Hội chứng vành cấp (ACS): Cách nhận biết và lời khuyên hữu ích cho bạn


Tài trợ bởi

Tác giả: Minh Phú

Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh











Hội chứng vành cấp (ACS): Cách nhận biết và lời khuyên hữu ích cho bạn



Khi mắc phải hội chứng vành cấp, lưu lượng máu cung cấp cho tim của bạn sẽ thấp hơn mức cần thiết. Điều đáng sợ hơn cả là những cơn đau thắt ngực không ổn định sẽ xuất hiện đột ngột.

Thuật ngữ hội chứng vành cấp (Acute coronary syndrome – ACS) hay tên đầy đủ là hội chứng động mạch vành cấp, là một thuật ngữ đề cập đến một nhóm các bệnh bao gồm: cơn đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim cấp không ST chênh lên và nhồi máu cơ tim có ST chênh lên có ảnh hưởng đến tim mạch. Đây cũng là một hội chứng hết sức nguy hiểm, là nguyên nhân dẫn đến các cơn đột quỵ tim gây tử vong.

Người mắc hội chứng này nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời sẽ có nguy cơ gặp các vấn đề vô cùng nghiêm trọng như đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim. Nếu đang tìm cách để nhận biết bệnh hay tìm lời khuyên cho bệnh nhân mắc hội chứng vành cấp, bạn hãy tham khảo bài viết sau.

Hội chứng vành cấp là gì?

Hội chứng vành cấp (ACS) là tên gọi chung cho tình trạng tắc nghẽn dòng máu đến nuôi tim. Sự tắc nghẽn này có thể xảy ra đột ngột, trong một thời điểm hoặc có thể xảy đến và đi trong một khoảng thời gian.

Động mạch vành là hệ thống mạch máu đưa oxy và các chất dinh dưỡng đến tim. Khi sự tắc nghẽn xảy ra, người bệnh có thể bị nhồi máu cơ tim và bị những cơn đau thắt ngực tấn công.

Khi tế bào cơ tim bị thiếu máu, các mô tim sẽ bắt đầu hoại tử và không thể đảm nhiệm chức năng co bóp đẩy máu đến các cơ quan khác. Bệnh nhân mắc hội chứng vành cấp thường cảm thấy đau ngực dữ dội (cơn đau tỏa ra vai trái hoặc góc hàm rồi đau lan đến vùng ngực trái). Với tình trạng này, người bệnh cần được hỗ trợ y tế kịp thời để cải thiện lưu lượng máu cũng như ngăn ngừa các biến chứng xấu.

Nguyên nhân dẫn tới hội chứng vành cấp

Hội chứng vành cấp xảy ra do sự tắc nghẽn trong các động mạch chịu trách nhiệm cung cấp máu cho cơ tim. Sự tích tụ mảng xơ vữa dọc theo các thành mạch là nguyên nhân làm cho động mạch bị tắc nghẽn hoặc thu hẹp.

Các mảng xơ vữa có thể là:
•LDL cholesterol hay còn gọi là cholesterol xấu
•Các chất béo khác
•Tế bào bạch cầu
•Hay một số loại chất gây hại khác

Mảng xơ vữa trong động mạch có thể phát triển đến mức khiến lòng mạch còn rất ít chỗ để máu lưu thông. Đôi khi các mảng xơ vữa có thể chặn đứt lưu lượng máu lưu thông nếu có thêm các yếu tố phối hợp như co thắt. Mảng xơ vữa cũng có thể vỡ, tràn vào trong động mạch và hình thành nên cục máu đông. Nếu cục máu đông đủ lớn có thể làm bít tắc mạch, gây cản trở dòng máu nuôi tim dẫn đến các cơn đau tim.

Bên cạnh đó, một số yếu tố nguy cơ khác cũng góp phần dẫn đến hội chứng vành cấp như: khói thuốc lá, môi trường ô nhiễm, tiêu thụ nhiều chất bảo quản thực phẩm sẽ kích thích cơ thể sản sinh ra nhiều gốc tự do làm tổn thương động mạch vành. Từ đó tạo điều kiện cho cholesterol xấu tích tụ hình thành nên các mảng xơ vữa.

