TPO - Tàu Kilo Việt Nam có nhiều  tính năng vượt trội: Hệ thống dẫn đường và điều hướng quán tính mới,  kính tiềm vọng có thiết bị đo xa laser, thiết bị quan sát ban đêm, tên  lửa Club-S hạm đối đất, tên lửa pḥng không...
 Ngày 03.01.2013 chiếc tàu ngầm  diesel – điện lớp Kilo mang tên Hà Nội thuộc dự án 06361, số hiệu nhà  máy là 01339, đă vượt qua các cuộc thử nghiệm của nhà máy và hiện đang  đậu tạm thời tại Hải cảng Svetlyi gần Kaliningrad, tàu đă được thử  nghiệm cấp nhà máy từ 03.12.2012, trong giai đoạn sắp tới sẽ được sử  dụng để huấn luyện và đào tạo thủy thủ đoàn. Tàu ngầm Hà Nội sẽ được bàn  giao cho Hải quân Việt Nam vào tháng 8.2013. 
  
                             |          
                      | Tàu ngầm Hà Nội HQ182 №01339 dự án.06361ngày đầu tiên với thủy thủ đoàn Việt Nam trên biển Ban tích. |          
      
   .
 Ngày 30.04.2013,  Hải quân Việt Nam  đă đặt hàng một công ty sản xuất tại Petersburg trang thiết bị huấn  luyện, mô phỏng các t́nh huống khẩn cấp của tàu ngầm ngoài biển khơi.  Theo tin tức trên Cổng thông tin điện tử Hải quân, tổng giám đốc công ty  “Aqua-Service” ông Sergei Shevardyak, hiện đang có chuyến thăm và làm  việc tại Việt Nam, tổ hợp huấn luyện giảng dạy và đào tạo sẽ được giao  theo đơn đặt hàng cuối năm 2013. 
 
