Trong hai năm trở lại đây, tin đồn về khả năng thần dược “cải tử hoàn sinh” của nấm lim xanh rộ lên khắp từ Nam chí Bắc. Đặc biệt, khu vực miền Trung, lệch về phía Tây, thuộc mạng Đông Nam dãy Trường Sơn, rơi vào địa phận ba tỉnh: Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Quảng Nam trong đó, khu vực Đại Lộc, Tiên Phước và Trà My – Quảng Nam được xem là thủ phủ của nấm lim xanh. Và chuyện mua bán ở đây nghe ra có vẻ chộn rộn, hư hư thực thực, thậm chí nó vừa pha trộn giữa trí tưởng tượng và khoa học thực nghiệm cũng như tính viễn vông và tính ốp đồng, bí ẩn.

Tin đồn thần dược

Một đại lý bán Nấm Lim/RFA

Nếu như trước đây, phần lớn những người sử dụng nấm lim xanh để điều trị các chứng bệnh như nhức mỏi, phù gan, yếu thận, mất ngủ, suy dinh dưỡng cấp, thoái hóa cột sống… đều là những người nghèo, không đủ tiền để chữa các căn bệnh kinh niên và bệnh nan y, họ phải trông chờ vào một loại thần dược nào đó để cứu lấy người thân vì giá thành của nó cũng rất thấp, không đáng kể thì bây giờ, giá thành của nó đã vọt lên cao ngất.

Nấm lim xanh được chia thành 5 loại khác nhau, xếp hạng từ hạng nhất cho đến hạng chót. Hạng nhất thuộc hàng nấm búp hoặc nấm hàm tiếu, vừa nhô lên khỏi mặt đất chừng 10cm, thân hình mập mạp, nụ to; Hạng hai thuộc loại nấm đã nở bung hình dù, có tuổi thọ trên hai năm, thân hình mập mạp nhưng màu sắc không đậm và độ mọng của nó cũng không cao bằng loại nấm hạng nhất; Hạng ba cũng tương đương với hạng hai về độ nở bung và tuổi thọ nhưng thân hình gầy hơn một chút, màu sắc cũng nhạt hơn; Hạng bốn thì pha trộn nhiều loại, trong đó có cả nấm hạng một bị gãy và các hạng hai, ba bị bạc màu; Nấm hạng chót thì trộn lẫn nhiều thứ, không còn hình hài của nấm mà đã được cắt nhỏ thành lát để cân ký.

Nấm lim xanh loại 2. RFA

Mỗi ký nấm hạng nhất, lúc cao điểm có thể lên đến 20 triệu đồng, hạng hai có giá từ 7 đến 10 triệu đồng, hạng ba dao động từ 3 đến 4 triệu động, hạng tư dao động từ 1,5 đến 2,5 triệu đồng. Riêng nấm hạng chót lại có giá bất thường và kỳ lạ nhất, nếu gặp chỗ đại lý nấm thì nó có giá từ 700 ngàn đồng đến 1 triệu đồng. Nhưng có một số nơi bán giá tương đương với nấm hạng nhất, nghĩa là 20 triệu đồng, đặc biệt, hàng đóng gói chuyển ra nước ngoài, có lúc nấm hạng chót này lên đến 25 triệu đồng.

Phần lớn những người sử dụng nấm lim xanh để điều trị các chứng bệnh như nhức mỏi, phù gan, yếu thận, mất ngủ… đều là những người nghèo, không đủ tiền để chữa các căn bệnh kinh niên và bệnh nan y, họ phải trông chờ vào một loại thần dược nào đó để cứu lấy người thân

Thường thì nấm hạng chót hay bị đánh tráo, giả dạng nấm hạng nhất, đặc biệt là những nhà buôn nấm theo thời vụ, mượn danh nghĩa tiệm thuốc Bắc để bán hoặc những thầy thuốc người Tàu ở các khu vực miền Nam thường bán với giá rất cao, vô hình trung, nó thành món siêu lợi nhuận mà không rõ hiệu dụng có nó có thực hay không. Nhưng đã có rất nhiều người bỏ ra số tiền hàng trăm triệu đồng để mua nấm về sắc uống nhằm duy trì tuổi thanh xuân, chữa bách bệnh và trị cácdi chứng sau phẫu thuật, tai nạn.

Chị Hoa, một người bán nấm lim xanh ở Tiên Phước, Quảng Nam, cho biết:” Nấm lim xanh tốt nhất là cho bệnh gan. Tui uống bệnh gan, hồi đó tui 39 ký, bữa nay tui 51 ký, là tăng ký chứ còn hồi anh chồng tui bị bệnh gút, hồi nớ cũng đau bệnh gan,phù lên, nước da xấu, không tốt đó, nghe họ bày, anh chồng cùng đi núi với họ, ảnh nhổ, bữa nay anh không đi núi nữa nên tui mua lại của họ tui bán.
Cái nấm tai thì nằm dưới gốc cây, rễ cây. Còn nấm thân thì mộc trên thân cây…”

Phao cứu sinh thời xã hội chủ nghĩa

Nói nấm lim là phao cứu sinh xã hội chủ nghĩa, mới nghe thì rất buồn cười, không chừng còn thấy đó là một kiểu nâng quan điểm và xuyên tạc chế độ hay qui chụp chính trị gì đó… Nhưng trên thực tế, trong tình hình một xã hội đầy rẫy tội ác, tham nhũng và bất công, nhân tính bị phôi phai, văn hóa băng hoại, y đức của các bác sĩ trở thành thứ thuốc quí hiếm còn hơn cả sâm hồi dương, thì mọi thứ cỏ cây có tính năng chữa bệnh đều có thể trở thành niềm hy vọng, phao cứu sinh cho con người.

