VIỆT NAM (NV) - Lúa đã chín rục nhưng nông dân vẫn không thu hoạch vì chẳng ai mua. Nông dân Ðồng Bằng Sông Cửu Long tiếp tục kêu trời vì càng trúng mùa, càng bần cùng.

Chi phí cho một ký lúa ở Ðồng Bằng Sông Cửu Long dao động trong khoảng từ 4,100 đồng-4,500 đồng/ký song hiện nay, giá bán lúa chỉ còn từ 3,150 đồng-3,500 đồng/ký. Trung bình, mỗi ký lúa, nông dân lỗ khoảng 1,000 đồng. Càng được mùa, lỗ càng nặng. Ðiều này đã diễn ra từ vài năm qua, song vụ Hè-Thu này, bi kịch chưa ngừng tại đó. Hiện giờ, ngay cả chấp nhận lỗ nặng, nông dân nhiều nơi ở Ðồng Bằng Sông Cửu Long vẫn không bán được lúa!

Theo ước đoán của Bộ Nông Nghiệp-Phát Triển Nông Thôn Việt Nam, trong tháng trước và tháng này, nông dân Ðồng Bằng Sông Cửu Long sẽ thu hoạch khoảng 9 triệu tấn lúa.

Tuy giá lúa đã rớt thê thảm, nông dân lỗ nặng nhưng vẫn chẳng ai mua. Tờ Tuổi Trẻ tường thuật, tại huyện Tháp Mười, tỉnh Ðồng Tháp, hiện có hàng trăm héc ta lúa đã chín rục, bị mưa gió quật ngã, nằm bẹp dưới ruộng, hạt lúa nảy mầm ngay trên bông, trở thành mạ song không ai gặt vì “có gặt cũng không biết bán cho ai”.

Ông Nguyễn Văn Ðôn, giám đốc công ty Việt Hưng ở Tiền Giang, một doanh nghiệp chuyên kinh doanh lúa gạo, giải thích với tờ Tuổi Trẻ vì sao không ai mua lúa: Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã ngưng mua hoặc mua vào rất hạn chế vì gạo mua tạm trữ từ vụ Ðông-Xuân vẫn chưa bán hết. Nếu mua vào nhiều mà giá lúa gạo tiếp tục giảm thì rất mệt!

Trước thảm trạng trên, tờ Sài Gòn Giải Phóng cho biết, ông Hoàng Trung Hải, phó thủ tướng Việt Nam vừa yêu cầu các bộ, ngành thực hiện việc mua tạm trữ một triệu tấn gạo (tương đương hai triệu tấn lúa) để “cứu nông dân” song ý tưởng đó bị cho là bất cập.

Theo một số chuyên gia, trước nay, mỗi khi nông dân được mùa, giá lúa gạo giảm, chính quyền Việt Nam lại tung tiền ra “hỗ trợ nông dân” theo kiểu, giao tiền cho Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam (VFA) đứng ra mua lúa gạo tạm trữ.

Nhận tiền xong, VFA chia lại cho các doanh nghiệp thành viên để thu mua lượng lúa gạo tương ứng, tổ chức tạm trữ rồi đi tìm nơi cần mua (xuất cảng). Cũng vì vậy, gần như nông dân không được hưởng gì từ khoản tiền 300 tỉ ố 400 tỉ/đợt “hỗ trợ nông dân”, vì tiền được chi, được chia để mua lúa gạo tạm trữ nhằm “cứu nông dân”, thường chỉ đến tay các doanh nghiệp thành viên của VFA, khi nông dân đã “bán đổ, bán tháo” hết lúa gạo, do lúa gạo ứ đọng, giá lúa gạo sụt giảm thê thảm.

Trao đổi với Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn, Tiến Sĩ Võ Hùng Dũng, một chuyên gia về thị trường lúa gạo, còn cho rằng, chính các “chương trình tạm trữ” nhằm “hỗ trợ nông dân” đã góp phần làm gạo xuất cảng của Việt Nam mất giá, vì thời điểm mua lúa gạo ngược với quy luật thị trường (giá gạo trên thị trường quốc tế đang tiếp tục giảm dần) và khách hàng nước ngoài nắm rất rõ lượng gạo tồn kho của Việt Nam ra sao để ép giá.

Mặt khác “chương trình tạm trữ” thực hiện đối với vụ Ðông-Xuân hồi đầu năm nay, còn làm tăng “nhu cầu ảo”, khiến nông dân tưởng có thể thu lợi nhờ lúa, nên hăm hở dốc vốn cho vụ Hè-Thu. Ðáng nói là dẫu hiểu rõ cả thị trường lẫn xu hướng về cung-cầu, giá cả song VFA không có bất kỳ khuyến cáo nào đối với ngành nông nghiệp và nông dân, chỉ lẳng lặng nhận tiền, thực hiện “chính sách tạm trữ” và kinh doanh theo hướng sao cho có lợi nhất đối với mình.

Mới đây, Cục Trồng Trọt của Bộ Nông Nghiệp-Phát Triển Nông Thôn Việt Nam đã đề nghị thay đổi phương thức mua tạm trữ. Ðó là hỗ trợ vốn cho nông dân để nông dân tự tạm trữ, khi nào giá cả có lợi họ mới bán lúa gạo. Có như vậy, chủ trương “để nông dân tự quyết định giá cả hàng hóa” mới trở thành hiện thực.

Tiến Sĩ Võ Hùng Dũng thì đề nghị chính quyền Việt Nam nên bỏ hình thức tạm trữ theo hướng giao tiền cho VFA mà dùng tiền đó mua lúa gạo của nông dân rồi cất vào hệ thống kho dự trữ quốc gia. Làm như thế sẽ giúp giảm áp lực do dư thừa lúa gạo. Nông dân không bị ép giá. Sau đó, chọn thời điểm thích hợp để tổ chức cho các doanh nghiệp xuất cảng gạo tranh thầu, mua lại lúa gạo để bán ra thị trường thế giới. Chỉ như thế thì nông dân mới có thể thụ hưởng các lợi ích của việc “hỗ trợ”.

Ðề nghị của Cục Trồng Trọt, của Tiến Sĩ Võ Hùng Dũng thật ra không mới, vấn đề là thực tế cho thấy, giới lãnh đạo chính quyền Việt Nam không muốn nghe, không muốn thực hiện những đề nghị đó. VFA vẫn được ưu ái và nông dân vẫn càng ngày càng bần cùng. (G.Ð.)