Phí thị thực H-1B của Mỹ: "Cơn địa chấn" cho giới doanh nghiệp
 

Sắc lệnh của Tổng thống Trump áp đặt mức phí 100.000 USD cho các thị thực cấp cho lao động nước ngoài có tay nghề cao (H-1B) đã ngay lập tức tạo ra một làn sóng chấn động.Sắc lệnh của Tổng thống Trump áp đặt mức phí 100.000 USD cho các thị thực cấp cho lao động nước ngoài có tay nghề cao (H-1B) đã ngay lập tức tạo ra một làn sóng chấn động, gây ra sự hoang mang, hỗn loạn trong giới doanh nghiệp từ Phố Wall đến Thung lũng Silicon.

Động thái bất ngờ từ Nhà Trắng cũng kéo theo những phản ứng quan ngại từ các quốc gia có nhiều công dân làm việc tại Mỹ.

Trong khi chính quyền Mỹ bảo vệ quyết định này là một bước đi nhằm bảo vệ người lao động trong nước, các công ty, luật sư và các nhóm vận động chính sách lại đang phải vật lộn với những hệ lụy trước mắt và chuẩn bị cho một cuộc chiến pháp lý gay gắt.
Ngay sau khi Tổng thống Trump ký tuyên bố trên vào ngày 19/9, một không khí hỗn loạn đã bao trùm các tập đoàn lớn của Mỹ. Các ngân hàng Phố Wall và các công ty công nghệ lớn nhỏ đã phải gấp rút tìm hiểu xem hàng chục nghìn nhân viên của họ sẽ bị ảnh hưởng như thế nào.
Phản ứng tức thời của các công ty như Microsoft, Amazon và JPMorgan là phát đi các thông báo khẩn, khuyên những nhân viên đang sở hữu thị thực H-1B và đang ở bên ngoài nước Mỹ nên trở về trước thời điểm quy định mới có hiệu lực vào rạng sáng ngày 21/9. Hành động này cho thấy mức độ bất ổn và lo ngại rằng nhân viên của họ có thể bị từ chối tái nhập cảnh.