Tổ hợp huấn luyện mô phỏng Nga cũng phải... thèm
 Tổ hợp huấn luyện mô phỏng  "Hephaistos" được thiết kế theo yếu tố t́nh huống trong các buồng dạng  containers, các buồng t́nh huống sẽ tạo ra t́nh huống mô phỏng khẩn cấp  đối với tàu ngầm và các giải pháp cứu hộ. Tổ hợp "Hephaistos" đă gây  được sự quan tâm rất lớn của các bạn hàng nước ngoài khi tham gia hội  thảo quốc tế chuyên đề “sống sót ngoài biển khơi” được tiến hành vào  giữa tháng tư tại St Petersburg. Theo thông báo từ Việt Nam vào ngày  26.04. Tổng Giám đốc công ty sản xuất "Aqua-Servis" Alexander  Shevardyak, trong tám tháng, Hải quân Việt Nam sẽ nhận được tổ hợp huấn  luyện và đào tạo hiện đại nhất hiện nay.  
 Từ nay đến cuối năm, Nga sẽ bàn  giao cho Việt Nam tổ hợp đào tạo - huấn luyện thủy thủ tàu ngầm kỹ thuật  số để đào tạo các thủy thủy cho lớp tàu ngầm “Vacsavanka”. Hiện nay  trung tâm huấn luyện đang được xây dựng tại quân cảng Cam Ranh – Việt  Nam. Một trong những hệ thống của tổ hợp đă được chuyển đến Việt Nam vào  tháng 4.2013. Theo những người tham gia vào dự án này, trung tâm sẽ  được h́nh thành từ hai ṭa nhà building. Trong một ṭa nhà sẽ là mô  phỏng toàn bộ tàu ngầm dự án 6361, được h́nh thành từ 30 tổ hợp mô  phỏng, liên kết với nhau bằng hệ thống mạng. Các mô phỏng này thể hiện  chính xác các vị trí công tác của thủy thủ đoàn trên tàu ngầm, chỉ khác  một điều là các thông số kỹ thuật như: độ sâu, tốc độ, mục tiêu thực sẽ  được thay thế bằng các thông số ảo, được cung cấp bằng phần mềm mô phỏng  của các siêu máy tính hiện đại.  
 Ở ṭa nhà thứ hai sẽ là hệ thống mô  phỏng khả năng xảy ra t́nh huống và các giải pháp phải thực hiện trong  tàu ngầm để cứu hộ trong t́nh trạng khẩn cấp. Các t́nh huống diễn ra rất  đa dạng, có thể là hoạt động trong điều kiện bốc khói cháy nổ, dập tắt  những đám cháy bằng các phương tiện, dụng cụ và trang bị khác nhau, cũng  như thoát hiểm qua ống phóng ngư lôi trong trường hợp khẩn cấp. Để mô  phỏng t́nh huống thực tế đă xây dựng một bể bơi hoàn chỉnh với hệ thống  máy phóng ngư lôi 533 mm và mô phỏng tăng cường áp lực nước. Các thủy  thủ tàu ngầm Việt Nam sẽ phải học tập phương pháp tự cứu hộ ra khỏi tàu  ngầm dưới sự chỉ đạo của các huấn luyện viên.
Phó Chủ tịch Học viện Các vấn đề địa chính trị, đại úy hải quân cấp 1 dự  bị động viên ông Sivkov Constantine nói với tờ "Izvestiya - Tin tức"  Hải quân Nga không có một tổ hợp nào tương tự như vậy.
  Tuy nhiên, tập đoàn Nghiên cứu và phát triển công nghệ  tự động hóa hàng hải NGO "Aurora", nơi đă phát triển trung tâm đào tạo  này đă nói với phóng viên với tờ  "Izvestiya -Tin tức" về việc đă giới  thiệu sản phẩm nguyên mẫu của ḿnh cho Tư lệnh Hải quân Liên bang Nga,  ông Viktor Chirkov và  Tư lệnh trưởng lực lượng Hải quân cũng  mong muốn  có được một tổ hợp huấn luyện đào tạo tương tự cho thủy thủ tàu ngầm  của Nga. Tuy nhiên, theo đại diện công ty, quyết định đặt hàng hệ thống  mô phỏng này vẫn chưa được đưa ra. 
  Ngày 16.05.2013, tàu Kilo thứ 3 của Hải quân Việt Nam mang tên Hải  Pḥng, số hiệu HQ – 184 đang được lắp đặt các trang thiết bị tại xưởng  đóng tàu của tập đoàn đóng tàu "Admiralty Shipyards " trong thời gian  tới, dự kiến khoảng tháng 8 năm nay, tàu sẽ được hạ thủy.  Hai tàu ngầm đầu tiên - Hà Nội (HQ -  182) và Hồ Chí Minh (HQ - 183) - hiện đang trải qua thử nghiệm trên  biển và thử nghiệm kiểm tra tĩnh tại cơ sở sản xuất. Hai tàu ngầm trên  sẽ được chuyển giao cho Việt Nam vào cuối năm 2013.  
 Dự án 636M là dự án tàu ngầm thuộc  thế hệ thứ ba của tàu ngầm diesel-điện. Tàu được thiết kế bởi Trung tâm  thiết kế kỹ thuật biển CDB ME "Rubin"  St Petersburg và là một phiên bản  cải tiến của tàu ngầm mang tên "Varshavyanka" - tàu ngầm diesel-điện dự  án 877 "Paltus", được chế tạo những năm 80 của thế kỷ 20 với số lượng  lớn cho Hải quân Liên bang Xô Viết và xuất khẩu sang 7 quốc gia thế  giới. Tổng cộng năm 2012 đă đóng được cho Hải quân Nga và xuất khẩu hơn  70 tàu ngầm thiết kế 877/636 của tất cả các biến thể.
  
