Gibbs

Nguyễn Chiến Thắng

3-3-2025

Zelensky đại náo Bạch Cung, đánh bại Trump và Vance, và đã cứu Ukraine khỏi thảm họa Budapest 2.0 trong gang tấc như thế nào?

Sự tỉnh táo, sáng suốt của Zelensky mới là nguyên nhân sâu xa khiến thỏa thuận đất hiếm không được ký kết và Zelensky đã rời Nhà Trắng sớm hơn dự kiến, chứ không phải là ý muốn của Trump.

Như đã đưa tin, sau cuộc cãi lộn tại phòng Bầu Dục, Zelensky và phái đoàn Ukraine đã rời khỏi Nhà Trắng, giấc mơ thực dân hóa nguồn đất hiếm và khoáng sản dưới lòng đất Ukraine của Trump đã thất bại.

Các quan chức Nhà Trắng vẫn ngạo mạn tin rằng, Zelensky thất lễ và không biết Zelensky có thể làm gì để thuyết phục Trump nối lại các cuộc đàm phán?

Nhưng khi được NBC hỏi, liệu sự hợp tác của Hoa Kỳ với Zelensky về một “thỏa thuận hòa bình” (đất hiếm) có còn khả thi hay không, có kẻ nói “Tôi vẫn nghĩ là có”.

“Quả bóng đang ở trong tay Tổng thống Zelensky. Tổng thống [Trump] tin rằng Zelensky phải quay lại bàn đàm phán và ông ấy là người phải đến và làm đúng“, một nguồn tin khác nói với NBC.

Một số quan chức Nhà Trắng, nói chuyện ẩn danh với NBC News rằng “Phe của Trump chờ Zelensky “sửa chữa tình hình” sau tranh chấp“.

Nghĩa là: Chính quyền Trump dù ngạo mạn, nhưng vẫn đang níu kéo, chờ đợi động thái tiếp theo từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Điều thú vị nhất là, theo NBC News “các quan chức chính quyền Trump không hài lòng với việc Ukraine khăng khăng đòi “bảo đảm an ninh” trong một thỏa thuận khoáng sản. Phía Ukraine được cho là đã thúc đẩy những thay đổi tương ứng đối với tài liệu trước cuộc họp“.

Nếu NBC News nói đúng thì mọi chuyện đã rõ ràng. Thỏa thuận không được ký kết là do phía Mỹ chỉ muốn đào đất hiếm mà không muốn bảo đảm an ninh cho Ukraine. Nên đã bị Zelensky từ chối ký kết.

Như đã đưa tin: Sau hai tuần đấu tranh và đàm phán, đến ngày 26/2/2025 bản thỏa thuận đất hiếm do hai bên soạn thảo với cái tên mỹ miều “Quỹ đầu tư tái thiết Ukraine” đã ra đời.

Nếu so với hai bản trước đó do Mỹ soạn thảo mang tính chất áp đặt và thực dân hóa khoáng sản dưới lòng đất của Ukraine, thì bản thứ ba này tốt hơn rất nhiều:

Phía Ukraine đã loại bỏ khỏi văn bản các khoản nợ khống 350 tỷ USD – 500 tỷ USD mà Trump đưa ra.

Thay vì chỉ Mỹ độc quyền quản lý quỹ, cả hai bên đồng quản lý quỹ; thay vì chỉ có Ukraine phải nộp tiền bán đất hiếm và khoáng sản vào quỹ, thì Mỹ cũng phải đóng góp vào quỹ bằng vũ khí…

Sự nguy hiểm và cạm bẫy nhất trong các điều khoản này là, nếu không được Mỹ đồng ý thì Ukraine không thể đơn phương rút tiền khỏi quỹ này khi cần.

Nghĩa là tiền bán đất hiếm của Ukraine nhưng Mỹ quản lý. Đó là điều không thể chấp nhận được.

Những điều khoản đầy cạm bẫy này, nếu không được đưa lên bàn đàm phán để xác định lại trước khi ký kết thì sẽ là thảm họa của Ukraine.

