Gibbs

DỰ LUẬT “ONE BIG BEAUTIFUL BILL” CỦA TỔNG THỐNG TRUMP LÀ TIN TỐT HAY TIN XẤU CHO DÂN MỸ?
Cuối tuần trước hạ viện quốc hội Mỹ đã thông qua dự luật thuế mới mà Tổng Thống Trump đang ủng hộ và xúc tiến. Dự luật này sắp tới còn phải được thượng viện phê duyệt để chính thức có hiệu lực. Tuy nhiên, những ngày qua, mọi người đang rất xôn xao về dự luật này. Có người ủng hộ, có người phản đối kịch liệt.
Vậy dự luật này gồm có những gì? Sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân ra sao? (đặc biệt là các bác sĩ ở Mỹ hoặc những ai đang có ý định qua Mỹ sống và làm việc)
Vì thế hôm nay mình muốn chia sẻ những thông tin quan trọng về dự luật này mà bạn cần biết trong trường hợp luật chính thức được thi hành.
1. Gia hạn chính sách giảm thuế liên bang
Đạo luật này sẽ gia hạn các chính sách giảm thuế liên bang được thông qua từ năm 2018 trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Trump. Nếu không được gia hạn, các mức thuế thu nhập cá nhân sẽ quay về mức cao hơn như trước năm 2017, khiến hầu hết người dân Mỹ phải chịu gánh nặng tài chính lớn hơn.
Ví dụ: Nếu bạn độc thân và có thu nhập $250,000/năm, khi tính theo luật thuế 2017 thì bạn phần thuế bạn phải đóng cho liên bang là $62,484.08. Còn khi tính theo luật thuế năm 2018 đến hiện tại, thì phần thuế này chỉ là $52,252.10.
Nếu lương của bạn ở mức trung bình của Mỹ là tầm $80,000/năm, và bạn độc thân, thì thuế liên bang theo luật thuế năm 2017 là $13,141.25, còn theo luật thuế năm 2025 thì sẽ là $9,213.66.
(Chi tiết tính ra những con số này mình sẽ để trong phần comment để bạn tham khảo. Để phép toán đơn giản nhất có thể, mình dùng tình huống là bạn độc thân, không có con cái, trong độ tuổi 30s, không có kinh doanh thêm ngoài việc đi làm lấy lương W2, và không có nhiều tài sản).
Hai ví dụ này cho thấy mức thuế hiện tại là thấp hơn mức thuế năm 2017 rất nhiều. Và nếu One Big Beautiful Bill Act không được thông qua, thì năm tới bạn và mình sẽ phải trở về mức thuế cao như hồi năm 2017.
Đó cũng là lý do vì sao đạo luật này quan trọng và nhận được sự quan tâm đặc biệt từ mọi người dân Mỹ, và đặc biệt là những người có thu nhập cao như các bác sĩ.
2. Gia hạn việc tăng khấu trừ gia cảnh (standard deduction)
Cũng tương tự như thuế liên bang, nếu dự luật này không được thông qua thì mức khấu trừ gia cảnh (standard deduction) sẽ trở về lại với mức của năm 2017.
Ví dụ: Nếu bạn độc thân, mức khấu trừ hiện tại của bạn là $15,000. Điều này có nghĩa là gì? Chẳng hạn - nếu bạn có lương là $100,000 thì bạn sẽ được miễn đóng thuế cho $15,000, và chỉ phải đóng thuế cho phần $85,000 còn lại thôi.
Nếu dự luật không được thông qua, thì mức khấu trừ này sẽ xuống còn $6,350. Có nghĩa là với lương $100,000 thì bạn sẽ chỉ được miễn đóng thuế cho $6350. Bạn sẽ phải đóng thuế cho phần $93,650.
3. Tăng khấu trừ chi phí doanh nghiệp
Điểm nổi bật thứ hai của đạo luật là tăng mức khấu trừ chi phí cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này đặc biệt có lợi cho các bác sĩ sở hữu phòng khám riêng hoặc có hoạt động kinh doanh bên ngoài.
Chẳng hạn, bạn là một bác sĩ có phòng mạch riêng thì bạn có thể sẽ được khấu trừ thuế ở một mức cao hơn dành cho tất cả những chi phí mà bạn mua vật tư, dụng cụ y tế, mặt bằng, trả lương nhân viên, v.v. Điều này cũng được áp dụng khi bạn kinh doanh những ngành nghề khác ở Mỹ như nails, nhà hàng, buôn bán, v.v…
Cụ thể là dự luật nâng mức khấu trừ từ 20% lên 23% cho thu nhập kinh doanh đủ điều kiện của các doanh nghiệp nhỏ. Dự luật còn cho phép doanh nghiệp khấu trừ toàn bộ chi phí mua sắm tài sản cố định trong năm đầu tiên (100% bonus depreciation), khuyến khích đầu tư vào trang thiết bị và mở rộng hoạt động.