                             |          
                      | Tàu ngầm lớp Liko dự án 636M trong quá tŕnh hoàn thiện tại xưởng đóng tàu. |          
      
   
 Tầu ngầm Kilo dự án 636М (06361) –  chiều dài 73,8 m, đường kính vỏ ngoài chịu lực – 9,9 m. Lượng giăn nước  khi lặn - 3100 tấn, khi nổi trên mặt nước: 2350 tấn, tỷ lệ lượng nổi:  32%, tốc độ hải tŕnh nổi: 11 knots, tốc độ hải hành tối đa ngầm: 20  knots, tiết kiệm: 3 knots với biển động cấp 5, dự trữ hải tŕnh với  lượng dầu tăng cường: 7.500 hải lư với điều kiện chạy ở chế độ tiềm vọng  động cơ diesel sử dụng ống thông khí, 400 hải lư ở chế độ sử dụng điện  ắc quy, tốc độ 3 knots. Độ sâu tiềm vọng: 17,5 m với biển động cấp 5, độ  sâu hoạt động hiệu quả: 250 m, độ sâu cực đại chịu nén: 300 m, dự trữ  hành tŕnh: 45 ngày.   
 
'Nanh vuốt' mới của tàu Kilo Việt Nam 
 
 Vũ khí trang bị của tàu ngầm lớp  Kilo 636M: 6 ống phóng ngư lôi 533 mm với số lượng 18 đạn ngư lôi  53-65К, hoặc ТESТ-71МE (4 ngư lôi), hoặc 24 thủy lôi. Phương án dành cho  Hải quân Việt Nam được lắp đặt tên lửa hành tŕnh tầm xa Club – S, có  thể tấn công các mục tiêu trên mặt nước hoặc trên cạn. 6 tên lửa Strela  -3, Strela – 3M hoặc Igla-1 9m313 thực hiện nhiệm vụ pḥng không mặt  biển cho các tàu ngầm Việt Nam.
  
                             |          
                      | Buồng ngư lôi – tên lửa của tàu ngầm Kilo. |          
      
   
 Ngư lôi 53-65К: Cỡ đạn: 533.4 mm,  Chiều dài: 7945 – 8125 mm, khối lượng 2025 / 2100 kg, đầu đạn: 500 kg;  thuốc nổ TNT:  305.6 kg; hải tŕnh: 19 km ( với tốc độ 43 knots); Tốc độ  44-45 knots;  độ sâu hoạt động 12 m. Động cơ tua-bin nhiệt ô xy hóa khử  2ТF công suất 550 kW, sử dụng nhiên liệu dầu hỏa, chất ô xy hóa, nước  biển. 
 Ngư lôi được lắp đặt đầu tự dẫn  thủy siêu âm với hệ thống định hướng trục dọc theo vệt nước lằn tàu. Đầu  kích nổ điện từ trường phi tiếp xúc.
  
                             |          
                      | Lắp đặt ngư lôi 53 – 65K trên tàu ngầm lớp Kilo. |          
      
   
 Ngư lôi  chống ngầm TEST-71ME (4  đạn trên tàu ngầm lớp 636M/06361 Việt Nam điều khiển từ xa bằng điện và  đầu đạn tự dẫn. Chiều dài 7900 mm; khối lượng 1.750 kg; Khối lượng đầu  nổ 205 kg; Tầm bắn hiệu quả: 15 km (40 knots), 25 km (35 knots); Tốc độ  tối đa: 35 knots; độ sâu hiệu quả 400m.
 Ngư lôi sử dụng động cơ điện trục quay rotor quay chân vịt, nguồn điện là các b́nh ắc quy.  Ngư lôi được điều khiển cho đến khi đầu tự dẫn phát hiện và khóa mục  tiêu, điều khiển ngư lôi thông qua 2 cuộn cáp điện,  một cuộn nằm trên  tàu ngầm, một cuộn trên ngư lôi. Ngư lôi sử dụng đầu tự dẫn thủy âm  "Sapphire", tầm phát hiện mục tiêu là 800 m, nếu lắp thiết bị tự dẫn  thủy âm Keramitda th́ đàu tự dẫn có thể phát hiện mục tiêu và bám ở tầm  xa 1500 m. Ngư lôi được lắp đặt đầu kích nổ thủy âm – từ trường phi tiếp  xúc.  
  
