CHƯƠNG 25
Một buổi trưa tôi đang đi bỗng nghe gọi. Tôi quay lại và sau một thoáng ngớ ngẩn, tôi kêu lên:
– Ơ ḱa, Liêm !
– Ai đó, Xuân Vũ ! Cậu cũng về quê à ? Lẫm rẫm mà các cậu cũng khá he !
Tôi đi lên, bắt tay bạn và hai người cùng đi. Tôi hỏi :
– Vẫn ở bộ đội à ?
– Vẫn, nhưng cứ làm “
" đại sự ” ở rừng Lào.
– Giờ th́ có về
“nước” được chưa?
– Chừ. . . ừa ? C̣n. . . Tết mới về được ! Nước Nam Kỳ về không được nước Bắc Kỳ cũng không về được. Có nước mà cũng như không !
– Thế sao đi lang thang ở đây ?
– Ồ ! Ở đây là ngă năm ngă bảy mà. Ối thôi ! Nói không xiết đâu ! Lũ ḿnh như thiên lôi, kêu đánh đâu th́ đánh đó, mẹ nó !
Liêm ngó quanh quất và rỉ tai :
– Tập kết là một sai lầm ! Cậu có thấy không ?
– Sao lại không. Nhưng cóc thằng nào dám hé môi.
– Tớ th́ tớ nói bừa đi chứ. Liêm chép miệng . Chúng ḿnh chỉ đi chung một quăng thôi. Cậu ngồi lại đây, à ḱa chúng nó tới rồi, ḿnh sẽ cho cậu một món quà. Cậu đoán xem nào.
Có trời mà biết nổi. Gă tùy tùng của Liêm đến. Liêm bảo hắn :
– Cậu nào giữ mắm ruốc, vít ra một cục gói lại kỹ để tôi tặng ông bạn của tôi đang trên đường về
“nước” thay cho tôi đây.
Liêm cầm gói mắm ruốc trao cho tôi và nói:
– Của quư đấy ông bạn. Nay mai rồi cậu sẽ hiểu.
Tôi nhận món quà của bạn, gọn lỏn trong ḷng bàn tay mà ứa nước mắt.
Một thằng bạn gần mười năm không gặp mặt, có lẽ đă lên cấp tá rồi thế mà chỉ tặng cho bạn một cục mắm ruốc chưa đầy một lạng.
Liêm nói :
– Thế là mười hai năm chúng ḿnh sống trên Miền Bắc cậu nhỉ ?
– Ừ !
– Ớn quá .
– Ớn thật.
Ớn có nghĩa là thế nào nhỉ ?
Không có thể giải thích nó như người ta t́m nghĩa những chứ khó trong tự điển.
Muốn hiểu chữ đó phải hỏi người Nam sống trên đất Bắc.
Họ sẽ giải thích cho anh bằng những sự kiện, bằng những chuyện lưu truyền trong dân gian, bằng những bức thư và bằng cuộc đời của mỗi người trong đám họ.
– Ở vùng này, người ta đăi khách quí trong bữa cơm với mẩu mắm ruốc
bằng ngón tay cái ém chặt trong một cái mẽ chén sành và đặt lên trên đó mấy ḥn than. Cậu biết chưa ?
– Chưa !
– Vậy cậu chưa vỡ ḷng bài học ở rừng. Chỉ nội chiều hôm nay thôi, là cậu sẽ ở bên kia vĩ tuyến mười bảy. Đêm nay cậu sẽ ngủ ở Miền Nam rồi. Đấy.
Chỉ c̣n mấy bước nữa thôi mà ḿnh không thể có được cái hạnh phúc của cậu. Ác thiệt !
Liêm lắc đầu. À mà này có ai mách cho cậu mua nữ trang giả không ?
–
“Nữ trang giả ” ǵ ?
– Thế là cậu không biết rồi. Cái thứ mạ kền, mạ vàng nó bày đầy ở bờ Hồ đó. Đem vào đây, qua khỏi giới tuyến mười bảy nó có giá trị của những món đồ thật. Cậu hiểu chưa ?
Tôi lẩm nhẩm rồi nói:
– Thế th́ chính ḿnh là món nữ trang ấy đây !
– Riêng cậu thôi. C̣n tớ th́ vẫn là hàng giả. Mạ kền ? … Liêm bỗng chẩu mồm sang tôi. Mạ kền, mạ vàng.
Có thứ nào, có thằng nào thật, tớ hỏi cậu ! Ś . . . Mạ mạ tất ! Luôn cả ông thợ mạ ổng cũng tự mạ rồi. Cậu thấy không ?
