CHƯƠNG 4
Những người nằm rải rác chung quanh tôi im ĺm. Vài tiếng khua ga-men, vài tiếng ho húng hắng, không ai nói chuyện vói ai, tôi cũng không muốn t́m hiểu họ. Rồi tôi lại thiếp đi trong cơn mê sảng khác.
Khi tôi bừng mắt ra lần thứ hai th́ tôi không c̣n trông thấy ai chung quanh tôi nữa. Đột nhiên tôi nhớ tới Thu, nhớ một cách ghê gớm mà tôi không ngờ tới.
Khi có Thu ở bên cạnh tôi không chú ư ǵ cả, đôi khi c̣n cau có và bực ḿnh v́ sự rên siết bất măn của Thu, tưởng chừng như không có Thu bên cạnh tôi th́ sung sướng lắm. Chẳng dè vắng Thu th́ tôi thấy thiếu thốn quá đổi. Nhưng v́ không thể đi đâu để t́m Thu và cũng không c̣n sức há mồm ra mà gọi một tiếng to.
Bỗng nghe có tiếng x́ xào ở ngay đầu vơng của tôi. Tôi cố lấy hết sự sáng suốt để xem ai đang nói chuyện.
Một người nói:
– Trạm ḿnh đâu có thuốc ǵ ngoài kí-nin. Đây là cái ải địa đầu do đại tướng Đ̣n Xóc và Thương Hàn chống giữ mà lại! Ai qua ải mà không khỏi nộp thuế chứ ?
Một người khác chép miệng:
– Chịp ! Bỏ th́ thương mà vương th́ tội .. cho ḿnh. Ḿnh lo cho ḿnh c̣n không nỗi mà định cơng khiêng ai ?
– Cái trạm ḿnh là cái trạm “ó đâm”. Cứ lâu lâu lại phải chôn một cái xác vô thừa nhận.
H́nh như có một người hút thuốc cho nên tôi nghe vài câu lại ngưng một chốc. Câu chuyện lại tiếp:
– Mới cách vài hôm đây ḿnh khiêng thằng y sĩ ăn vỏ khoai ḿ chết th́ hôm nay lại có thằng này.
– Thằng này là thằng nào ? – người kia hỏi.
– Thằng nằm trên vơng đây chớ c̣n thằng nào nữa ? Thằng này chắc chết quá ! Tôi sờ trán nó lúc năy thấy nó sốt ít nhất là 40 độ, mê man nói sảng cái ǵ lung tung.
– Ở đàng kia cũng có một thằng nằm liệt, không ai cơm cháo hết. Đoàn điếc ǵ mà bỏ đồng đội vậy !
– Thằng này có một con nhỏ ở lại nuôi.
– Nuôi cái con khỉ! Con nhỏ văn công trặc chân ở lại đó. Mầy có nuôi rước về mà nuô i! Mẹ kiếp, ở giữa chốn này mà được một con như vậy mày hỉ? Chịp! Chịp!
Hai đứa nó cười hô hố với nhau một chập rồi lại tiếp tục:
– Thằng này chắc ác tính quá!
– Không hiểu tại sao ở đây hễ sốt là hết phân nửa bị ác tính.
– Chịp! Không biết gia đ́nh nó ở đâu.
Rồi thôi, im bặt. Chúng nó biến mất, bỏ tôi nằm lại một ḿnh với câu chuyện của chúng c̣n vang lên trong tâm trí tôi.
Tôi b́nh tĩnh vô cùng, b́nh tĩnh tới mức độ tôi không c̣n hiểu tại sao tôi lại b́nh tĩnh đến thế nữa. B́nh tĩnh để mà đối chiếu cái bản thân của ḿnh với sự nhận xét của hai thằng kia.
Tôi biết tôi chưa chết, khó chết nhưng t́nh trạng rất nguy kịch. Tôi cũng không muốn nói điều đó cho Thu biết. Để chứng minh một cách hùng hồn là tôi không thể nào chết được và để cho Thu không cảm thấy tôi đă trở thành gánh nặng cho Thu, tôi đưa tay nắm mép vơng và cố cất ḿnh lên. Tôi đă ngồi dậy được.
