Gibbs

DỰ ÁN 2025 (Project 2025) VÀ CHÍNH QUYỀN TỔNG THỐNG TRUMP
Dự án 2025, còn được gọi là Project 2025, là một kế hoạch cải tổ toàn diện hệ thống hành pháp liên bang do tổ chức Heritage Foundation đề xướng với sự tham gia phối hợp của hơn 80 tổ chức bảo thủ. Mục tiêu của dự án là tái cấu trúc chính phủ Hoa Kỳ theo hướng tập trung quyền lực vào tổng thống, thu hẹp vai trò của các cơ quan độc lập, loại bỏ các chương trình bị xem là mang tư tưởng cấp tiến và thúc đẩy chính sách dựa trên các giá trị bảo thủ truyền thống.
Dự án 2025 được xây dựng trên bốn trụ cột chính bao gồm chuẩn bị nguồn nhân sự trung thành với tổng thống thông qua ngân hàng ứng viên bảo thủ, cung cấp một cẩm nang điều hành chi tiết để tái cấu trúc các cơ quan liên bang, huấn luyện đội ngũ nhân sự mới theo đúng đường lối bảo thủ và điều phối hành động chiến lược giữa các tổ chức cùng lý tưởng khi quyền lực hành pháp chuyển giao.
Phó Tổng thống JD Vance là một trong những người ủng hộ công khai và mạnh mẽ nhất cho Dự án 2025. Ông từng viết lời tựa cho cuốn sách "Dawn's Early Light" của Kevin Roberts, Chủ tịch Heritage Foundation, trong đó ông ca ngợi tầm nhìn chiến lược của dự án và kêu gọi cần phải giành lại chính phủ liên bang từ tay những người theo chủ nghĩa cấp tiến. Không chỉ trên giấy tờ, Phó Tổng thống Vance còn phát biểu tại các hội nghị chính sách bảo thủ, thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với các cải cách do Dự án 2025 đề xuất. Ông cũng ủng hộ công khai chính sách thuế quan toàn diện và các bước đi hành pháp của chính quyền nhằm thực thi những nội dung cốt lõi của dự án.
Sau khi Tổng thống Trump tái đắc cử và bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai vào tháng Giêng năm 2025, chính quyền đã bắt đầu triển khai hàng loạt chính sách phản ánh rõ nội dung của Dự án 2025. Một trong những bước đầu tiên là cải tổ bộ máy hành chính liên bang thông qua chương trình mua lại vị trí với sự tham gia của hơn 77.000 nhân viên chính phủ rời khỏi hệ thống trong quý đầu năm. Đây là biện pháp then chốt nhằm loại bỏ những nhân sự bị xem là không trung thành với chính quyền và thay thế bằng đội ngũ được tuyển chọn theo định hướng bảo thủ.
Trong lĩnh vực giáo dục, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh giải thể Bộ Giáo Dục Hoa Kỳ vào tháng Ba năm 2025. Thẩm quyền điều hành giáo dục được trao về các tiểu bang theo đúng tinh thần phi tập trung hóa quyền lực của Dự án 2025. Bên cạnh đó, các chương trình liên quan đến đa dạng, công bằng và hòa nhập trong toàn bộ chính phủ liên bang cũng đã bị hủy bỏ thông qua các sắc lệnh hành pháp mới. Những chương trình này bị xem là mang màu sắc chính trị cấp tiến và không còn phù hợp với định hướng hiện tại của chính phủ.
Trong chính sách kinh tế, chính quyền đã ban hành thuế quan tối thiểu 10 phần trăm lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu, và áp mức thuế cao hơn với một số quốc gia như Trung Quốc, Mexico và Canada. Mục tiêu là thúc đẩy sản xuất nội địa, giảm lệ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu và thực hiện chính sách nước Mỹ trước tiên.
Về mặt hành pháp, chính quyền đã viện dẫn Đạo luật Alien Enemies để bắt đầu trục xuất người nhập cư đến từ các quốc gia được đánh giá là có nguy cơ đối với an ninh quốc gia. Tòa án Tối cao đã phê chuẩn hành động này, mở đường cho các đợt trục xuất quy mô lớn trong thời gian tới.
