Sau hàng loạt màn “đi đêm” và nỗ lực ngoại giao được gọi là không mệt mỏi, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khéo léo đưa các bên trong cuộc chiến Nga – Ukraine đến gần hơn với một kịch bản hòa bình thỏa hiệp.

Không còn tiếng nói của “quan tòa quốc tế”, Trump áp dụng triết lý “lạt mềm trói chặt”: vừa ve vãn, vừa gây sức ép, vừa nhắc nhở đồng minh, vừa chìa bàn tay với đối thủ. Kết quả: cả Nga, Ukraine, EU và Mỹ đều nhích một bước, để mở ra cánh cửa đối thoại.

Ukraine: “Bảo trợ an ninh Mỹ” thay cho NATO

Chấp nhận để bàn chuyện lãnh thổ bị chiếm đóng tại bàn đàm phán (thay vì điều kiện tiên quyết buộc Nga phải trả lại).

Từ bỏ ý định gia nhập NATO, đổi lại được Mỹ bảo trợ an ninh theo cơ chế tương tự Điều 5 NATO – nhưng chỉ một cửa, không dính dáng đến EU hay đồng minh NATO khác.

Với cam kết rót tiền tái thiết từ EU, Tổng thống Zelensky yên tâm “vẽ lại Ukraine” sau chiến tranh.

Nga: Lối thoát trong danh dự

Bỏ điều kiện “phải công nhận 4 vùng đất và Crimea” mới chịu đàm phán.

Chấp nhận để Ukraine có bảo đảm an ninh trực tiếp từ Mỹ.

Đổi lại, muốn Mỹ – EU hứa không đe dọa an ninh Nga và tính đến chuyện dỡ bỏ cấm vận.

Putin, từ chỗ coi Zelensky là “bất hợp pháp”, nay đồng ý ngồi thẳng bàn đàm phán cùng đối thủ.

EU: “Tiền thì chi, súng thì giảm”

Ngoài miệng ủng hộ hết mình cho Ukraine, nhưng thực chất để Ukraine tự quyết.

Phải tăng chi phí quốc phòng lên 5% GDP theo yêu cầu của Trump – biến thành con bài gây áp lực ngược lại với Nga.

Cuối cùng, EU hài lòng: thay vì phải tham chiến, chỉ cần mở két tài trợ hòa bình.

Mỹ: “Vừa MAGA vừa peace-maker”

Trump không thể bỏ NATO, cũng chẳng thể để EU mãi ỷ lại Mỹ.

Ông buộc phải cho ra một thỏa thuận hòa bình, nhưng không trong tư cách “quan tòa” mà là người môi giới khôn khéo.

Ép EU trả tiền, EU gây sức ép bằng tuyên bố.

Ve vãn Putin, bỏ qua mấy chuyện “công lý quốc tế” vốn khó đo lường, đổi lấy cơ hội khơi thông bế tắc.

Đòn xoay hướng chiến lược: thay vì để Nga rơi hẳn vào vòng tay Trung Quốc, Mỹ muốn biến Nga thành đối tác kiềm chế Trung Quốc – đối thủ nguy hiểm hơn nhiều.

Các bên cùng “hạ giọng”

Nga: có lối thoát trong danh dự, bớt đòi hỏi “trên trời”.

Ukraine: có ô bảo trợ an ninh Mỹ, thêm tiền tái thiết từ EU.

EU: đổ tiền mua hòa bình thay vì đổ máu.

Mỹ: khẳng định vai trò trung gian số một, vừa làm yên Châu Âu, vừa xoay trục đối phó Trung Quốc.


Bức tranh hòa bình còn nhiều mảng xám, nhưng ít nhất, nhờ nghệ thuật “lạt mềm trói chặt” của Trump, các bên đã bắt đầu chịu ngồi xuống và lắng nghe nhau.
Hận thù chưa xóa, nhưng “đầu xuôi đuôi lọt” – hòa bình, có lẽ, đã đến gần hơn một bước.