Một cách nặng nhọc, tôi giăng hai tay ra nắm hai đầu vơng, cái vơng lắc lư làm cho tôi thấy vùng đất trước mặt tôi cũng nghiêng ngữa. Tôi nhắm mắt lại để định thần và cố giữ thăng bằng trên chiếc vơng.
Đấy, tôi có làm sao đâu. Tôi vẫn ngồi vơng chơi đây, mắt tôi vẫn nh́n chung quanh mọi người và cảnh vật. Đầu óc tôi c̣n phản ảnh mọi hoạt động bên ngoài .
A ha ! như vậy là tôi không có việc ǵ cả. Đồ láo ! Tôi đâm ra ghét cay ghét đắng hai thằng vô loại vừa rồi. Chúng chỉ ném ra mấy câu vô trách nhiệm chơi rồi bỏ đi không hề quan tâm đến một kẻ mà chúng cho rằng chắc chết.
Trên rừng này người ta sống chung với những giống vật bốn chân, có lẽ v́ thế người ta cũng mất đi quá nhiều nhân tính.
Tôi muốn chứng minh một mức cao hơn nữa rằng tôi không thể chết. Tôi từ từ tḥ một cái chân xuống đất đặt bàn chân vào chiếc dép đă bị nhiều lá vàng và bùn đất phủ lên. Tôi nh́n theo bàn chân tôi theo cái cử động đó.
Tôi nh́n rơ bàn chân, nó nối liền với ống chân tôi bởi cái cổ chân, trên cái cổ chân là ống chân rồi đầu gối, rồi bắp đùi. Tất cả những bộ phận đó được gắn liền vào người tôi bằng cả một hệ thống máu thịt, đúng là cái chân tôi.
Vậy bàn chân vừa đặt trên chiếc dép đây cũng là bàn chân của chính tôi chứ đâu phải là bàn chân nào khác. Vậy mà trời ơi, tôi cứ nghĩ là bàn chân của ai chứ không phải là bàn chân của tôi.
Nó không giống bàn chân của tôi hôm qua tí nào. Nó gầy khô, nó vừa xanh vừa vàng. Nó đúng là bàn chân của người chết.
Nhất là khi tôi đặt bàn chân xuống chiếc dép th́ nó không truyền lấy một tí cảm giác nào lên óc tôi.
Tôi vụt nghĩ: tôi đang chết, bắt đầu từ bàn chân ?
Và để chứng minh rằng sự thật không phải như vậy tôi lại thọt nốt bàn chân kia vào dép. Quả thật, tôi không có sự hiểu biết ǵ qua sự đụng chạm của bàn chân vào dép.
Bực ḿnh, tôi đứng phắt dậy để đi, để đi thật nhanh, để đi lại lều của Thu và để làm mọi việc khác với hai bàn chân, hai bàn tay của tôi. Hai cái bàn chân tôi đâu có nghe theo ư muốn của tôi. Chúng cứ cứng đờ ra như cặp chân gỗ, tôi đă ngă quỵ xuống ngay bên vơng như một cái áo rũ.
Mồm tôi lẩm nhẩm như lời trối trăn sau cùng:
– Đ.m. chúng nó !
Tất cả mọi hệ thống thần kinh tôi đều tê liệt hoàn toàn, nhưng trí óc của tôi hăy c̣n một đốm ánh sáng bằng đầu cây kim để tôi ư thức rơ rệt rằng tôi nói câu đó – không một tí ǵ v́ mê sảng và bây giờ đây dù cảnh rừng núi đối với tôi đă lùi về dĩ văng quá xa vời, nhưng tôi vẫn c̣n nghe lại câu đó với nét mặt của một kẻ hấp hối của tôi lúc bấy giờ.