Dự luật còn đề xuất nâng mức trần khấu trừ cho chi phí mua sắm tài sản đủ điều kiện theo Section 179 lên $2,5 triệu, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ đầu tư vào tài sản mới.
Những đề xuất này nhằm giảm gánh nặng thuế và thúc đẩy tăng trưởng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Ví dụ, vào năm trước, bạn mua một chiếc máy với giá $50,000, bạn được khấu trừ $10,000 trong năm đầu tiên, thì với luật mới này, số tiền bạn được khấu trừ trong năm đầu tiên có thể lên tới $50,000.
Đây là một chính sách cực kỳ thiết thực cho những người kinh doanh buôn bán, giúp tạo việc làm và động lực phát triển cho nền kinh tế Mỹ.
Với các bác sĩ, nếu bạn làm cho một bệnh viện công mà không mở một doanh nghiệp hay một phòng khám riêng thì điều luật này hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến bạn.
Tuy nhiên, hầu hết các bác sĩ ở Mỹ họ đều sẽ có những dự án kinh doanh riêng bên cạnh công việc chính của mình để tận dụng tối đa lợi thế dòng tiền từ mức lương cao, chẳng hạn như kinh doanh bất động sản, hoặc các dịch vụ kinh doanh khác chẳng hạn như mở nhà hàng, tiệm giặt ủi, social media, v.v.
Tất những dự án kinh doanh tay trái này đều sẽ giúp cho họ giảm được một số tiền thuế cực kỳ đáng kể để đem tái đầu tư vào công ty của mình.
3. Tăng tín thuế cho trẻ em (child tax credit)
Ngoài việc giảm mức thuế liên bang và tăng mức khấu trừ thuế doanh nghiệp thì một điểm quan trọng nữa trong đạo luật mới là tăng tín thuế cho trẻ em.
Trước đây, với mỗi đứa con như vậy, mỗi năm bạn sẽ được trừ $2000 trực tiếp vào tiền thuế, tuy nhiên, nếu dự luật được ban hành thì mức khấu trừ này sẽ tăng lên là $2500 cho mỗi em bé, giúp tiết kiệm thêm một khoản đáng kể nếu có con nhỏ. Ví dụ, với hai con, gia đình mình cũng có thể tiết kiệm thêm $1,000 tiền thuế mỗi năm so với trước đây.
Chính sách này là cực kỳ thiết thực để hỗ trợ các gia đình Mỹ nói chung, giúp giảm gánh nặng tài chính và tạo điều kiện tốt hơn để nuôi dạy con cái.
4. Cấp tài khoản hưu trí cho trẻ em (Trump Accounts)
Một điểm mới độc đáo trong đạo luật là chương trình “Trump Accounts” – tài khoản tiết kiệm hưu trí dành cho trẻ em sinh từ năm 2025 đến 2029 ở Mỹ.
Theo đó, mỗi em sẽ được nhà nước tạo một tài khoản “Trump accounts” - khoản tiết kiệm hưu trí có sẵn $1000 ban đầu. Mỗi năm gia đình cũng có thể đóng thêm vào quỹ đó cho con của mình một khoản không quá $5000. Số tiền này sẽ được để trong tài khoản và chỉ có thể rút một nửa khi đứa trẻ 18 tuổi trở lên, nửa còn lại sẽ được rút khi đứa trẻ tròn 30 tuổi trở lên.
Đây là một cách mà chính phủ sử dụng để khuyến khích mọi người thông minh hơn trong cách sử dụng tiền bạc và nghĩ xa hơn để đầu tư cho con cái của mình về sau. Trước mắt, nhà nước sẽ cho $1000, sau đó, gia đình hằng năm sẽ đều đặn tích góp thêm cho con của mình. Khoản để dành này sẽ hoàn toàn không bị đánh thuế mà được nhà nước đem đi đầu tư (tương tự như với quỹ bảo hiểm xã hội ở Việt Nam).