Chưa nói đến điều khoản An ninh trong thỏa thuận được nói đến rất mơ hồ rằng: Phía Mỹ sẽ chú ý đến những quan tâm của Ukraine về An ninh.

Rất may, tổng thống Ukraine Zelensky đã kịp thời nhận thức được vấn nạn này.

Rõ ràng rằng không có bất kỳ bảo đảm an ninh nào trong thỏa thuận này, nếu ký.

Trump lúc nào cũng đi nhắc lại “Ukraine không có quân bài nào trong tay” để chỉ ra Ukraine đang trong thế yếu. Nhưng lại lờ đi việc Mỹ giải giáp kho vũ khí hạt nhân lớn thứ ba thế giới của Ukraine.

Mỹ là kẻ đã đưa ra sáng kiến giải giáp kho vũ khí hạt nhân của Ukraine, lấy đi “quân bài” trong tay Ukraine, mà không bảo đảm an ninh cho Ukraine, là nguyên nhân gây ra cuộc chiến tranh này.

Lần này Zelensky quyết tâm lấy lại “quân bài” bằng cách đòi Mỹ phải cam kết an ninh cho Ukraine trước khi muốn đào đất hiếm.

Đáng tiếc, tại bàn đàm phán khi Zelensky “khăng khăng” yêu cầu Mỹ phải bảo đảm an ninh cho Ukraine làm điều kiện tiên quyết cho việc đào đất hiếm, thì Trump và Vance đã tỏ ra khó chịu.

Trump đã phủi tay, rồi đổ lỗi cho Zelensky rằng “không tôn trọng Mỹ”, “bỏ bê phái đoàn Mỹ trong phòng bầu dục”…(?!)

Không bảo đảm an ninh cho Ukraine là nguyên nhân khiến Zelensky rời khỏi phòng Bầu Dục, mà thoả thuận đất hiếm không được ký kết và Trump đã thất bại, mất quyền tiếp cận đất hiếm. Chứ không phải thoả thuận không được ký là do cuộc cãi lộn, là vì Zelensky không mặc complet, Zelensky không biết ơn nhân dân Mỹ; “Zelensky không muốn hòa bình”… như Trump vẫn lu loa trên các phương tiện truyền thông và trên mạng xã hội.

Thay cho lời kết

Mỹ đã lừa Ukraine phá hủy kho vũ khí hạt nhân trị giá hàng ngàn tỷ USD của Ukraine mà không bảo đảm an ninh cho Ukraine là nguyên nhân xảy ra cuộc chiến tranh này.

Lần này Mỹ không thể một lần nữa lừa Ukraine, thực dân hóa nguồn đất hiếm và khoáng sản dưới lòng đất của Ukraine trị giá hàng chục ngàn tỷ USD mà không đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Ngoài Putin không ai hưởng lợi vì thỏa thuận đất hiếm không được ký kết và quan hệ đối tác Ukraine và Mỹ rạn nứt.

Nhưng sẽ là thảm họa với Ukraine nếu thỏa thuận đất hiếm được ký kết mà Mỹ không chịu bảo đảm an ninh cho Ukraine.

Cánh cửa vẫn chưa đóng sập, nhưng Trump muốn đào đất hiếm của Ukraine thì phải tử tế, có đi có lại, phải bảo đảm an ninh cho Ukraine chứ không phải đe doạ cúp viện trợ, cúp vũ khí, quay lưng, hay bán đứng Ukraine cho Nga mà có thể đạt được mục đích.

Zelensky không chấp nhận cho Mỹ đào đất hiếm, nếu không kèm theo bảo đảm an ninh là hoàn toàn sáng suốt.

Ukraine sẽ không bao giờ chấp nhận cho Trump lợi dụng cơ hội này để hôi của, thực dân hóa khoáng sản dưới lòng đất, trị giá hàng chục ngàn tỷ USD vô điều kiện.

Đừng ảo tưởng!

Cảm ơn sự sáng suốt của tổng thống Ukraine Zelensky.

__________________