Người bệnh nan y, dù có giấu gì chăng nữa, họ vẫn cảm nhận được cái chết thông qua ánh nhìn của y, bác sĩ và họ hết hy vọng, thậm chí tuyệt vọng. Trong khi đó, nghe tin có “thần dược”, họ uống vào, thấy khỏe ra, tăng cường sinh lực, niềm hy vọng quay trở lại, họ quyết tâm sống và kéo dài được tuổi thọ. Yếu tố tâm lý vô cùng quan trọng đối với người bệnh

Một người đàn ông yêu cầu giấu tên, đang nuôi người cha trong giai đoạn cuối của bệnh ung thư cột sống, phân tích cho chúng tôi thấy rằng hiện tại, ông có thể gọi nấm lim xanh là thần dược cho dù ông biết rõ nó không phải thế. Nghĩa là trên thực tế, nấm lim vẫn có khả năng tăng cường sinh lực, nó cũng là một loại linh chi, đương nhiên nó hàm chứa khí âm, khí dương và năng lượng để duy trì sự sống một phần nào đó cho người bị bệnh nan y. Và nó không thể là thuốc chữa khỏi căn bệnh này. Ông lựa chọn nó cho cha mình dùng vì hai lý do: Giá thành rẻ, có thể theo đuổi lâu dài được và; Yếu tố tâm lý trong quá trình dùng.

Nấm lim xanh loại rẻ nhất. RFA

Ông nói: “Nó chữa được rất nhiều bệnh, rất tốt. về sức khỏe thì bồi bổ cơ thể, ung thư giai đoạn một. Lim xanh lợi hơn nhiều, nhưng mà phải mua ở chỗ đã qua sao chế rồi thì thành phần hoạt chất và enzim hoạt động 100%, còn mua không đúng thì nó hoạt động có 1-3%. Mua ở Tiên Phước, đường lên Trà My. Bác trai, bác gái ở nhà cũng nhờ đó mà sống tới giờ. Bác trai bị ung thư cách đây 10 năm rồi, bác gái thì ung thư thận.”

Ông vẫn chưa tin lắm vào khả năng thần dược của nấm lim xanh, nhưng có một điều ông tin là nó cứu sống con người bởi sự im lặng và tính hiếu sinh của nó. Nghĩa là cây nấm lim xanh không bao giờ mở miệng hù dọa trên mạng sống của bệnh nhân để kiếm chác giống như các bác sĩ và nó xả thân để cứu người mà không cần để lại lời nào

Ông nói thêm rằng giả sử như đưa cha mình vào bệnh viện trong giai đoạn này, các loại phí để duy trì thời gian sống của người cha sẽ đội lên mức cao nhất, có khi cả chục triệu đồng trên một ngày nhưng điều kiện giường nằm, vệ sinh và tâm lý không bao giờ thoải mái bằng nằm ở nhà. Mà nếu để ông cụ nằm nhà, mời bác sĩ đến điều trị theo cách của bệnh viện thì số tiền lên quá cao, gia đình ông không tài nào theo nổi. Trong khi đó, một ký lô nấm lim thượng hạng chỉ tốn hai mươi triệu đồng, sắc uống được mười ngày, vị chi, mỗi ngày chỉ tốn một triệu mà hiệu quả tâm lý thì rất cao.

Vì người bệnh nan y, dù có giấu gì chăng nữa, họ vẫn cảm nhận được cái chết thông qua ánh nhìn của y, bác sĩ và họ hết hy vọng, thậm chí tuyệt vọng. Trong khi đó, nghe tin có “thần dược”, họ uống vào, thấy khỏe ra, tăng cường sinh lực, tự dưng, niềm hy vọng quay trở lại, họ quyết tâm sống và kéo dài được tuổi thọ. Yếu tố tâm lý vô cùng quan trọng đối với người bệnh. Nhưng rất tiếc, trong trong môi trường y tế hiện tại không có được điều này, niềm hy vọng của bệnh nhân hoàn toàn tùy thuộc vào độ dày của chiếc phong bì mà người nhà trao tay cho bác sĩ.

Người đàn ông này nói thêm rằng cho đến bây giờ, ông vẫn chưa tin lắm vào khả năng thần dược của nấm lim xanh, nhưng có một điều ông tin là nó cứu sống con người bởi sự im lặng và tính hiếu sinh của nó. Nghĩa là cây nấm lim xanh không bao giờ mở miệng hù dọa trên mạng sống của bệnh nhân để kiếm chác giống như các bác sĩ và nó xả thân để cứu người mà không cần để lại lời nào. Đó là những đức tính mà ông thấy một cây nấm mọc hoang giữa rừng lại có đầy đủ nhưng con người được ăn học nhiều năm dưới mái trường xã hội chủ nghĩa lại hoàn toàn đánh mất.

Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam/RFA