Tình trạng viêm động mạch mạn tính cũng tạo cơ hội cho các mảng xơ vữa bị vỡ ra, hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn. Yếu tố về tuổi tác cũng được ghi nhận ở trường hợp nam giới trên 45 tuổi và nữ trên 55 tuổi. Ngoài ra, một số yếu tố cơ hội khác như béo phì, đái tháo đường týp 2, lối sống lười vận động hoặc tiền sử gia đình có người mắc hội chứng vành cấp… làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Dấu hiệu để nhận biết một người đang mắc hội chứng vành cấp

1. Dấu hiệu nhận biết

Hội chứng vành cấp làm suy giảm nghiêm trọng lưu lượng máu đến tim, vì vậy người bệnh thường gặp triệu chứng đau ngực. Cơn đau ngực này có thể biểu hiện đột ngột dữ dội, nhưng có khi cũng khởi phát từ từ với tính chất đau nhẹ hoặc chỉ gây khó chịu.

Các cơn đau này sẽ khiến người bệnh có cảm giác tim bị đè nén hoặc bóp chặt. Cơn đau có thể lan sang các vị trí khác như cánh tay, vai, cổ, hàm. Ngoài ra, người bệnh còn gặp một vài triệu chứng khác như: lo âu, hồi hộp, vã mồ hôi, choáng váng, mệt mỏi và buồn nôn. Thông thường, cơn đau ngực sẽ kéo dài khoảng 10 – 30 giây hoặc vài phút, nếu kéo dài lâu thì nguy cơ cao là người bệnh có thể bị nhồi máu cơ tim. Vì thế, bạn và người thân trong gia đình nên lưu ý nhận diện các dấu hiệu trên, để kịp thời chủ động đưa ngay người bệnh đến khám chuyên khoa.

2. Sự nguy hiểm của hội chứng vành cấp

Trong số những bệnh tim mạch thì bệnh mạch vành có tỷ lệ người mắc cao nhất. Ngoài biểu hiện đau thắt ngực, tình trạng nhồi máu cơ tim cũng là biểu hiện của hội chứng vành cấp. Lúc này, một nhánh động mạch vành bị tắc hoàn toàn khiến cho vùng cơ tim tương ứng bị hoại tử nhanh chóng, rất nguy hiểm. Trong trường hợp người bệnh được phát hiện, điều trị kịp thời thì sẹo vẫn tồn tại và làm suy giảm chức năng tim.

Hơn thế nữa, hội chứng này còn có thể là nguyên nhân gây đột tử hoặc dẫn đến nhiều biến chứng khác với tỷ lệ tử vong rất cao như: suy tim trái cấp, loạn nhịp cấp hoặc sốc tim. Do đó, điều quan trọng là bạn cần ý thức được sự nguy hiểm của bệnh để có biện pháp giúp người bệnh điều trị kịp lúc.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị hội chứng vành cấp

1. Chẩn đoán

bác sĩ trao đổi với bệnh nhânKhi nhận thấy người bệnh có một số dấu hiệu trên, bác sĩ thường sẽ chỉ định xét nghiệm máu và điện tâm đồ để chẩn đoán xem họ có mắc ACS hay không. Xét nghiệm máu giúp các bác sĩ đánh giá được tình trạng của các tế bào tim qua các dấu ấn sinh học trong máu. Việc làm điện tâm đồ là nhằm theo dõi hoạt động, cũng như nhịp điệu của tim. Khi cơ tim bị thiếu máu giàu oxy đến nuôi dưỡng, khả năng dẫn truyền điện của cơ tim sẽ thay đổi và điều này sẽ ghi nhận được trên điện tâm đồ.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân chụp động mạch vành. Đó là một xét nghiệm sàng lọc cho thấy lưu lượng máu trong tim bạn. Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ luồn ống thông vào tim để bơm một loại thuốc nhuộm có tác dụng cản quang vào máu của bạn.

