1. Chính trị: chiến lược biển vẫn khá mơ hồ
Tiết Lực, Phó Chủ nhiệm Pḥng Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế thuộc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính trị Thế giới, Viện Khoa học Xă hội Trung Quốc, cho rằng nguyên nhân chủ yếu là do Chính phủ Trung Quốc hiện nay vẫn kiên tŕ nguyên tắc “gác tranh chấp, cùng khai thác” nên khu vực biển Đông khai thác khá ít. Mặt khác, kỹ thuật khai thác ngoài biển xa của Trung Quốc c̣n hạn chế, thường phải hợp tác khai thác phát triển với các công ty dầu khí lớn nước ngoài.
Nguyên tắc “gác tranh chấp, cùng khai thác” là nguyên tắc lớn về vấn đề Nam Hải và Đông Hải do Đặng Tiểu B́nh đưa ra từ những năm 80 của thế kỷ trước. Hiện nay, do liên quan đến lợi ích tài nguyên chiến lược, thêm vào đó là sự can thiệp của Mỹ, Nhật Bản đă khiến tư tưởng chiến lược này “vẫn là hư không”. Tiết Lực cũng cho rằng trên thực tế, chiến lược biển của Trung Quốc cũng mơ hồ, giống như đang “ḍ đá qua sông”.
2. Công nghệ: thiếu năng lực phát triển hải dương
Tiết Lực cho rằng về vấn đề kỹ thuật, năng lực phát triển hải dương của Trung Quốc là không đủ. “Hiện nay, Trung Quốc chỉ có thể phát triển các vùng biển nước nông, công nghệ thăm ḍ hải dương cũng chỉ giới hạn trong phạm vi sâu 500 m, đối với các vùng biển sâu 900 m đến 1.200 m hoặc sâu hơn, công nghệ thăm ḍ và phát triển Trung Quốc vẫn c̣n trong giai đoạn phôi thai. Công nghệ thăm ḍ, khai thác vùng biển sâu vẫn nằm trong tay của châu Âu và Mỹ”.
3. Kinh tế: thăm ḍ khai thác biển xa cần vốn lớn
Rủi ro kinh tế cũng là một lư do quan trọng hạn chế thăm ḍ biển sâu. Việc khoan thăm ḍ, khai thác dầu khí ngoài khơi đ̣i hỏi kinh phí đáng kể, và việc sử dụng các trang thiết bị và công nghệ tiên tiến, môi trường và điều kiện làm việc rất phức tạp, chi phí sản xuất cao hơn rất nhiều so với thăm ḍ khai thác dầu khí trên đất liền. Đồng thời, giá dầu lên xuống thất thường nên cũng tồn tại những rủi ro kinh tế rơ rệt.
Theo ước tính của chuyên gia, chi phí cho mỗi mét giếng khoan chỉ khoảng 10.000 NDT, trong khi chi phí cho mỗi mét vuông sàn thép của giàn khoan trên biển lên tới 20.000 USD. Như vậy, mức đầu tư cho một mỏ dầu cỡ vừa trên biển vào khoảng 300 triệu – 600 triệu USD, c̣n đầu tư cho một giàn khoan cỡ lớn sẽ vào khoảng 2 tỷ đến 3 tỷ USD.
Khai thác phát triển biển Đông cần hợp lực của nhiều bên
Tiết Lực cho biết, kỹ thuật khai phá biển Đông đă có một bước đột phá lớn. Ngày 26/2/2011, “giàn khoan dầu ngoài khơi 981” kiểu nửa nổi nửa ch́m do CNOOC đầu tư mà Trung Quốc tự tiến hành xây dựng đă xuất xưởng. Độ sâu tối đa hoạt động của giàn khoan này là 3.050 mét, có thể khoan sâu đến 10.000 m, sau khi hoàn thành có thể tác nghiệp ở mọi vỉa dầu nước sâu trên toàn thế giới, đánh dấu sự chính thức ra mắt của chiến lược thăm ḍ, khai thác nước sâu ngoài khơi của Trung Quốc.
Được biết, kể từ khi CNOOC tiến hành khai thác tài nguyên dầu khí ở biển Đông, CNOOC đă hợp tác với 51 công ty thuộc 14 quốc gia và vùng lănh thổ như Mỹ, Italia… lần lượt kư kết hơn 70 thoả thuận và hợp đồng dầu khí, thu hút đầu tư nước ngoài trị giá hơn 7 tỷ USD. Ngoài CNOOC, PetroChina và Sinopec cũng có hy vọng tham gia thăm ḍ và khai thác dầu tại biển Đông trong tương lai.
Tháng 7/2004, Bộ tài nguyên và đất đai cũng đă cấp giấy phép thăm ḍ dầu khí và khai thác mỏ ở khu vực Biển Đông, cho phép CNOOC tiến hành thăm ḍ và khai thác 18 khu vực biển sâu ở phía Nam biển Đông, bao gồm cả khu vực quần đảo Nam Sa (Trường Sa). Ngoài ra, giới truyền thông dẫn lời nguồn tin chính thức cho biết, xét theo thái độ hiện nay của Chính phủ, công ty Sinopec cũng có hy vọng tiến vào biển Đông, thực hiện thăm ḍ và khai thác.
Nghiên cứu viên, quyền Chủ nhiệm Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển, Đại học Tài chính Trung ương Khổng Chí Quốc cho rằng việc thăm ḍ, khai thác, phát triển dầu khí ngoài khơi nếu chỉ dựa vào một ḿnh CNOOC thôi là không đủ, và thậm chí dựa vào cả ba công ty dầu khí lớn của Trung Quốc cũng vẫn không đủ. Trong bối cảnh CNOOC độc chiếm quyền thăm ḍ, khai thác, phát triển các mỏ dầu khí xa bờ, tŕnh độ nghiệp vụ dầu khí ngoài khơi của PetroChina và Sinopec vẫn chưa đủ như hiện nay, muốn phát triển khai thác dầu khí ngoài khơi, chính phủ Trung Quốc, dưới sự tham mưu, lập kế hoạch của các cơ quan liên quan, cần mở cửa quyền thăm ḍ, khai thác và phát triển dầu khí ngoài khơi cho nhiều tập đoàn có thực lực.