Tôi biết rằng tôi đang tha thiết muốn sống, mong ước được sống. Tôi sợ tất cả những ǵ gợi cho tôi cái chết, nhất là cái ǵ làm cho tôi nhớ tới những cái chết mà tôi trông thấy trên đường này.
Ấy vậy mà có những người lại muốn chết, lại tự hủy hoại thân thể họ một cách hết sức tàn nhẫn và ư thức hẳn hoi.
Tôi đă chứng kiến một việc như vậy ở trạm vừa qua.
Số là hôm đó đường dây bị kẹt, khách không đi được cho nên anh giao liên đưa cả đoàn vào một cái khe suối để cho chúng tôi tạm trú.
Nhiều người thuộc địa dư bảo rằng đây là vùng Ba Na, Ba Ná ǵ đó, mà cũng không biết đúng hay không đúng. Chỉ biết rằng hằng trăm con người bị nhét vào trong một cái khe suối mà hai bờ suối dốc đứng lên, cây cối rậm ŕ, không thể nào cư trú được. Cho nên người ta chỉ treo vơng ven bờ suối.
Nội cái chuyện đại tiện không thôi cũng gây thành hằng trăm vụ căi nhau hàng ngày. Rồi th́ chuyện tát suối bắt cá, chuyện lấy súng bắn cá, chuyện đàn bà con gái tắm rửa, giặt quần áo trên ḍng… Sự phức tạp xà ngầu không kể xiết.
Trong cái bối cảnh như vậy th́ tôi lại gặp một anh thanh niên chán đời đến mức độ kinh khủng. Ban đầu tôi cũng không rơ chàng ta đang sống trong tâm trạng đó.
Anh ta nằm trên một phiến đá to bằng mặt bàn, chung quanh cắm những cành cây đă héo. Bên cạnh anh ta là một khẩu AK mà ṇng súng đă rỉ sét vàng oách. Người và của trông có vẻ xa lạ như không hề có một sự liên quan mật thiết nào với nhau. Tôi vừa đi qua khỏi anh ta, th́ có người gọi tôi tới và nói ngay:
– Đồng chí có tài ǵ, giác ngộ dùm anh ấy với!
– Giác ngộ ǵ? – Tôi hỏi.
Anh bạn nói với tôi:
– Đồng chí vừa trông thấy cái anh chàng nằm trên phiến đá đó phải không? Anh ta đang tự tử đấy!
Tôi hỏi:
– Tự tử ǵ ? Nằm ngủ ngon lành như thế mà ?
Anh bạn lại giải thích tiếp:
– Không rơ anh ta ở đơn vị nào, mà khi tôi vô đây đă trông thấy anh ta nằm ở đấy rồi. Anh ta đă đổi hết tất cả mùng, chăn, vải bạt, dép.. tất cả cái ǵ đổi được anh ta đều đem ra đổi lấy thức ăn. Không tin đồng chí lại xem cái ba-lô của anh ta xem. Không c̣n món ǵ trong đó.
Vừa rồi có người kể lại cho tôi nghe rằng anh ta vô xóm người thiểu số ở chung với họ cả tháng trời. Chỉ có cây súng không đổi được nên mới c̣n đó thôi. Anh ta tự vận bằng cách cứ ngủ trần như vậy cho muỗi đ̣n xóc cắn cho sốt rét.
Tôi rùng ḿnh. Trời đất ! Tự tử thiếu chi cách mà chơi cái tṛ đó. Thiệt là anh chàng này quá bất công với cái thể xác của chàng ta.
Đồng chí Lê Duẩn thăm, kiểm tra năng lực vận chuyển của Đoàn 559 - Bộ đội Trường Sơn (năm 1973).
Cho muỗi đ̣n xóc cắn th́ sẽ sốt rét. Đó là điều không thể khác đi được. Ở trong cái khe suối này, không khí dày đặc thán khí như trong một cái hang hoang chưa ai đến.
