Dĩ nhiên điều nầy thì có lợi cho đối tác nước ngoài của Việt Nam . Nhưng có lợi hơn rất nhiều cho chính doanh gia Việt Nam nào cố gắng muốn tự mình xây dựng lấy doanh nghiệp của mình. Theo Ngân hàng Thế giới thì với thỏa ước nầy, xuất cảng Việt Nam mà thôi đã có thể tăng thêm 1.5 tỉ USD mỗi năm.

Cả hai quốc gia chúng ta đều ra đời với một bản Tuyên ngôn Độc lập. Bản thỏa ước thương mại nầy được xem như là hình thức của một Bản Tuyên ngôn Liên lập, một khẳng định rõ ràng và không thể nhầm lẫn được rằng nền thịnh vượng của một quốc gia trong thế kỷ 21 tùy thuộc vào sự gia nhập kinh tế của quốc gia đó vào thế giới.

Sự mở cửa mới mẻ nầy là một cơ hội lớn cho các bạn. Nhưng nó không bảo đảm rằng các bạn sẽ thành công. Chúng ta phải làm gì nữa ? Việt Nam là một quốc gia trẻ trung, với 60% dân số dưới 30 tuổi, và 1.4 triệu người mới gia nhập thị trường lao động mỗi năm. Các vị lãnh đạo của quý bạn đã ý thức được rằng khu vực nhà nước và khu vực kinh tế quốc doanh không thể tạo ra được 1.4 triệu việc làm mới mỗi năm. Các vị lãnh đạo của quý bạn cũng biết rằng những công nghiệp thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu hôm nay – Điện toán, Viễn thông, Công nghệ Sinh học – đều căn cứ trên tri thức. Điều đó giải thích vì sao các nền kinh tế trên thế giới tăng trưởng nhanh hơn khi sinh viên học cao hơn, khi phái nữ có cùng cơ hội giáo dục như phái nam, khi giới trẻ như các bạn có được cơ hội khai phá ý tưởng mới và biến chúng thành những cơ hội kinh doanh.

Các bạn có thể – thật ra thì các bạn có mặt trong hội trường hôm nay phải là – động cơ của nền thịnh vượng cho Việt Nam trong tương lai. Như Chủ tịch Trần Đức Lương đã nói, rằng Nội lực của quốc gia chính là Tri thức và Khả năng của nhân dân mình.

Nước Mỹ rất kính trọng tri thức và khả năng của các bạn. Một trong những chương trình trao đổi giáo dục lớn nhất của chính phủ chúng tôi là với Việt nam. Và chúng tôi còn muốn làm nhiều thêm nữa. Như tôi có nhắc đến trước đây, Thượng nghị sĩ Kerry có mặt ngày hôm nay đang cùng với Thượng Nghị sĩ McCain và một vài cựu chiến binh khác, dẫn đầu một nỗ lực tại Quốc Hội Mỹ để thành lập một Quỹ Giáo Dục Cho Việt Nam (Vietnam Education Foundation). Một khi được thông qua, Quỹ nầy sẽ cấp 100 học bổng mỗi năm, tại đây hay tại Mỹ, cho những ai muốn học hay dạy các ngành khoa học, toán, công nghệ và y khoa.

Ngay từ bây giờ, chúng tôi sẵn sàng tăng thêm tài trợ nhiều hơn vào các chương trình trao đổi giáo dục để nỗ lực được tiến hành ngay. Tôi hy vọng một vài bạn đang hiện diện trong hội trường nầy sẽ may mắn được tham dự vào chương trình. Và tôi muốn tri ân Thượng Nghị sĩ Kerry về ý kiến tuyệt vời nầy. Xin cảm ơn ngài Nghị sĩ về những gì ngài đã làm.

Tuy nhiên cho tôi xin nói thêm rằng tuy tri thức là quan trọng, nhưng thành quả của tri thức thì bị hạn chế nếu ứng dụng của nó bị giới hạn bởi những điều không đáng giới hạn. Người Mỹ chúng tôi tin rằng tự do khai phá, tự do du lịch, tự do suy nghĩ, tự do ăn nói, tự do lấy những quyết định ảnh hưởng đến sự thăng hoa của cuộc sống cho mình và cho người khác hay cho cả quốc gia, thì vượt hẳn ra ngoài lãnh vực kinh tế.

