Hầu như toàn thể nhân loại văn minh coi việc đốt sách vở là một hành động man rợ.
Vậy mà cuộc phần thư ác ôn này được cả hệ thống tuyên truyền của nhà nước nhảy xổ vào đánh phèng la cổ vơ.
Báo Sài G̣n Giải Phóng số ra ngày 25/5/1975 tường thuật sự việc :
- “ Ngày 23/5/1975, trên nhiều đường phố Sài G̣n,
“khí thế ra quân” của chiến dịch vô cùng sôi nổi :
- “Đoàn thanh niên nam nữ đi qua các đường phố và hô to nhiều khẩu hiệu đả đảo văn hóa ngoại lai đồi trụy mất gốc phản động.
Đi đầu là xe phóng thanh với một biểu ngữ dài có ghi :
" Đội thanh niên sinh viên học sinh xung kích bài trừ văn hoá dâm ô phản động ".
Theo sau là sinh viên, học sinh sắp hàng bảy, hàng tám xuất phát từ trụ sở của lực lượng thanh niên tự vệ thành phố, số 4 Duy Tân.
Đoàn diễn hành kéo dài có đến hàng cây số đường, tất cả mọi người đều có một tấm biểu ngữ trên tay.
Ngay sau cuộc tuần hành trên đường phố của hàng chục ngàn thanh niên vệ binh, đồng bào và các tiệm sách đă đem nộp cho đội Quận 7 một số lượng sách báo đồi trụy phản động, tất cả là mười ba xe ba gác.
Ngoài ra các hàng sách bày bán trên hai lề đường Lê Lợi, Công Lư cũng tự nguyện dọn sạch và đem nộp.
Trên đường Hai Bà Trưng cũng có ba nhà sách tự động đem nộp trên hai mươi cuốn.
Đặc biệt, cùng ngày này,
22/5/1975, nhà sách Phúc Bài, 186 Nguyễn Thiện Thuật, Sài G̣n đă tự nguyện đem nộp cho Hội Bài trừ Văn hoá đồi trụy phản động bốn ngàn cuốn sách các loại ”.
Cũng trên báo Sài G̣n Giải Phóng,
số ra ngày 24/10/1976 , nhà báo nằm vùng Cung Văn đă hô hào:
Sách báo nọ, đừng mong ngóc dậy
V́ nhân dân, sẵn gậy cầm tay
Trừ căn, tuyệt nọc bọn nầy
Đánh cho tận gốc, đánh quay ṃng ṃng.
Theo tài liệu của nhà văn Trần Hoài Thư, chuyện đốt sách dưới mắt người ngoại quốc được đề cập trong cuốn :
- “ Nhật Kư Saigon 1975 ” của ông Walter Skrobanek, Giám Đốc một tổ chức từ thiện, ghi lại cũng vào ngày 23/5/1975 :
- “ Sáng nay người nước ngoài thêm một lần nữa không được phép đi vào trung tâm thành phố.
Những người da trắng muốn làm điều đó bằng ô tô hay đi bộ đều bị đuổi trở ra mà không có một lời giải thích… Siriporn cũng hỏi lư do ngăn cấm nội thành, đặc biệt là đường Tự Do, đối với người nước ngoài.
Nhún vai.
Vào buổi tối, có hai phiên bản được lan truyền đi trong trung tâm, tại sao lại ngăn cấm :
Đốt sách phản động hay là một cuộc gặp gỡ nhiều căng thẳng giữa đại diện của hai phái Công giáo…
Các sinh viên cách mạng đả phá tín ngưỡng cũng đă gơ cửa nhà Ariel, để thu thập văn học phản động và khiêu dâm.
Chị của Ariel không cho họ vào nhà, mà chỉ giải thích rằng bà không biết đọc. Theo tường thuật của nhân viên chúng tôi th́ các tác phẩm văn học Việt Trung như
“Tam Quốc Chí” cũng thuộc vào hàng văn hóa đồi trụy như tạp chí tin tức Mỹ
“Time” .
Giá như các sinh viên đó biết rằng ví dụ như Kim Vân Kiều đang phục sinh lại ở Bắc Việt Nam và được diễn giải như là một phê b́nh văn học của phong trào chống phong kiến.
Người ta nói rằng vào ngày 31 tháng Năm sẽ có một cuộc đốt sách lớn”.
Học giả Nguyễn Hiến Lê, người có nhiều sách đă xuất bản ở miền Nam, kể lại :
- “Một trong những công việc đầu tiên của chính quyền là
hủy tất cả các ấn phẩm (sách, báo) của bộ Văn hóa ngụy, kể cả các bản dịch tác phẩm của :
- Lê Quí Đôn
- Thơ Cao Bá Quát, Nguyễn Du
- Tự điển Pháp, Hoa, Anh cũng bị đốt…
Sở Thông tin Văn hóa ra chỉ thị cho mỗi quận phái thanh niên đi
xét sách phản động, đồi trụy trong mỗi nhà để đem về đốt.
Bọn thanh niên đó đa số không biết ngoại ngữ, sách Việt cũng ít đọc, mà bảo họ kiểm duyệt như vậy th́ tất nhiên phải làm bậy.
Họ vào mỗi nhà, thấy sách Pháp, Anh là lượm, bất kỳ loại ǵ; sách Việt th́ cứ tiểu thuyết là thu hết, chẳng kể nội dung ra sao.
Lần đó sách ở Sài g̣n bị đốt kha khá. Nghe nói các loại đồi trụy và kiếm hiệp chất đầy pḥng một ông chủ thông tin quận, và mấy năm sau ông ấy kêu người lại bán với giá cao.
Ông bạn Vương Hồng Sển có nhiều sách cổ, quí, lo lắng lắm mà cũng uất ức lắm, viết thư cho Sở Thông tin Văn hóa, giọng chua xót xin được giữ tủ sách, nếu không th́ ông sẽ chết theo sách.
Một độc giả lập một danh sách các tác phẩm của tôi mà ông ta có trong nhà, đem lại sở Thông tin hỏi thứ nào được phép giữ lại, nhân viên Thông tin chẳng cần ngó tên sách, khoát tay bảo :
- " Hủy hết, hủy hết”.
https://www.youtube.com/watch?v=5LMj_O9gDaY
Dân Sài G̣n sức mấy mà
“hủy hết”.
Họ t́m mọi cách cứu sách. Tôi lúc đó đau ḷng đứng nh́n tủ sách tôi đă dầy công thu thập từ những ngày c̣n là học sinh trung học. Cũng cả ngàn cuốn chứ ít ỏi chi.
Tuy không được bằng những tủ sách danh tiếng như của thầy Vương Hồng Sển và các nhà văn hóa khác nhưng cũng là máu thịt của ḿnh. Sau khi đánh liều mang một số giấu trên trần nhà, số c̣n lại mang ra nhúm bếp hết.
Dù sao sách cũng làm chín được nồi cơm ! Nhà tôi lúc đó ở trong một con hẻm nên các
“anh hùng băng đỏ” coi bộ cũng ngại xông pha.
Họ vào những nhà mặt tiền cho mau chóng đạt được chỉ tiêu.
Nhiều người mang sách báo ra bỏ bên vệ đường hoặc trong bụi cây khuất lấp để dân chúng ai muốn lượm cũng được.
Dù sao cũng là một cách cứu sách, như người mẹ nghèo hoặc bị t́nh phụ bỏ trẻ sơ sanh ngoài đường để có đường sống cho con thơ.
**********