florida80

MÔN CHỮ “LỘC” HAY LÀ CHỖ TỘT ĐỈNH CỦA LÀM TIỀN
PHẠM LƯU VŨ


Ảnh minh họa

Trong số tàng thư mà cụ Giáo Đản (ông thầy dạy chữ Hán cuối cùng ở làng Kinh) để lại, một hôm tôi lục thấy một tập sách đã ố vàng. Phủi lớp bụi dày bám bên ngoài, thì ra là một bộ sách chữ Nôm, ngoài bìa đề năm chữ: “Quốc Văn Tây Du Dị Bản”. Tò mò giở ra xem. Té ra là sáng tác của một tác giả khuyết danh (không biết có phải cụ Giáo không?). Sách kể về chuyện một gã đi cầu tài, lại phóng tác theo lối viết truyện Tây Du Kí của ông Ngô Thừa Ân bên Tàu. Câu chuyện vừa lạ lại vừa quen. Sau đây xin trích phần đầu của bộ sách đó:

Có thơ rằng:

“Thuở trời đất dọc ngang, ngang dọc
Lưu manh nào chỉ độc mình ta
Thiếu gì những kiếp xa hoa
Sống là kẻ cướp, chết là… người sang…”

Ở một nhà kia, ông bố trước khi chết trăn trối lại cho con trai:

- Con ơi, người sắp chết nói lời nói thật, chẳng lẽ còn che đậy nỗi gì. Đời cha tạo được cơ nghiệp như ngày hôm nay, thực là đã lừa được cả quỉ thần, cướp được công Tạo hoá… Không ngờ đến đời con lại chỉ biết ăn hại. Cơ nghiệp này rồi cũng hết sạch vào tay con mất thôi. Khi nào túng quẫn, con hãy đi sang phía Đông, nơi đó có ông thầy dạy cách kiếm tiền. Con hãy cố mà học cho được lấy một cách làm giàu. Tiếc rằng cha không còn cơ hội chỉ cho con được nữa.

Ông bố chết. Quả nhiên vài năm sau thằng con phá tán hết cơ nghiệp, trở thành kẻ trắng tay. Nhớ lời dặn của bố, nó đi về phía Đông tìm ông thầy dạy làm giàu. Nó vừa đi vừa hỏi thăm, bụng nghĩ ông thầy này chắc phải giầu lắm, có thế mới dạy được thiên hạ cách kiếm tiền. Song suốt dọc đường, nó chỉ gặp toàn dân đen xơ xác, nhà cửa hoang tàn. Lạ một điều là phần lớn ai cũng chỉ có mỗi cái khố đóng trên người. Hỏi thăm tìm ông thầy dạy làm giàu, những kẻ đóng khố ấy bảo:

- Cứ xem trong số chúng ta, ai đóng cái khố rách nhất thì người đó chính là thầy.

Thằng con nghĩ dân xứ này chắc toàn người thích đùa. Kẻ đến cái khố cũng chẳng lành thì làm sao có thể dạy người khác làm giầu được. Bèn cứ nhắm tìm đến những bậc trưởng giả, xe ngựa rộn ràng, tiền hô hậu ủng thỉnh thoảng gặp trên đường. Những người này khi nghe yêu cầu của nó thì cứ nhất loạt lắc đầu, có khi còn sai đầy tớ đuổi nó đi mà không thèm tiếp. Bí quá, thằng con đành phải nghe theo lời khuyên, hỏi thăm tìm kẻ khố rách nhất.

Một hôm nó đứng trước một ngôi nhà làm bằng trúc trống huếch trống hoác, tường vách xiêu vẹo chẳng ra cái hồn nhà. Đang lưỡng lự, bất ngờ có một con chó ghẻ toàn thân, gầy đến mức chỉ còn da bọc xương dúm dó từ phía trong chạy ra. Con chó không sủa, mà cứ quấn lấy chân nó ra vẻ mừng rỡ, tựa như chủ nó sai ra đón khách vậy. Thằng con liền bước vào trong nhà. Nó che mắt nhìn mãi. Bỗng phát hiện trong một xó tối tăm, quả có một lão già cũng trơ xương hệt như con chó, trên mình đóng một cái khố rách te tua, tưởng như không còn rách thêm được nữa. Chỉ có đôi mắt lão thì vẫn sáng quắc, tựa như hai viên ngọc long lanh vậy. Lão chiếu thẳng tia mắt vào thằng con mà hỏi:

- Con đi tìm thầy dạy làm giàu phải không? Tại sao bây giờ mới tới?

Thằng con kinh ngạc không hiểu sao lão già này lại biết trước như vậy. Thế thì chắc phải là một bậc kì nhân. Sự bái phục làm nó xua tan hết nghi ngờ, liền mạnh dạn tiến đến gần lễ phép thưa:

- Đúng là con lặn lội tới đây, xin thầy dạy cho cách làm giàu. Con sẽ không bao giờ quên ơn.

Lão già (từ đây gọi là ông thầy) “hừ!” một tiếng rồi bảo:
- Xưa nay những kẻ giàu có mà không quên ơn thì là điều ta chưa từng nghe nói bao giờ. Mà nếu quả thực có trả ơn thì cũng tựa như bố thí mà thôi. Ngoài mặt thì nói lời tri ân, nhưng trong bụng thì khoái trá ngầm. Trả ơn như thế thì có khác gì một cách… trả thù, trả thù cho cái thời phải đi nhờ vả, trả thù kẻ đã bắt mình phải chịu ơn… Nhưng thôi, con đã muốn làm giàu thì cứ xin học làm giàu. Cần gì phải rào đón trước.

Thằng con nói:
- Thầy không cần phải trả ơn thì thôi vậy. Nhưng chẳng hay thầy có thể dạy con cách kiếm tiền?

Ông thầy bảo:
- Kiếm tiền có ba trăm sáu mươi cách khác nhau. Cách nào cũng ra tiền cả. Chẳng hay con muốn học cách nào?

Thằng con nói:
- Tuỳ thầy dạy bảo. Hễ cứ có mùi tiền là con xin học.

Ông thầy nói:
- Ta dạy con cách kiếm tiền trong môn chữ “cần” có được không?