                             |          
                      | Ngư lôi chống ngầm có điều khiển TEST-71ME. |          
      
   
 Tên lửa chống tàu Club – S Tổ hợp  tên lửa chống tàu Club-S có chức năng tiêu diệt các chiến hạm nổi của  đối phương. Theo thông tin từ phía Nga, tên lửa Club -S trên tàu Kilo  Việt Nam c̣n có khả năng tấn công hạm đối đất, có thể tấn công các mục  tiêu trên đất liền như kho tàng, sân bay, bến cảng, trung tâm chỉ huy  của đối phương trong mọi t́nh huống chiến trường, mọi điều kiện địch tác  chiến điện tử và tác động của các vụ nổ.  
 Trong biên chế của hệ thống tên lửa  Club – S bao gồm các tên lửa hành tŕnh tấn công thuộc tổ hợp (Club-S),  được lắp đặt trong các tàu ngầm lớp Kilo 06361. Tổ hợp khí tài điều  khiển đa dụng cho tất cả các loại tên lửa thuộc lớp Club, ống phóng tên  lửa – sử dụng ống phóng ngư lôi 533 mm. Đồng thời là trạm kỹ thuật tên  lửa trên căn cứ, đảm nhiệm nhiệm vụ bảo tŕ, bảo dưỡng tên lửa và niêm  cất trong điều kiện thời b́nh.  
  
                             |          
                      | Tên lửa chống tàu và mục tiêu mặt đất Club - S. |          
      
                              |          
                      | Tên lửa Club – S trong pḥng Ngư lôi – Tên lửa. |          
      
   
 Tên lửa chống tàu nổi ЗМ-54E thuộc tổ hợp (Club-S) được  lắp đặt dưới tàu ngầm lớp 636M – 06361 Việt Nam được sử dụng để tấn  công tất cả các chiến hạm nổi các loại ( tuần dương, khu trục, hộ vệ tên  lửa, tàu vận tải, xuồng cao tốc phóng tên lửa…) tàu ngầm có thể tác  chiến với tên lửa độc lập hoặc trong đội h́nh của một đơn vị hỗn hợp các  chiến hạm khác nhau.
  Tên lửa 3M-54E được lắp đặt đầu tự dẫn ARS-54 (Công ty  cổ phần "Radar MMS", thành phố St. Petersburg)  với tầm hoạt động gần  60 km, có chiều dài 70 cm, đường kính 42 cm và nặng 40 kg, có khả năng  chống nhiễu rất cao và có thể hoạt động trong trường hợp biển động cấp  5-6. Tên lửa bao gồm có động cơ phóng tăng tốc, động cơ hành tŕnh cận  âm độ cao thấp và đầu đạn nổ tách thân bay khi bay gần mục tiêu với tốc  độ siêu âm làm động năng xuyên phá thân vỏ tàu. 
  
                             |          
                      | Sơ đồ tác chiến chống mục tiêu trên bờ biển của tên lửa Club-S. |          
      