Đây cũng là cách mà các gia đình giàu có ở Mỹ đã tính toán và chuẩn bị tương lai cho con mình. Hầu hết nhà giàu nào cũng đã có những khoản như vậy, nhưng ở phần còn lại, những người có thu nhập thấp ở Mỹ, với gánh nặng cơm áo gạo tiền trước mắt, đôi khi họ lại không nghĩ xa được đến thế.
Bây giờ, với khoản tích lũy này, sau này khi các con lớn lên, chúng sẽ có một số “vốn” nhất định để có thể có nhiều lựa chọn hơn cho cuộc đời của mình như đi học đại học, kinh doanh buôn bán hay góp tiền mua nhà.
Nếu mỗi năm bạn đều đặn góp $1000 thì đến 30 tuổi, khi con có thể rút 100% số tiền này thì số tiền nó không chỉ là ba chục ngàn đô mà có thể đã lên tới mấy trăm ngàn đô rồi! Đây là số tiền không hề nhỏ và hoàn toàn có thể giúp cho đứa trẻ có một khởi đầu tốt cho cuộc sống của mình.
Cũng đã có những nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu đứa trẻ chỉ nhận $1000 của chính phủ mà không có thêm bất kỳ sự hỗ trợ nào từ gia đình thì đến năm 20 tuổi, nó cũng sẽ có $8,308, và nếu tiếp tục để đến năm 60, số tiền này có thể lên đến $574,397!
5. Cắt giảm Medicaid
Đây có thể coi là phần gặp phải nhiều ý kiến trái chiều nhất trong đạo luật mới lần này.
“Ồ, chính phủ bây giờ không còn nhân đạo nữa rồi, làm như vậy rồi sẽ có rất là nhiều người không có bảo hiểm y tế, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ v.v…”
Nhưng nói đi cũng phải nói lại. Việc gì cũng phải có lý do của nó. Không tự dưng một bộ máy chính phủ với rất nhiều khối óc đầy sạn lại đưa ra những quyết định như vậy!
Vậy lý do thực sự đằng sau quyết định này là gì?
Medicaid - bảo hiểm của chính phủ - từ trước tới này là một hình thức hiệu quả để hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh chủ yếu cho những người có thu nhập thấp, ngoài ra còn có phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, và những người hưởng trợ cấp theo dạng “người khuyết tật” (people with disabiltities)
Medicaid là một chính sách cực kỳ nhân đạo của nhà nước. Tuy nhiên, trên thực tế lại có không ít người cố tình lợi dụng chính sách này để trục lợi cá nhân.
Chính vì vậy, dự luật mới này sẽ kèm thêm điều kiện là nếu bạn dưới 54 tuổi, có con lớn 7 tuổi, và có khả năng đi làm, thì bạn phải làm tối thiểu 20 giờ một tuần - có thể là làm việc, học việc, hoặc kể cả đi tình nguyện trong cộng đồng cũng được. Nhà nước cũng sẽ thường xuyên rà soát để hạn chế việc gian lận, lách luật.
Là một bác sĩ, mình đã gặp rất nhiều những trường hợp lách luật như vậy trong quá trình công tác.
Có những người thanh niên trai tráng tay chân lành lặn, không có bệnh gì nghiêm trọng mà không chịu đi làm, tự đưa bản thân vào diện thu nhập thấp/không có thu nhập để ăn tiền trợ cấp Welfare của nhà nước và hưởng rất nhiều ưu đãi về y tế như mua bảo hiểm, khám chữa bệnh, làm tất cả các xét nghiệm, thủ thuật, và mua thuốc hoàn toàn miễn phí! Không những vậy, họ còn nhận được rất nhiều tiền trợ cấp như - SNAP food stamps (phiếu tiền để mua thức ăn), tiền thuê nhà, tiền trợ cấp phí sinh hoạt - tiền điện, tiền ga, tiền nước, v.v.
Trong khi những công dân khác đang làm việc cật lực và đóng thuế đầy đủ để đưa đất nước phát triển thì những người trai tráng khỏe mạnh này chỉ ở nhà ăn không ngồi rồi, siêng ăn lười làm, đã vậy còn sa vào tệ nạn - hút thuốc, cờ bạc, rượu chè, nghiện ngập. Có những người ban đầu không có bệnh nhưng một thời gian cũng đổ bệnh (béo phì, tiểu đường, cao huyết áp, mỡ trong máu, xơ gan, v.v.) vì những thói quen xấu đó, và nghiễm nhiên trở thành một gánh nặng không hề nhỏ cho xã hội. Có người thì ban đầu bệnh có thể chữa được, nhưng không hợp tác điều trị - để tìm cớ xin ăn tiền bệnh.