Thật ra thì trong lãnh vực nầy hồ sơ của nước Mỹ cũng chẳng toàn hảo gì. Tại vì chúng tôi đã mất gần một thế kỷ mới bỏ được chế độ nô lệ. Và phải mất một thời gian lâu hơn thế nữa mới cho người phụ nữ được quyền đi bầu. Và chúng tôi vẫn đang tìm cách đạt đến một sự hòa hài giữa giấc mơ của các vị lập quốc và những giòng chữ trong bản Tuyên ngôn Độc lập và Hiến pháp Hoa kỳ. Nhưng trên cuộc hành trình 224 năm đó, chúng tôi đã học được những bài học. Ví dụ như chúng tôi đã thấy rằng nền kinh tế thì vận hành tốt hơn nếu báo chí được tự do tố cáo tham nhũng, và có những tòa án độc lập thì có thể bảo đảm rằng các khế ước được tôn trọng, rằng cạnh tranh thì vững chãi và công bằng, rằng công chức thì tuân hành luật lệ nhà nước.

Theo kinh nghiệm của chúng tôi, bảo đảm quyền thờ phượng tín ngưỡng và quyền đối lập chính trị thì không đe dọa đến sự ổn định của xã hội. Ngược lại là khác, còn xây đắp niềm tin của nhân dân vào sự công bằng của định chế, và cho thêm niềm tin ngay cả khi định chế đó lấy một quyết định mà chúng tôi không đồng ý. Những điều nầy chỉ làm cho quốc gia chúng tôi mạnh hơn trong lúc thịnh cũng như lúc suy. Cũng theo kinh nghiệm của chúng tôi, tuổi trẻ sẽ tin tưởng vào tương lai hơn nếu họ có tiếng nói trong việc xây dựng nó, trong việc chọn lựa cấp lãnh đạo chính phủ và có một chính phủ biết chịu trách nhiệm trước những người mà chính phủ phục vụ.

Tôi cần nói rõ rằng chúng tôi không tìm cách áp đặt những tư tưởng đó, mà cũng không thể có khả năng áp đặt nó. Việt Nam là một quốc gia cổ và lâu đời. Các bạn đã từng chứng tỏ với thế giới rằng chính các bạn sẽ tự quyết định lấy. Ví dụ, chỉ có bạn mà thôi mới quyết định được rằng bạn có muốn tiếp tục chia xẻ tài năng và tri thức của Việt Nam với thế giới không, rằng bạn tiếp tục mở cửa để Việt Nam được phong phú hóa bằng cách du nhập sự sáng suốt của người khác không. Chỉ có các bạn mới là người quyết định sẽ tiếp tục mở cửa thị trường, mở cửa xã hội, và củng cố luật pháp. Chỉ có các bạn mới quyết định sẽ đan bện dân quyền và nhân quyền vào lớp vải phong phú và bền chắc của căn cước Dân tộc Việt Nam .

Tương lai của các bạn nằm trong tay các bạn, trong tay của nhân dân Việt Nam . Nhưng tương lai của các bạn thì cũng quan trọng với tất cả chúng tôi nữa. Tại vì nếu Việt Nam thành công thì cả vùng nầy, cả các quốc gia đối tác thương mại, và cả bạn bè khắp nơi trên thế giới đều có lợi.

Chúng tôi rất muốn gia tăng sự hợp tác với các bạn trên tất cả mọi lãnh vực. Chúng tôi muốn tiếp tục việc giải tỏa mìn và chất nổ trong lòng đất. Chúng tôi muốn củng cố nỗ lực chung để bảo vệ môi sinh bằng cách từ từ giảm bỏ loại xăng có pha chì tại Việt Nam, duy trì nguồn cung cấp nước sạch, cứu lấy các vùng biển san hô và vùng rừng nhiệt đới. Chúng tôi muốn gia tăng nỗ lực cứu trợ và phòng ngừa thiên tai, kể cả nỗ lực cứu lụt cho đồng bào các bạn tại đồng bằng sông Cửu Long. Hôm qua, chúng tôi đã tặng cho cho chính phủ của các bạn các không ảnh do vệ tinh của Hệ thống Thông tin Thiên tai Toàn cầu (Global Disaster Information Network) chụp được, những tấm ảnh chụp rõ từng chi tiết về mực nước lụt để Việt Nam có thể tái thiết.

Chúng tôi muốn thúc đẩy nhanh chóng sự hợp tác của chúng ta trong lãnh vực khoa học, đặc biệt sự hợp tác chú trọng vào tháng nầy tại cuộc họp mặt tại Singapore để cùng nhau nghiên cứu tác hại của chất dioxin trên sức khỏe và môi trường sinh thái của người Việt và người Mỹ đã từng ở Việt Nam; và những hợp tác đi xa hơn nữa trong Thỏa ước Khoa học và Công nghệ vừa mới được hai quốc gia chúng ta ký kết ngày hôm nay.