Đá xám xịt, cũng có vẻ mục ra như gỗ mục. Đây là cái ổ sốt rét và thương hàn. Có người vừa sốt vừa bị thương hàn một lúc. Chỉ cần vài chú đ̣n xóc chui vào màn là ḿnh đủ rước lấy cơn sốt rồi. Bây giờ nhắc lại chuyện muỗi đ̣n xóc chích, tôi hăy c̣n rùng ḿnh.
Anh bạn không quen bảo tôi :
– Đồng chí, tôi coi đồng chí có vẻ chính trị lắm. Đồng chí hăy đến t́m lời khuyên dứt cho anh kia bỏ bớt cái tư tưởng bi quan đi. Đến đây đă được một phần đường rồi, hăy ráng chút nữa. Nếu không chịu đi th́ xin dừng lại nghỉ, tội ǵ lại đày đọa tấm thân cha sanh mẹ đẻ của ḿnh ?
Tôi đă từng thấy những bộ xương rủ trong hốc núi, những cái xác nằm nguyên trên vơng có mắc màn, kiến bu đen hai con mắt nhưng chưa thấy anh chàng nào t́m cái chết kỳ lạ như vậy.
Nghe anh bạn nói xong tôi bèn quay trở lại, đến ngay bên phiến đá, tôi ngồi ngay bên con người kỳ cục kia.
Tôi mở đầu bằng câu nói xă giao:
– Này! Anh bạn người Hà Nội phải không? Xa Hà Nội từ tháng nào? Tôi cũng người Hà Nội đây! Dậy nói chuyện chơi.
Nghe có người đến quấy rầy, anh thanh niên mở mắt ra một cách nặng nhọc và nh́n tôi, nhưng chỉ nh́n tôi một thoáng rồi nhắm lại ngay dường như sự có mặt của tôi bên cạnh anh ta là thừa, là vô lư.
Tôi nắm chân anh ta và lắc mạnh:
– Dậy chơi mà! Đi, dậy chơi ! Ban ngày mà ngủ, sốt chết!
Anh thanh niên buộc ḷng phải ngồi dậy. Đầu tóc ủ rủ, mặt mũi hốc hác. Anh ta khẽ lắc đầu, tỏ vẻ chán nản đến cực độ.
Tôi vào đề ngay:
– Tôi đă nghe anh em chung quanh đây kể về anh rơ ràng. Tôi cũng vô Nam chiến đấu như anh, cho nên tôi xin khuyên anh không nên làm như thế, thiệt thân mà c̣n ảnh hưởng xấu cho đơn vị.
Anh thanh niên vẫn không nh́n tôi và lại lắc đầu. Tôi lại cố thuyết phục anh ta với niềm tin rằng lời lẽ hay ho của ḿnh sẽ dựng anh thanh niên trở đậy, sống như mọi người.
Tôi triết lư cuộc sống, lấy kinh nghiệm bản thân, lấy thực tế trên đường dây và lấy cả lư tưởng cao đẹp của thanh niên ra mà tương vào tai anh thanh niên. Tôi nói rất dài, rất là dài. Có thể mất cả tiếng đồng hồ.
Thấy anh ta ngồi lặng thinh, tôi cho rằng anh thanh niên đă thấm bài. Mà thật, đang ngồi lặng lẽ như tượng đá, bỗng anh ta đứng phắt dậy xốc ba-lô lên vai và cầm lấy súng.
Tôi nói tiếp một cách hăng hái:
– Tôi có quen trong trạm, nếu anh có mất hết đồ đạc th́ tôi đưa anh vô đó, người ta sẽ cấp lớp mới cho anh. Rồi th́ anh trở về đơn vị với anh em.
Nói xong, tôi lôi tay anh thanh niên cùng đi.
Tự năy giờ anh thanh niên không nói một tiếng nào. Dọc đường tôi vẫn thuyết phục anh ta bằng đủ thứ lư luận. Nom anh cũng có vẻ xiêu ḷng.