Trong một nỗ lực nhằm xoa dịu tình hình, chính quyền Tổng thống Trump ngày 20/9 đã đưa ra thông báo làm rõ rằng mức phí trên sẽ chỉ áp dụng cho những người nộp đơn mới, trong khi những người đang có thị thực hoặc đang trong quá trình gia hạn sẽ không bị ảnh hưởng. Nhà Trắng cũng khẳng định trên mạng xã hội rằng sự thay đổi này "không ảnh hưởng đến khả năng đi và đến nước Mỹ" của những người hiện đang có thị thực H-1B.
Tuy nhiên, lời trấn an này dường như là chưa đủ. Nhiều giám đốc điều hành, cố vấn pháp lý và các phòng nhân sự vẫn chọn giải pháp thận trọng. Một số công ty và luật sư tiếp tục kêu gọi người lao động trở về Mỹ càng sớm càng tốt, đồng thời theo dõi sát sao các tài khoản mạng xã hội của Nhà Trắng để cập nhật thông tin.
Tình hình được ông Bernhard Mueller, đồng chủ tịch nhóm chuyên trách về luật di trú tại công ty luật Ogletree Deakins, mô tả là "vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng". Ông cho biết đã nhận được vô số cuộc gọi từ các giám đốc điều hành và thành viên hội đồng quản trị về các quy định mới. Cuối ngày 20/9, Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ phải ban hành một thông báo chính thức, nhấn mạnh rằng tuyên bố của tổng thống chỉ áp dụng cho các đơn xin chưa được nộp.
Trong khi các tập đoàn lớn nhất như Amazon, Meta, Google, Apple và Walmart - những đơn vị sử dụng thị thực H-1B nhiều nhất - chọn cách im lặng hoặc từ chối bình luận, các công ty khác đã bắt đầu có những động thái trấn an nội bộ. Goldman Sachs, thông qua Giám đốc quản lý nguồn nhân lực Jacqueline Arthur, đã gửi một thông báo thừa nhận đây là "thời điểm không chắc chắn" và cho biết công ty đang làm việc với các luật sư để xem xét chi tiết của sắc lệnh.Các tổ chức đại diện doanh nghiệp cũng nhanh chóng lên tiếng. Phòng Thương mại Mỹ cho biết đang làm việc với chính quyền để "hiểu rõ toàn bộ tác động" và bày tỏ "lo ngại về tác động đối với nhân viên, gia đình họ và các nhà tuyển dụng Mỹ".
Mối lo ngại không chỉ dừng lại ở chi phí. Ông Adam Kovacevich, người sáng lập Chamber of Progress, một liên minh chính sách ngành công nghệ, dự đoán các công ty sẽ phải đánh giá lại toàn bộ chiến lược sử dụng chương trình H-1B. Ông đặc biệt lo ngại về tác động của thay đổi này đối với khả năng cạnh tranh của Mỹ trong các lĩnh vực chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI). Ông cho rằng, với số lượng nhân tài hàng đầu về AI trên toàn cầu có hạn, việc ngăn cản các chuyên gia nước ngoài sẽ khiến Mỹ như "đang chiến đấu trong cuộc chiến AI với Trung Quốc với một tay bị trói sau lưng".
Đặc biệt, gánh nặng từ mức phí 100.000 USD được cho là sẽ ảnh hưởng nặng nề nhất đến các công ty khởi nghiệp. Các nhà đầu tư mạo hiểm cảnh báo rằng sự thay đổi này sẽ tạo ra một sân chơi không bình đẳng, nơi chỉ có những tập đoàn lớn mạnh nhất mới đủ khả năng chi trả hoặc vận động để được miễn. Nhà đầu tư Alan Patricof gay gắt nhận định: "Không một công ty nào tôi đầu tư trong 10 năm qua có đủ khả năng chi trả khoản phí này".
Trước sự hoang mang của khách hàng, cộng đồng luật sư di trú đã ngay lập tức vào cuộc. Ông Benjamin Johnson, Giám đốc điều hành Hiệp hội Luật sư Di trú Mỹ (AILA), mô tả tình hình mà các thành viên của ông đang đối mặt là "hỗn loạn" và "hoảng loạn". Ông nhấn mạnh rằng tác động của mức phí mới không chỉ giới hạn ở ngành công nghệ, mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến các lao động trong ngành y tế, sản xuất và các trường đại học.Không chỉ tư vấn, AILA còn đang lên kế hoạch cho một hành động pháp lý mạnh mẽ. Chủ tịch Hiệp hội, ông Jeff Joseph, tiết lộ rằng tổ chức đang hợp tác với các nhóm khác để đệ đơn kiện nhằm tìm kiếm một lệnh cấm tạm thời ngay trong cuối tuần. Họ đang tích cực làm việc để tìm kiếm các nguyên đơn đại diện cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau, cho thấy một nỗ lực phản kháng có quy mô lớn.
Bất chấp sự phản đối, chính quyền của ông Trump vẫn kiên quyết bảo vệ chính sách của mình. Phát ngôn viên Nhà Trắng Taylor Rogers khẳng định đây là hành động thực hiện lời hứa "đặt người lao động Mỹ lên hàng đầu", nhằm ngăn cản các công ty "lạm dụng hệ thống và kéo giảm tiền lương".
Quan điểm này nhận được sự ủng hộ từ một số tổ chức bảo thủ. Bà Lora Ries, Giám đốc tại Heritage Foundation, gọi mức phí 100.000 USD là một "khởi đầu tốt" để cải cách chương trình H-1B. Theo bà, nó sẽ buộc các công ty phải lựa chọn ưu tiên lao động nước ngoài nào cần tuyển dụng và đảm bảo "người Mỹ có được cơ hội công bằng".
Chính sách mới không chỉ gây xáo trộn bên trong nước Mỹ mà còn tạo ra những gợn sóng quốc tế. Câu chuyện của một kỹ sư phần mềm 29 tuổi, công dân Ấn Độ đang làm việc tại Đức, là một minh chứng rõ nét. Với thị thực H-1B đã được phê duyệt, anh bỗng cảm thấy "mù mờ" và có nguy cơ bị mắc kẹt sau khi nhận được yêu cầu "ở yên tại chỗ" từ công ty của mình.
Ấn Độ, quốc gia có số lượng công dân nhận thị thực H-1B nhiều nhất, đã chính thức lên tiếng. Chính phủ Ấn Độ cho biết vẫn đang đánh giá "toàn bộ tác động" nhưng đã bày tỏ quan ngại sâu sắc rằng biện pháp này "có khả năng gây ra những hậu quả về mặt nhân đạo do sự xáo trộn gây ra cho các gia đình".
Diễn đàn Đối tác Chiến lược Mỹ - Ấn Độ, một tổ chức có 450 công ty thành viên, cũng thể hiện một lập trường thận trọng. Giám đốc điều hành Mukesh Aghi cho biết họ ủng hộ nỗ lực của chính quyền Mỹ trong việc chống lạm dụng thị thực H-1B, nhưng đồng thời cũng muốn "đảm bảo rằng trong quá trình này, các công ty đang tạo việc làm tại Mỹ không bị trừng phạt".
Như vậy, quyết định bất ngờ trên của Tổng thống Trump đã nhanh chóng trở thành một vấn đề phức tạp, gây ra sự bất ổn trên diện rộng. Trong khi các bên vẫn đang nỗ lực tìm hiểu và đối phó, tương lai của chương trình H-1B và hàng chục nghìn lao động tay nghề cao đang trở nên bất định hơn bao giờ hết.