Chúng tôi muốn được là đồng minh của các bạn trong trận chiến chống lại các bệnh giết người như bệnh AIDS, bệnh ho lao và bệnh sốt rét. Tôi rất sung sướng được tuyên bố rằng chúng tôi sẽ tăng gần gấp đôi tiền yểm trợ cho nỗ lực của Việt Nam để ngăn chận cuộc khủng hoảng về bệnh AIDS thông qua các chương trình giáo dục, phòng ngừa, chăm sóc và chữa bệnh. Chúng tôi muốn làm việc chung với các bạn để cho Việt Nam trở nên an toàn hơn bằng cách giảm thiểu các vết thương có thể phòng ngừa được trên đường phố, ở trong nhà và tại nơi làm việc. Chúng tôi muốn làm việc chung với các bạn để khai thác tối đa bản Thỏa hiệp Thương mại nầy bằng cách cung cấp hỗ trợ kỹ thuật hầu bảo đảm sự thi hành toàn bộ và trơn tru của Thỏa ước, tìm cách khuyến khích đầu tư nhiều hơn của Mỹ vào nước của các bạn.

Nói tóm lại, chúng tôi mong muốn được xây dựng một cuộc hợp tác với Việt Nam . Chúng tôi tin rằng điều nầy tốt cho cả hai nước chúng ta. Chúng tôi tin rằng nhân dân Việt Nam có tài năng để thành công trong thời đại toàn cầu mới nầy như đã từng thành công trong quá khứ.

Chúng tôi biết điều đó vì chúng tôi thấy những tiến bộ mà các bạn đã đạt được trong thập niên vừa qua. Chúng tôi cũng đã thấy tài năng và sự độc đáo của những người Việt đến định cư tại Mỹ. Những người Mỹ gốc Việt nầy nay đã trở thành các vị dân cử, các quan tòa, đứng đầu về khoa học và công nghiệp cao của chúng tôi. Năm ngoái, một người Mỹ gốc Việt nầy đã kiện toàn một phương pháp toán học để nhằm làm dễ dàng hơn khả năng Hội họp bằng Video chất lượng cao (high-quality Video-conferencing). Và cả nước Mỹ đều lưu ý theo dõi khi Trần Như Hoàng đỗ thủ khoa tại Viện Huấn luyện Không quân Mỹ.

Người Mỹ gốc Việt đã thành công nở rộ không phải chỉ vì có khả năng độc đáo và những giá trị tinh thần, mà còn vì họ có cơ hội để triển khai tối đa những khả năng và giá trị đó. Một khi những cơ hội để sống, để học, để thể hiện sáng kiến, được tăng lên thì không có gì có thể ngăn chận được nhân dân Việt Nam lại được. Và tôi chắc chắn rằng các bạn sẽ thấy nhân dân Mỹ sẽ sát cánh cùng các bạn. Tại vì trong thế giới liên lập hôm nay, chúng tôi cũng có phần trong sự thành công của các bạn.

Gần 200 năm trước đây, khi Mỹ và Việt Nam bắt đầu có quan hệ, hai quốc gia chúng ta đã nhiều lần cố gắng thương lượng một thỏa ước buôn bán đại khái gần giống như Thương Ước mà chúng ta ký kết ngày nay. Nhưng 200 năm trước, họ đã thất bại, và không một thỏa ước nào được hoàn tất. Xin các bạn hãy nghe một nhà viết Sử nói về điều gì đã xảy ra 200 năm trước, và suy nghĩ xem biết bao nhiêu lần đáng lẽ lời nhận định nầy đã được nói từ hai thế kỷ nay. Ông ta nói rằng "Những nỗ lực nầy đã thất bại chỉ vì hai nền văn hóa xa xôi đó đã tìm cách lấn lướt qua mặt nhau, và nền văn hóa nầy không đủ quan trọng đối với nền văn hóa kia để vượt qua được rào cản nầy".

Hãy để cái thời kỳ mà chúng ta không đếm xỉa nhau qua đi mãi mãi. Hãy công nhận chúng ta quan trọng đối với nhau. Chúng ta hãy giúp nhau hàn gắn vết thương của chiến tranh, không phải bằng cách quên đi sự dũng cảm đã thể hiện và thảm trạng đã kinh qua của hai phía, mà bằng cách chấp nhận tinh thần hòa giải và lòng can đảm muốn xây dựng những ngày mai tốt đẹp hơn cho con cháu chúng ta.

Mong sao con cháu chúng ta học được từ chúng ta rằng bằng cách đối thoại trong tương kính, những người có lòng tốt có thể khám phá và tái khám phá nhân tính, và một quá khứ đau khổ có thể được chuộc lại bằng một tương lai thanh bình và thịnh vượng.

Cảm ơn các bạn đã đón tiếp tôi và gia đình và đoàn đại diện Mỹ đến Việt Nam . Cảm ơn các bạn đã đặt niềm tin vào tương lai. "Chúc các bạn sức khỏe và thành công". +

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

WILLIAM J. CLINTON Người dịch: Vĩnh Hà / 20-11 -2000

Culangcat blog