Đương nhiên đây chỉ là một nhóm trong những người có Medicaid, không phải tất cả mọi người đều như vậy. Thực tế có rất nhiều người yếu thế rất cần những hỗ trợ thiết thực mà chương trình Medicaid mang lại như các cụ già lớn tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh hay những người không may mắc bệnh hiểm nghèo. Họ là những người xứng đáng được nhận trợ cấp.
Chỉ những người thanh nhiên khỏe mạnh trong độ tuổi lao động mà lười biếng, cố tình không chịu đi làm để không có thu nhập và nhận được những trợ cấp như vậy mới đáng bị lên án.
Chính vì vậy, việc cắt Medicaid này như một hồi chuông cảnh tỉnh mà nhà nước róng lên để họ sống một cách có trách nhiệm với hơn bản thân và xã hội, phải biết tự cố gắng để đi làm, tạo giá trị cho bản thân và tự làm cho cuộc đời của mình tốt hơn thay vì cứ để nhà nước nuôi mãi như vậy.
Nhưng nói đi thì cũng nói lại, người ta trở nên ỷ lại cũng một phần vì những chính sách cũ của nhà nước trước đây. Cụ thể là khi đại dịch COVID-19 nổ ra, chính quyền liên bang đã trợ cấp $600/tuần cho những người không có việc làm - kéo dài từ tháng 3 đến tháng 7, 2020. Sau đó thì trợ cấp giảm xuống còn $300/tuần, cho thêm 2 tháng nữa. Sau đó được gia hạn thêm gấn 2 năm nữa, tức là đến cuối năm 2021.
Ngoài ra, mỗi tiểu bang còn trợ cấp thêm $200-500/tuần tuỳ mỗi tiểu bang, tổng cộng là $500-800/tuần, tức là $2000-3200/tháng. Mức tiền trợ cấp này còn cao hơn số tiền lương trung bình một người đi làm kiếm được.
Phúc lợi tốt như vậy đã làm triệt tiêu hoàn toàn động lực đi làm kiếm tiền của rất nhiều người. “Tại sao phải đi làm trong khi không đi làm cũng được nhà nước lo cho từ A đến Z như vậy? Đi làm làm gì, ở nhà đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp cho rồi, đi làm vỡ mật ra mỗi tháng chỉ được 1-2000 đô, nghỉ ở nhà mỗi tuần được tận $800 thì sao phải đi làm chi cho mệt?”
Do đó, từ lúc đó đến nay, rất nhiều có tâm thế người ỷ lại, không muốn kiếm việc làm, không còn động lực làm việc.
Chính vì vậy đây cũng là lý do vì sao chính quyền tổng thống Trump muốn thúc đẩy mọi người phải sống có trách nhiệm hơn.
Nếu còn trẻ, còn có sức khỏe để đi làm được thì buộc phải đi làm, chứ không được ở nhà làm gánh nặng cho xã hội. Ông cũng đã tạo ra nhiều việc làm hơn cho xã hội Mỹ thông qua việc đánh thuế các quốc gia khác, từ đó mang các công ty sản xuất quay về Mỹ, tạo nhiều việc làm và cơ hội hơn cho những người như vậy.
Mặc dù đây là chính sách mang lại nhiều tranh cãi nhất trong đạo luật lần này nhưng nếu đặt mình vào vị trí của một công dân đi làm đóng thuế ở Mỹ, bạn sẽ hoàn toàn hiểu cho chính quyền về quyết định này.
Số tiền mà nhà nước dành để trợ cấp cho những người này không tự dưng mà có, nó đến từ thuế - thuế của những người công dân Mỹ phải đi làm đổ mồ hôi, sôi nước mắt để đóng góp. Những đồng tiền xương máu này lại đem đi dành cho những người siêng ăn lười làm lách luật thì không tránh khỏi việc gây ra nhiều bức xúc.
Tóm lại, đạo luật thuế mới lần này của Tổng thống Trump mang lại rất nhiều lợi ích tài chính cho người dân Mỹ, thông qua việc giảm thuế thu nhập, tăng khấu trừ chi phí doanh nghiệp, khấu trừ gia cảnh, chương trình “Trump Accounts,” và hạn chế lãng phí lãng phí, gian lận, và lạm dụng các chương trình phúc lợi xã hội.
Còn bạn, bạn có suy nghĩ gì về đạo luật này? Hãy comment cho mình biết với nhé!
Dr. Christina Nguyễn
Phoenix Medical Academy.

__________________