Sống Vui Sống Khỏe: Làm Sao Để Hạ Thấp Nguy Cơ Mất Trí Nhớ
05/12/2019
Lam sao ha thap nguy co mat tri nho_hinh (2)
Mất trí nhớ là chứng bệnh mà nhiều người cao niên dễ mắc phải v́ sự suy yếu do thoái hóa thể chất nhất là năo bộ của tuổi già gây ra. Nhưng cũng không nên quá tuyệt vọng, bởi v́ vẫn có nhiều cách để ngăn ngừa hay nói đúng hơn là để hạ thấp nguy cơ có thể xảy ra.
Ngăn ngừa bệnh Alzheimer’s và những h́nh thái tương tự của bệnh mất trí nhớ là một thách thức khó khăn bởi v́ những thay đổi tàn phá trong năo bộ bắt đầu xảy ra nhiều năm trước khi các triệu chứng đầu tiên hiển lộ, nhưng nó quá trễ để chận đứng quá tŕnh thoái hóa.
“Có nhiều thuốc có thể điều trị các triệu chứng bệnh nhưng không phải bệnh lư cơ bản,” theo bác sĩ thần kinh James Galvin, giám đốc của Trung Tâm Toàn Khoa về Sức Khỏe Năo Bộ của Đại Học Florida Atlantic University, cho biết. “Thuốc có thể tạo ổn định cho các triệu chứng để người bệnh giảm nó xuống thấp hơn, nhưng tiến tŕnh bệnh th́ không thể đảo ngược.”
Galvin, người điều hành nghiên cứu và dự án lâm sàng được gọi là Chương Tŕnh Ngăn Ngừa Bệnh Mất Trí Nhớ tại trường Boca Raton, nói thêm rằng ông không kỳ vọng chữa lành đối với các điều kiện tiêu hao tâm trí ngay liền. “Đa phần, các bác sĩ không thể chữa lành các bệnh; chúng tôi chỉ có thể điều trị chúng,” theo ông cho biết. “V́ thế thật là không thực tế để nghĩ rằng chúng tôi đột nhiên sẽ t́m ra cách chữa lành bệnh Alzheimer’s. Nhưng có nhiều thứ chúng tôi có thể làm để ngăn ngừa nó, hay ít nhất để tŕ hoăn sự bắt đầu của nó.”
Mất trí nhớ được định nghĩa như là sự suy giảm nhận thức mà nghiêm trọng đến mức nó cản trở khả năng của người bệnh tự chăm sóc chính họ. Dù có hơn 150 loại bệnh mất trí nhớ, Alzheimer’s là loại thông thường nhất, chiếm hơn một nửa tổng số các trường hợp bệnh. Khoảng 5.7 triệu người Mỹ đau đớn v́ bệnh Alzheimer’s, và con số đó được dự đoán sẽ tăng cao hơn 14 triệu vào năm 2050. 3 loại bệnh mất trí nhớ phổ biến nhất khác là mạch máu, cơ thể Lewy, và thoái hóa trán thái dương. Những h́nh thức bệnh khác chỉ chiếm 1% các trường hợp cộng lại.
“Các nhà nghiên cứu sử dụng bệnh Alzheimer’s như là mẫu bởi v́ nó là phổ biến nhất và chúng ta biết về nó nhiều nhất,” theo Galvin cho hay. “Bệnh lư bắt đầu trong năo bộ từ 10 tới 20 năm trước khi các triệu chứng bộc lộ, do đó theo thời gian người bệnh phát triển triệu chứng dễ nhận biết, lúc đó th́ đă có nhiều thiệt hại rồi.”
Bệnh lư tàn phá đó xuất hiện dưới dạng ‘mảng bám amyloid’ và ‘rối trí tau’, tích tụ các protein bất thường làm rối loạn trí nhớ và nhận thức. Nhưng các loại thuốc thử nghiệm được sử dụng để làm giảm các protein đóng cục đă không làm bất cứ điều ǵ để đảo ngược sự suy yếu và các nhà khoa học vẫn đang tranh luận liệu chúng thực sự là nguyên nhân hay hậu quả của bệnh Alzheimer’s.
“Có sự giả định rằng bạn đă thoát khỏi mảng amyloid, bạn có thể thoát khỏi bệnh,” theo bác sĩ thần kinh về hưu và là nhà nghiên cứu hàng đầu Russell Blaylock cho biết. “Như thế họ t́m nhiều cách để giảm mảng amyloid, và không một cách nào có vẻ có công hiệu giảm bệnh Alzheimer’s. Nghiên cứu gần đây nhất cho thấy sự kết hợp giữa viêm măn tính và độc tính kích thích (các phản ứng thái quá đối với chất dẫn truyền thần kinh glutamate) trong năo bộ đă gây ra bệnh.”
Bất kể nguyên nhân là ǵ, chờ đợi các triệu chứng xuất hiện trước khi cố gắng điều trị bệnh mất trí nhớ là “giống như đóng cửa chuồng sau khi ngựa đă chạy mất,” theo Galvin cảnh báo. Như thế bạn có thể làm ǵ để ngăn ngừa mất trí nhớ? Galvin và nhóm nghiên cứu của ông ấy tập trung vào nỗ lực giảm các yếu tố rủi ro, gồm cuộc sống lạc quan và giải quyết các điều kiện y tế khác có thể góp phần vào bệnh mất trí nhớ. Các chuyên gia khác chỉ ra rằng mất trí nhớ là bệnh của tuổi già, và họ đề nghị uống các loại thuốc bổ đặc biệt có thể làm giảm tiến tŕnh lăo hóa trong tế bào năo. Ngoài ra cũng c̣n có các cách điều trị thay thế gây tranh căi sôi nổi.
|