   
 Tên lửa 3М-54Э/ТЭ có chiều dài là:  8,220/8,916, đường kính: 0, 533/0, 645 m, tầm bắn: 200 km, độ cao hành  tŕnh: 10- 20 m, độ cao tiếp cận mục tiêu: nhỏ hơn 10m, vận tốc cực đại  0,6 – 0,8 M, Khối lượng tên lửa:  2300/1951kg, đầu đạn: 200 kg, hệ thống  điều khiển và tự dẫn: đạo hàng quán tính và đầu dẫn chủ động
 Trang thiết bị điện tử: CICS (Hệ  thống quản lư và xử lư thông tin điều hành tác chiến) "Lama-EKM" /  "Uzel" được nâng cấp, phát triển và chế tạo bởi tập đoàn NGO "Aurora",  "Oceanpribor" và "Granit-electronic". Bàn tích hợp điều khiển và quản lư  tự động hệ thống thông tin từ xa (AIUS) sử dụng hai kênh độc lập quản  lư  và xử lư thông tin, mỗi kênh được kết nối với một máy tính riêng  biệt, màn h́nh hiển thị và các phương tiện cá nhân cập nhật thông tin.  Hệ thống đảm bảo:
- Điều khiển và quản lư các hoạt động của tổ hợp sonar;
- Điều khiển và quản lư các hoạt động của tổ hợp radar;
- Việc thu thập, xử lư và hiển thị thông tin từ sonar, radar và hệ thống dẫn đường quán tính;
-  Xác đinh tọa độ và thông số hoạt động của mục tiêu, xác định phần tử bắn đối với tên lửa hành tŕnh và ngư lôi;
- Phân tích t́nh h́nh môi trường thủy âm nhằm đánh giá tầm xa phát hiện  mục tiêu của tàu ngầm, từ kết quả nhận được tính toán độ sâu hoạt động  của tàu ngầm;
- Tính toán quỹ đạo cơ động của tàu ngầm;
- Tính toán và đưa ra thông báo sử dụng vũ khí trên tàu;
- Điều khiển đồng bộ với chương tŕnh của hệ thống điều khiển phần cứng  và phần mềm ṿng lặp hệ thống Lama – EKM, thực hiện phóng tên lửa КР  Club-S; phóng ngư lôi có điều khiển và đầu đạn tự dẫn.
-  Đảm nhiệm các hoạt động huấn luyện, thực hành bắn đạn điện tử;
-  Báo cáo bằng văn bản kết quả hoàn thành nhiệm vụ, kiểm soát và đánh giá t́nh trạng hệ thống;
Thiết bị sonar : MGK-400EM "Rubicon-M", được phát triển bởi Trung tâm  nghiên cứu và thiết kế  CRI "Morphyspribor" (thành phố St. Petersburg)  khả năng phát hiện tàu ngầm trên khoảng cách 16-20 km (SM),  chiến hạm  nổi 60-80 km, tầm xa theo dơi mục tiêu trong khoảng 16 – 20 km, tầm xa  trao đổi thông tin liên lạc với tàu ngầm 20-25 km, chiến hạm nổi 60-80  km. Sonar quét ḿn MG-519E "Harp-E" (phạm vi phát hiện thấp nhất là  1.500 m)
 Tổ hợp ra dar "Tobol" sử dụng radar quét 360 độ MRK-50E "Cascade" BRICK PULP
 Thiết bị thủy âm: đài radar thủy âm  МRP-25E BRICK GROUP radar phát hiện vệt nước lằn tàu "Rамcа" SNOOP  TRAY-2, đài phát hiện sóng âm radio  "Cypress" hệ thống tự động trả lời  phân biệt địch ta IFF "Chrome-M". Các thiết bị điện tử đều được thực  hiện trên hạ tầng công nghệ kỹ thuật số mới nhất.
 Các đài sử dụng ăn ten kéo theo tàu trên tần số  KV và SV. 
  