Tổng thống Trump cũng đã chỉ đạo tất cả công chức liên bang phải trở lại làm việc tại văn phòng, chấm dứt mô hình làm việc từ xa từng hình thành trong thời kỳ đại dịch. Quyết định này được chính phủ xem là cần thiết để khôi phục kỷ luật và hiệu quả hoạt động của hệ thống công quyền.
Trong chính sách đối ngoại, chính quyền đã chấm dứt viện trợ quân sự cho Ukraine, đồng thời tái định hình quan hệ với NATO và các đồng minh châu Âu. Những thay đổi này phản ánh đường lối thực dụng và định hướng rút lui khỏi các cam kết quốc tế không phục vụ lợi ích trực tiếp của nước Mỹ.
Một trong những nội dung quan trọng nhất của Dự án 2025 là thu hẹp vai trò của chính phủ liên bang trong lĩnh vực y tế và phúc lợi. Chính quyền đã bắt đầu cắt giảm nhân sự tại nhiều cơ quan thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, bao gồm cả Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, Cục Quản lý Dược phẩm và Cơ quan Nghiên cứu Y tế Quốc gia. Tỷ lệ nhân viên rút khỏi các cơ quan này trong quý đầu năm là hơn 12 phần trăm.
Bên cạnh đó, Cơ quan An Sinh Xã Hội đang được rà soát toàn diện với mục tiêu cải tổ cơ cấu, siết chặt tiêu chuẩn trợ cấp, nâng độ tuổi nghỉ hưu và khuyến khích tự lực về tài chính. Các chương trình như Medicare và Medicaid cũng đang trong quá trình chuẩn bị điều chỉnh. Chính phủ đã soạn thảo đề cương chiến lược để từng bước giao lại quyền điều hành cho tiểu bang, giảm chi tiêu và giới hạn phạm vi hưởng lợi. Một số thay đổi đối với chương trình SNAP và các phúc lợi khác cũng đang được xem xét, bao gồm yêu cầu điều kiện làm việc và thời hạn hưởng.
Tuy nhiên, không phải tất cả các đề xuất trong Dự án 2025 đã được thực thi hoàn toàn. Nhiều mục tiêu vẫn đang trong quá trình chuẩn bị hoặc vấp phải rào cản pháp lý và chính trị. Những nội dung chưa hoàn tất bao gồm việc giải thể hoặc sáp nhập thêm các cơ quan liên bang như Bộ Thương mại, Bộ Năng lượng và Cơ quan Bảo vệ Môi trường. Việc kiểm soát các cơ quan độc lập như Cục Dự trữ Liên bang, Ủy ban Chứng khoán và các tổ chức giám sát thị trường hiện vẫn chưa có hành động cụ thể nào được đưa ra.
Ngoài ra, đề xuất tăng quyền kiểm soát hành pháp đối với Bộ Tư pháp và các cơ quan điều tra liên bang cũng đang gây nhiều tranh cãi trong nội bộ và chưa được thể chế hóa. Các thay đổi sâu hơn trong hệ thống phúc lợi xã hội, đặc biệt là liên quan đến Medicare và An Sinh Xã Hội, vẫn cần thêm thời gian, sự chuẩn bị kỹ thuật và đồng thuận chính trị để có thể triển khai.
Tính đến thời điểm cuối tháng Tư năm 2025, các chuyên gia đánh giá chính quyền Tổng thống Trump sẽ thực hiện thành ông được khoảng từ sáu mươi đến bảy mươi phần trăm nội dung trọng yếu của Dự án 2025. Phần còn lại, bao gồm các cải tổ sâu rộng về thể chế, tài chính công và bộ máy tư pháp, dự kiến sẽ tiếp tục được xúc tiến trong năm 2025 và 2026 nếu không có thay đổi lớn trong cán cân quyền lực quốc hội hay hệ thống tư pháp liên bang.
Dự án 2025 từ một kế hoạch lý thuyết đang dần trở thành hiện thực trong từng bước vận hành của chính quyền liên bang hiện tại. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Vance, mô hình điều hành nước Mỹ dựa trên chủ nghĩa bảo thủ đang được xây dựng, định hình và có thể tạo ra một diện mạo mới cho chính phủ Hoa Kỳ trong những năm tới.

__________________