Khi hai đứa tôi đi qua mặt những người nằm bên bờ suối th́ ai nấy đều nh́n tôi với những cặp mắt thán phục. Tôi vô cùng sung sướng v́ đă làm được một việc không ai làm nổi. Tôi thấy đau đớn thật sự. V́ sao anh thanh niên này đi t́m cái chết vô lư ?
Đến chỗ rẽ, tôi bảo :
– Anh đi theo con đường này độ 30 phút sẽ đến trạm. Anh tŕnh bày hoàn cảnh của anh rồi sẽ được cấp phát. Nhé! Anh nên nghe lời tôi.
Anh thanh niên cũng không nói rằng mà cứ lầm lủi đi theo ngă tôi chỉ. Tôi đứng nh́n theo.
Thật là thối cả ruột gan.
Cái ba-lô lép kẹp dán sát vào lưng anh ta, cái hộp lon treo ở phía sau bằng một sợi dây kẽm, có lẽ anh dùng để nấu cơm, cứ mỗi bước đi của anh, nó lại đập vào ba-lô đánh cạch một tiếng làm như một thứ nhạc điệu mỉa mai.
Độ nửa giờ sau, khi xong việc tôi trở lại, đi ngang qua đường cũ th́ mọi người cười rần lên. Tôi dừng lại và nói một cách tự hào:
– Đó ! Các đồng chí có thấy không? Tôi dựng anh ta dậy rồi đó!
– Ừ! Đồng chí công tác chính trị tài thật !
– Từ Hà Nội vô Vĩnh Linh anh ta nhảy tàu 3 lần, đều bị bắt lại hết đó.
Mỗi người nói một câu, nhưng nụ cười của họ có vẻ bí hiểm trêu chọc chứ không tán thưởng việc làm của tôi vừa qua.
Quả thật, khi tôi trở lại phiến đá, th́ hỡi ôi, giữa những cành cây khô héo một thân h́nh héo khô không kém nằm dài đểnh ra đấy với tất cả sự chán chường, bất chấp những cặp mắt của người qua kẻ lại.
Tôi hơi giận, tôi ngồi xuống và nói:
– Tôi đă bảo, sao anh không nghe lời tôi vậy hả anh bạn ?
Anh thanh niên lập tức ngồi dậy và nói năng sốt sắn chứ không đến nỗi tệ như lúc năy. Anh ta nói với tôi những lời tâm sự của một người bạn:
– Tôi thú thật với anh là tôi rất cám ơn anh. Tôi biết anh rất thương tôi. Nhưng tôi đă quyết định rồi, tôi quyết định hy sinh tôi.
Tôi biết làm như vậy là bậy bạ, nhưng tôi không muốn cái ǵ hết, ngoài cái chết. Tôi muốn xem cái chết từ từ đến với tôi, vuốt ve tôi hoặc nhai tôi ngấu nghiến.
Tôi bây giờ là một tế bào chết của cuộc cách mạng này.
Anh có xem phim “Tiểu Thư Mary” của Liên Xô không ? Pê-sô-rin xem cái chết như một sự tất nhiên “như một cổ xe song mă đến rước ḿnh sau buổi dạ hội chán ngán…” Ở đây tôi cũng muốn một sự ǵ giống giống như vậy…
Anh thanh niên nói tiếp:
– Tôi xin lỗi anh v́ lúc năy tôi đă lừa anh.
Tôi nói thật, tất cả những lời anh nói với tôi, lúc đầu tôi đă đều nghĩ tới cả, nhưng tôi ngấy lắm rồi cho nên, để màng tai tôi khỏi bị những lời nói như ḥn sỏi rơi vào làm nhức nhối, tôi vờ nghe nghe lời anh, một là cho anh vui ḷng, hai là tôi khỏi phải nghe theo.
Tôi không c̣n nói thêm câu ǵ nữa. Tôi đành chịu thua trước sự quyết định quá vững chắc của anh thanh niên. Đúng là hết chỗ nói.
Từ đó về sau tôi không gặp lại anh thanh niên đó nữa.
C̣n tiếp ,