
Thị trường tài chính Thổ Nhĩ Kỳ đă bị xáo trộn kể từ vụ bắt giữ thị trưởng Istanbul. Đồng lira và trái phiếu giảm mạnh; cổ phiếu Istanbul giảm gần 8% vào hôm 21/3.
Theo biên bản cuộc họp từ Hiệp hội Ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ, Bộ trưởng Tài chính Mehmet Simsek nói với các chủ ngân hàng rằng những biến động tạm thời của thị trường đang được theo dơi chặt chẽ và các biện pháp cần thiết đang được thực hiện.
Tuần này, ngân hàng trung ương đă bất ngờ tăng lăi suất qua đêm và chi khoảng 10 tỷ USD dự trữ ngoại hối vào hôm 19/3 để ổn định đồng tiền - vốn đă giảm 12% xuống mức thấp nhất mọi thời đại vào cùng ngày. Lạm phát tại nước này là 39% vào tháng trước.
Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters hôm 20/3, ông Ozel cho biết CHP sẽ phản đối mọi nỗ lực nhằm loại bỏ ông và các quan chức đảng khác khỏi các văn pḥng thành phố.
VietBF@ Sưu tập