Tôi lặng thinh, ḷng chua xót. Trong chỉ có mấy phút mà anh bạn nhà lính của tôi đă nói lên một cách tài t́nh tất cả nỗi ḷng của anh, cũng là của tôi, và của hằng vạn người. Tôi hỏi:
– Sao cậu không xin về ?
– Tớ đếch thèm ! Xin à ? Người ta sẽ bảo :
Đảng chưa cần. Bao giờ đảng cần th́ đảng sẽ gọi.Thế th́ xin làm ǵ cho mang tiếng xin ?
Đi vào Nam là đi vào máu lửa, đi chết, vô đó đâu phải để ăn giỗ như người ta lầm tưởng, mà ḿnh phải xin ?
Đă không gọi ḿnh th́ thôi, việc ǵ ḿnh phải xin ? Tớ cho cậu biết nhé. Có thằng mang lon trung tá vậy mà khi được gọi, anh chàng trả lời với tổ chức rằng :
- Để anh ta suy nghĩ. Lập tức cái lon đó rơi ngay ! Khà khà !
– Liêm vẫn nói liền mạch- C̣n ḿnh, không phải gan góc ǵ đâu. Bom đạn th́ da thịt ai cũng thế thôi.
Nếu ở một nơi nào khác th́ ḿnh đă ra lính lâu rồi lo t́m nghề mà mần ăn, gần bốn mươi tuổi đầu, vẫn độc thân.
Cái nghiệp cơm thùng nước chậu gần hai mươi năm nay. Ngấy lắm !
Có mấy người ở phía sau đi tới. Liêm kéo tay tôi dạt qua mé đường và ngưng hẳn câu chuyện. Chờ họ đi khỏi xa, Liêm lại tiếp, với sự hăng hái gia tăng :
– Sở dĩ ḿnh c̣n nấn ná c̣n sống cái đời lính là v́ ḿnh c̣n mong có một ngày ơn trên ngó xuống và bảo với ḿnh là
“đảng cần anh đi Nam.” Cậu hiểu tớ chứ ? Bọn cùng cấp với tớ đi vô nhiều rồi.
Nhưng c̣n tớ thích trơ mặt mo ra đó. Tớ nghe tin không chính thức rằng ở ngoài bộ tổng có nghiên cứu lư lịch của tớ và không rơ ai thọc mách màngười ta kết luận rằng tớ có liên quan với vụ
”anh hùng quân đội” Nguyễn Văn Song bỏ sư đoàn 330 trốn về Nam.
Cái thằng vớ vẩn quê ở miền đông mà người ta lại tặng cho danh hiệu
” anh hùng ” số một Nam Bộ đó. Cậu có biết cái vụ đó không nào?
– Có có nhưng mà…
– Ừ, th́ hăy cứ biết tới đó. Đấy nó bảo là lúc đó tớ có biết ư định của thằng Song mà tớ đếch thèm báo cáo cho tổ chức.
H́ h́ ! Tớ biết thế nào được ? Chỉ có điều là nó sai tớ dẫn đơn vị đi lùng bắt anh chàng về, tớ lùng khắp Thanh Hóa, Nghệ An cả tháng trời mà không gặp. Nó có giỏi sao không đi lùng ?
Liêm rút khăn tay ra lau mồ hôi trên mặt và lại tiếp:
– C̣n cái cớ thứ hai là nó bảo tớ có liên quan với một số nhà văn Nam Bộ. Tớ có tư tưởng Nhân Văn Giai Phẩm.
Liêm mấp điếu thuốc c̣n dài nhưng đă tắt queo :
– Nhưng con người của ḿnh đâu thuộc về ḿnh. Ḿnh không có quyền quyết định một việc ǵ hết cả,
ḿnh như một lũ nhái trong giỏ ông câu . Cứ nhảy lung tung trong giỏ đó coi như được tự do lắm vậy. Chừng nào cá lóc táp th́ ông câu thọc tay vào xách gị lôi ra từng chú rồi con th́ móc vào đùi đem cắm câu, con th́ móc từ họng ra đít đem nhắp cá. Thế thôi.
Liêm ngừng một chốc rồi quay sang tôi:
– Cậu có biết anh em Nam Bộ ḿnh đổ bên xứ Lèo bao nhiêu xương máu không ? Đâu có báo tử báo tiếc ǵ ?
