Là 1 trong 5 dự án trọng điểm của ngành văn hóa, thể thao và du lịch, sau 5 năm, Dự án xây dựng Trường quay Cổ Loa (TQCL) chỉ được triển khai ở mức độ “sửa chữa, nâng cấp” một số hạng mục cũ, với giá trị hơn 100 tỷ đồng. Việc “rót” tiền trong khi chưa hoàn thành quy hoạch tổng thể trường quay đã gây lãng phí không nhỏ...

Mô hình trường quay Cổ Loa

Quy trình ngược và hàng loạt sai phạm
Theo Đề án, dự kiến tổng kinh phí xây dựng TQCL ở huyện Đông Anh, Hà Nội khoảng 7.175 tỉ đồng, được chia làm hai giai đoạn: từ năm 2007-2010 mức đầu tư là 2.858 tỷ đồng; giai đoạn 2010-2012 là 4.317 tỉ đồng; nhưng đến nay mới chỉ dừng ở việc thực hiện Dự án (DA) phục hồi, nâng cấp, cải tạo TQCL giai đoạn 1 với tổng kinh phí được duyệt là 106 tỷ đồng. DA được Bộ trưởng Bộ VH,TT&DL phê duyệt vào tháng 10/2005 và TQCL là chủ đầu tư trực tiếp quản lý thông qua việc thành lập Ban quản lý DA.
Đáng nói là trong khi đã “tiêu hết” hơn 100 tỷ vào việc cải tạo, nâng cấp thì TQCL vẫn đang loay hoay ở việc “hoàn thành phương án quy hoạch tổng thể”. Nhiều chuyên gia cho rằng, việc làm này là ngược quy trình bởi đúng ra phải có quy hoạch xây dựng rồi mới thực hiện đầu tư. Việc đầu tư trước, quy hoạch sau sẽ khó tránh khỏi tình trạng vừa được đầu tư nâng cấp, cải tạo thì công trình có thể phải phá bỏ vì không phù hợp quy hoạch, thiếu đồng bộ hoặc manh mún… gây lãng phí và dễ phát sinh tiêu cực.
Thực tế cho thấy khi thực hiện DA đã có dấu hiệu lãng phí và sai phạm. Điển hình là hạng mục “xây dựng, cải tạo nhà công vụ 1, 2” - đây là những khối nhà được xây dựng từ hơn 40 năm trước được đầu tư cải tạo lại nhưng với vị trí nằm chính giữa khu vực trường quay nên rất có thể bị phá bỏ khi tiến hành quy hoạch mới. Năm 2011, Thanh tra Bộ VH,TT&DL đã phát hiện nhiều sai sót trong gói thầu này và câu hỏi đặt ra là: nếu không bị phát hiện thì sẽ có bao nhiêu sắt, thép, bê tông… bị quyết toán “khống” và số tiền “khống” này sẽ vào túi ai?.


Nghi án “sân sau”
Ngoài sai phạm nêu trên, DA này còn xuất hiện hàng loạt sai phạm khác, trong đó sai phạm nghiêm trọng phải kể đến gói thầu “tư vấn đấu thầu”. Cụ thể, ông Phan Văn Hòa - Giám đốc Ban quản lý DA (lúc đó là Phó Giám đốc TQCL) đã ký thư mời Cty TNHH Tư vấn đầu tư và xây dựng ACA làm tư vấn đấu thầu DA phục hồi, nâng cấp, cải tạo TQCL.
Trong giấy phép đăng ký kinh doanh của Cty ACA thì vợ ông Hòa góp 50% vốn; trong khi Điểm 10, Điều 12, Luật Đấu thầu quy định nghiêm cấm việc để vợ (chồng) tham gia gói thầu mà mình là bên mời thầu. Chưa hết, hai bên ký hợp đồng kinh tế thỏa thuận là TQCL sẽ tạm ứng cho Cty ACA 50% giá trị hợp đồng ngay sau khi hợp đồng có hiệu lực, nhưng không hiểu sao đúng 1 ngày sau thì 2 bên lại ký phụ lục hợp đồng nâng mức tạm ứng lên đến 80% giá trị hợp đồng.
Như nhận xét của Đoàn thanh tra thì giá trị gói thầu trên với hơn 146 triệu đồng là không lớn. Tuy nhiên, lại rất quan trọng ở chỗ Cty ACA sẽ thực hiện “lập hồ sơ mời thầu, phân tích đánh giá hồ sơ dự thầu” một số gói thầu tại trường quay mà tổng giá trị những gói thầu này lên tới hàng chục tỷ đồng.
Như vậy, kết quả phân tích đánh giá hồ sơ dự thầu của Cty ACA có tác động lớn tới quyết định đơn vị thắng thầu trong những gói thầu trị giá hàng chục tỷ nói trên. Cty ACA với một nửa số vốn là của vợ ông Hòa liệu có phải là “cánh tay nối dài” của chủ đầu tư và kết quả đấu thầu có đảm bảo trung thực, khách quan?
Câu trả lời đã phần nào thể hiện khi Đoàn thanh tra phát hiện có sai sót ở những gói thầu mà Cty ACA thực hiện “tư vấn đấu thầu”, trong đó nhiều hạng mục thi công lớn được thực hiện không đúng yêu cầu như hồ sơ thiết kế, hồ sơ mời thầu nhưng vẫn “đầu xuôi, đuôi lọt”.


Vẫn là chiến sĩ thi đua cấp Bộ
Điều khó hiểu là, mặc dù vi phạm đã rõ, nhưng Thanh tra Bộ VHTT&DL lại xác định việc ông Hòa mời Cty vợ ông là đồng sở hữu tham gia DA như trên không vi phạm Luật Đấu thầu, chỉ vi phạm Điều 20 của Pháp lệnh Cán bộ công chức?.
Kết luận thanh tra số 09 ngày 22/11/2011 của Thanh tra Bộ VHTT&DL (được gửi cho Thanh tra Chính phủ và Văn phòng Ban chỉ đạo Trung ương Phòng chống tham nhũng) chỉ kiến nghị lãnh đạo TQCL rút kinh nghiệm và hoàn thiện chứng từ.
Đặc biệt, sau khi có kết luận thanh tra, ông Phan Văn Hòa - Phó giám đốc vẫn là chiến sĩ thi đua cơ sở rồi được bổ nhiệm là Giám đốc TQCL và tháng 3/2012 được Bộ VHTT&DL công nhận là chiến sĩ thi đua cấp Bộ vì “có thành tích tiêu biểu xuất sắc và đạt chiến sĩ thi đua cơ sở 3 năm liên tục (2009-2011)”.
Khoa Lâm