Chủ trương sáp nhập tỉnh/thành phố ở Việt Nam, theo các tuyên bố công khai của chính phủ csVN, thường được lư giải bởi các lư do như tinh gọn bộ máy hành chính: Giảm biên chế để tiết kiệm chi phí quản lư. Tăng hiệu quả quản lư nhà nước: Tránh trùng lặp chức năng, chồng chéo quyền lực địa phương. Quan trọng hơn là phù hợp quy mô dân số, diện tích: Nhiều tỉnh có dân số quá thấp, kinh tế tŕ trệ, không đáp ứng tiêu chí của một đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Tuy nhiên đứng trên góc nh́n chính trị. Đây có phải là âm mưu “cao tay ấn” của Tô Lâm. Với vị thế TBT đảng csVN, hiện Tô Lâm là người đứng đầu của đảng. Nếu việc sáp nhập tỉnh/thành phố diễn ra dưới nhiệm kỳ của ông ta với tốc độ nhanh, tập trung quyền lực cao hơn vào trung ương và vào tay Bộ Công an trước Đại hội XIV, th́ một số giả thuyết chính trị có thể đặt ra, mà việc đầu tiên là muốn tập trung quyền lực. Việc gom các đơn vị hành chính nhỏ thành đơn vị lớn hơn có thể giúp trung ương và Bộ Công an dễ kiểm soát hơn, đặc biệt là với các địa phương “có tính tự trị và độc lập cao”.
Kế đến là định h́nh lại bản đồ chính trị .Có thể sáp nhập là cách để triệt tiêu ảnh hưởng của các nhóm lợi ích địa phương, đặc biệt là các tỉnh/thành phố “thân” với các phe phái chính trị khác (ví dụ như cựu Thủ tướng, cựu Chủ tịch nước…). Cũng có thể là cách để tái bố trí nhân sự cấp cao, dọn đường cho việc thay máu bộ máy lănh đạo địa phương. Cuối cùng đây cũng là kế sách để Tô Lâm củng cố quyền lực cá nhân.
Một khi các tỉnh/thành phố được sáp nhập, việc bổ nhiệm người đứng đầu tỉnh/thành phố mới sẽ trở thành cơ hội cho Tô Lâm đưa “người của ḿnh” vào các vị trí then chốt. Dư luận và các nhà phân tích có thể nghi ngờ rằng đây là một phần trong chiến lược "thôn tính có hệ thống" sau khi đă kiểm soát công an, tư pháp, truyền thông và đang từng bước siết chặt bộ máy hành chính và chính trị.
Tóm lại việc sáp nhập tỉnh/thành phố có thể có nhiều mục đích. Một phần là núp dưới chiêu bài chính sách quản trị hành chính hợp lư. Một phần có thể mang động cơ chính trị, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang chứng kiến sự tập quyền mạnh mẽ vào tay Bộ Công an và cá nhân Tô Lâm. Đây là trọng điểm mà chúng ta cần phân biệt rơ giữa chính sách hành chính – hành pháp và ư đồ chính trị cá nhân cùng phe đảng.
Lăo Thất
__________________
|