Sau đó, bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị X-quang đặc biệt để theo dõi chuyển động của máu qua tim. Khi máu di chuyển vào các mạch máu, bác sĩ quan sát dòng chảy của nó và xác định bất kỳ sự tắc nghẽn hoặc khu vực bị hạn chế lưu thông. Tất cả nhờ vào chất cản quang có trong máu giúp việc quan sát trên hình ảnh X-quang diễn ra dễ dàng.

2. Điều trị

Về nguyên tắc điều trị bệnh, sau khi bệnh nhân nhập viện, tùy theo tình trạng của bệnh mà bác sĩ có thể điều trị theo hai hướng là nội khoa hoặc ngoại khoa.

Với điều trị nội khoa, người bệnh sẽ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Với các trường hợp nặng, bác sĩ thường sẽ tiến hành điều trị ngoại khoa bằng thủ thuật hoặc phẫu thuật như can thiệp động mạch vành qua da, mổ bắc cầu động mạch vành…

Sau khi điều trị ổn thỏa, người bệnh cần được theo dõi và chăm sóc đúng cách để hạn chế nguy cơ gặp phải biến chứng. Bác sĩ điều trị sẽ hướng dẫn cụ thể để bệnh nhân hiểu được tầm quan trọng của sức khỏe và thay đổi lối sống của mình theo hướng tốt hơn, tránh nguy cơ tái phát bệnh hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Lời khuyên cho người bệnh hội chứng vành cấp

1. Thay đổi lối sống phù hợp

Hãy loại bỏ ngay những yếu tố nguy cơ gây hội chứng vành cấp ra khỏi cuộc sống của bạn như: hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng các chất kích thích. Bạn nên cân bằng chế độ ăn của mình với việc bổ sung thêm nhiều chất xơ từ rau, củ, quả, đồng thời hạn chế ăn nhiều đồ ăn dầu mỡ, cũng như các loại thức ăn quá nhiều đường. Ngoài ra, bạn cũng nên hoạt động thể lực vừa phải, tránh việc tập luyện gắng sức, căng thẳng quá độ.

2. Đừng ngần ngại chia sẻ với bác sĩ điều trị về nhu cầu dùng thuốc tốt

bệnh nhân trao đổi với bác sĩThông thường, việc điều trị cho những bệnh nhân mắc hội chứng vành cấp theo hướng nội khoa là sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh thường được kê rất nhiều loại thuốc khác nhau nên dễ gặp phải các tác dụng phụ, chẳng hạn như những cơn khó chịu, dị ứng, chóng mặt hay bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm. Do đó, nếu có đủ điều kiện tài chính, bạn có thể đề nghị bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc chất lượng cao, thành phần được kiểm định nghiêm ngặt để tăng hiệu quả điều trị, giảm các tác dụng phụ không mong muốn.

3. Hãy chủ động hỏi bác sĩ về tình trạng bệnh của mình

Thực tế là đa phần người bệnh rất ngại hỏi về bệnh trạng của mình hay cách sử dụng thuốc hoặc không dám nhờ tư vấn thêm các thông tin hữu ích nên vô tình chịu thiệt thòi. Do đó, bạn nên chủ động hỏi bác sĩ những thông tin cần thiết liên quan đến việc điều trị của mình. Những câu hỏi mà bạn nên đề cập như: dùng thuốc thế nào cho đúng, liều thuốc có tác dụng phụ gì không, loại thuốc này có phù hợp với tôi không, nếu có điều kiện chi trả tôi có thể dùng thuốc tốt không, chế độ vận động và dinh dưỡng nào là tốt nhất…

Ngoài ra, bạn cũng đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ về phương án điều trị cho bản thân, bởi lẽ bạn chính là người phải chi trả các khoản khám chữa bệnh. Bạn có quyền chọn loại thuốc hay bất cứ phương pháp điều trị mà mình được chỉ định.

Hội chứng vành cấp sẽ không trở nên nguy hiểm nếu chúng ta có ý thức trong việc phòng bệnh, cũng như hiểu rõ bản chất về bệnh để sớm phát hiện và điều trị kịp thời