Ơ ờ. . . Cậu có biết cái thằng cha ǵ hồi trước trưởng pḥng chính trị miền Tây không nhỉ. Cái thằng cha đách chó ǵ, ḿnh vụt quên khuấy đi. Nó vừa được đưa vào đo.
Vợ nó buôn lậu, thông đồng với tụi Gia Nă Đại và nước ngoài. Chả là chồng mụ ta là chính ủy sân bay mà, nên mụ được chân bán vé tàu bay. Hắn ta vẫn biết mà cố lờ đi.
Hằng ngh́n cây Parker, vàng, kim cương cậu à v.v… Cơm gạo tám ăn không hết đổ bừa ra hằng ngày.
Nhưng chưa hết, khi ở trên phát hiện được, bèn cho một tay xuống điều tra. Điều tra riêng tư trong chỗ kín cổng cao tường thế nào không rơ, mà cặp lon rơi mẹ nó vô cái hồ bao của mụ ta.
Thằng chồng mất chức luôn, nhưng mới vừa rồi đây anh ta được đảng
“cần” . Đảng cho mang lại cái sự vinh quang lên trán và tống vô Nam cho đỡ cái mặt mo.
Đấy, rồi để rồi cậu xem, nay mai cậu có gặp lại hắn ta, cậu sẽ thấy cái tài của thằng cha thợ mạ và và cái vật đă được qua tay thợ mạ.
Tôi nói:
– Nhưng mà thôi anh ạ. Nói măi cũng chẳng qua được người ta. Cứ giả đui giả điếc cho người ta phết lên một lớp phấn vàng rồi người ta
tống khứ ḿnh về Nam là hay nhất.
-Nhưng ḿnh đâu cần phải mạ. Ḿnh là vàng thật mà. Mạ sao ăn?
– Đôi khi cũng phải ráng mà ăn, phải ăn, phải ngậm, phải nuốt trửng nữa là đằng khác. Tôi dịu giọng.
– Anh biết tôi là thằng hiền như cục đất mà nó không để yên thân. Nhưng nào có phải riêng chúng ḿnh.
Tất cả những thằng tập kết, tâm sự không có xe tàu nào mà chở cho hết.
Liêm thở dài:
– Ớn quá cậu à!
– Ừ th́ ớn quá đi chứ sao!
– Lắm lúc nh́n quân hàm trên áo tôi, tôi hỏi sao tôi là thằng Nam Bộ mà c̣n ở đây, c̣n mang những thứ này ?
– Th́ đi với Phật mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy chứ c̣n sao nữa.
Liêm bỗng ngoặc sang chuyện khác :
– Này, ḿnh cho cậu biết nhé.
Cơn đường vào Nam là con đường lót bằng xương và tưới bằng máu, cậu nhé !
Những đốt xương nối lại với nhau sẽ bằng bề dài c̣n đường này. Không phải như dạo chợ đâu. Những cái thằng ngốc ở các trường đi B dân chánh của các cậu nó chẳng hiểu mẹ ǵ hết ! Cứ nói ầu ơ cho các cậu phấn khởi ào lên.
Chúng nó chẳng mất ǵ, mà lại được khen, chúng bịa toàn chuyện hay ho. Vô tới chừng vài trạm th́ chỉ có gặp giênh giênh tiếp đón rồi đấy… thôi tạm biệt nhé.
Không ảnh trên một đoạn đường trường sơn
– Bao giờ th́ ta lại gặp nhau ?
– Biết bao giờ ? Liêm cười chua chát. Có thể là chẳng bao giờ.
Lại một cuộc chia tay trong lúc vừa gặp mặt. Tôi cứ nắm chặt tay Liêm, không đành buông ra.
– Thôi đi nhé ? Nhắn lời tao thăm tất cả đồng bào và hôn dùm tao một mảnh đất.
Giọng Liêm tắt nghẹn. Liêm quay mặt.
Tôi đứng tần ngần giây lâu, nh́n đôi vai gầy của Liêm. Liêm đứng chống nạnh, ngẩng lên,
có lẽ Liêm không muốn nh́n thấy hạnh phúc của kẻ được về quê.
Tôi biết anh chàng đang nuốt nước mắt.
Tôi không nói được, tôi bước đi, vài bước, lại quay lại, mong Liêm quay lại để hai đứa nh́n nhau thêm lần nữa nhưng Liêm vẫn đứng măi như thế cho đến khi tôi qua khỏi khúc quanh.
Vào những năm đầu, việc vận chuyển hàng chi viện được thực hiện bằng h́nh thức đi bộ, gùi thồ trên đường Trường Sơn .
****