                             |          
                      | Sơ đồ cắt bổ của tàu ngầm lớp Kilo 636M. |          
      
       Dài hơn, chạy êm hơn, 'mắt' tinh hơn 
 Tàu ngầm diesel lớp Kilo dự án 636  là nguyên mẫu tàu ngầm xuất khẩu được nâng cấp và hiện đại hóa từ thiết  kế của nguyên mẫu tàu dự án 877, được chế tạo dành cho Hải quân Liên  bang Nga. Tàu dự án 636M thuộc thế hệ thứ hai của tàu ngầm xuất khẩu cho  các nước đồng minh lớp Kilo (Improved Kilo) và có rất nhiều điểm khác  nhau với nguyên mẫu xuất khẩu ban đầu (dự án 877EКМ): 36 đơn vị trang  thiết bị được thay thế, nâng cấp và đổi mới, bao gồm hiện đại hóa đài  sonar, các thiết bị như hệ thống các máy biến điện, quạt gió, động cơ  điện chính quay trục chân vịt, động cơ diesel trạm nguồn, động cơ chạy  tốc độ tiết kiệm và hàng loạt các thiết bị khác. 
 Tất cả các thiết bị đă nêu trên  được nâng cấp sao cho có độ rung thấp nhất, do đó giảm tiếng ồn ở mức  tối thiểu, lắp đặt các hệ thống giảm rung mới, tăng cường công suất máy.  Chính v́ vậy, tàu ngầm lớp Kilo dự án 636 có tốc độ tối đa khi bơi ngầm  là 20 knots và độ ồn rất thấp. Như vậy, tàu ngầm dự án 636 thế hệ mới  đă vượt các tàu ngầm dự án 877EKM rất nhiều về thông số kỹ thuật. Đồng  thời, chiều dài của tàu ngầm dự án 636 tăng thêm 1,2m đă làm tăng lượng  giăn nước thân tàu. Cấu trúc thiết kế tàu, bố trí vũ khí trang bị, các  bộ phận tàu ngầm Project 877 EKM và 636 tương tự như nhau. 
 Tàu ngầm dự án 636М – là lớp tàu  ngầm nâng cấp và hiện đại hóa của dự án 636. Trên tàu ngầm dự án 636M đă  có những thay đổi đáng kể. Hệ thống trang thiết bị trên tàu được bổ  sung thêm các thiết bị hiện đại như: Hệ thống dẫn đường và điều hướng  quán tính, kính tiềm vọng có thiết bị đo xa laser, và lắp đặt tăng cường  kênh truyền h́nh và thiết bị quan sát ban đêm. Ăng-ten thông tin liên  lạc kéo theo tàu chạy trên tần số HF và VLF. Tàu có khả năng phóng các  tên lửa hành tŕnh lớp Club-S qua ống phóng ngư lôi 533mm khi đang lặn  ngầm. Dự án cải tiến mới nhất của 636 M là dự án 06361 dành cho các tàu  ngầm của Hải quân Việt Nam và 06363 dành cho Hải quân Nga. 
 Hệ thống tên lửa "Club-S" được  thiết kế và sản xuất bởi Trung tâm Thiết kế thử nghiệm OKB "Innovator"  (thành phố Ekaterinburg). Thử nghiệm đầu tiên của tên lửa chống tàu  (ASM) được tiến hành từ tàu ngầm hạt nhân (APL) trong Hạm đội Biển Bắc  tháng 03.2000, lần phóng thứ hai - tháng 06.2000 từ tàu ngầm động cơ  diesel (DPL) lớp Kilo dự án 877 của Hạm đội Baltic. Cả hai lần phóng đạn  đều thành công.
  
                             |          
                      | Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thị sát và  động viên thủy thủ đoàn tàu ngầm Kilo đầu tiên của hải quân Việt Nam  mang tên Hà Nội trong chuyến thăm Nga vừa qua.. |          
      
    
 Từ lịch tŕnh thực hiện kế hoạch  đóng tàu dành cho Việt Nam, có thể thấy, không chậm hơn năm 2016, Hải  quân Việt Nam sẽ có một lực lượng tàu ngầm hùng mạnh cùng với căn cứ hậu  cần, kỹ thuật và trung tâm đào tạo hoàn chỉnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ  bảo vệ biên giới, chủ quyền biển đảo.
 
Trịnh Thái Bằng
Nguồn: Kỹ thuật Quân đội Liên Bang Nga
Tienphong