Nước Arab duy nhất mà Israel và phương Tây không thể ném bom: Điều gì giúp Algeria an toàn?
 

Sau vụ Israel lần đầu tấn công Qatar, câu hỏi đặt ra: quốc gia nào ở Trung Đông đủ khả năng đối phó? Ngoại trừ Algeria với hệ thống S-400, HQ-9 và Su-35 tối tân, phần lớn các nước Arab đều lệ thuộc vào vũ khí phương Tây bị hạn chế.Sau vụ không kích đầu tiên của Israel nhằm vào Qatar ngày 9/9 vừa qua, nhắm trực diện vào ban lãnh đạo phong trào Hamas tại thủ đô Doha, những câu hỏi ngày càng dấy lên về mức độ vươn xa của Không quân Israel trong thế giới Arab.

Sau khi chính phủ Syria bị lật đổ và Quân đội Arab Syria tan rã vào tháng 12/2024 – vốn từ lâu được coi là lực lượng then chốt kiềm chế sức mạnh Israel – Tel Aviv đã mở rộng các cuộc tấn công vào nhiều mục tiêu trong khu vực.

Không quân Israel đã tiến hành không kích tại Iran, Lebanon, Tunisia và Yemen, song song với chiến dịch tấn công kéo dài ở Gaza. Điều này diễn ra bất chấp thực tế là lực lượng tiêm kích của Israel phần lớn đã lỗi thời, chủ yếu dựa vào các biến thể F-15 và F-16 cũ kỹ, vốn thiếu radar mảng pha tiên tiến và nhiều tính năng hiện đại khác của thế hệ "4+".

Với số lượng F-35 hiện đại còn hạn chế trong biên chế, khả năng vươn xa của Israel phần lớn được tạo điều kiện bởi sự suy yếu của các đối thủ, hơn là nhờ vào sức mạnh nội tại của chính mình.Trong khu vực Trung Đông và Bắc Phi, Algeria là quốc gia duy nhất đầu tư mạnh mẽ vào năng lực phòng không hiện đại từ các nhà cung cấp ngoài phương Tây. Hệ thống radar, tên lửa phòng không và đội tiêm kích – đánh chặn của nước này đều được mua từ Trung Quốc và Nga.

Algeria bắt đầu đẩy mạnh xây dựng năng lực phòng không từ đầu thập niên 2010, sau khi nước láng giềng Libya hứng chịu cuộc không kích dữ dội và bất ngờ từ phương Tây, dẫn đến việc nhà lãnh đạo bị xử tử và quốc gia này rơi vào hỗn loạn suốt hơn một thập kỷ.

“Xương sống” của mạng lưới phòng không Algeria bao gồm các hệ thống tên lửa tầm xa S-300PMU-2, S-400 của Nga và HQ-9 của Trung Quốc; một phi đội lớn hơn gồm 70 chiếc Su-30MKA hạng nặng; cùng các tiêm kích Su-35 giành ưu thế trên không mới được đưa vào trang bị. Ngoài ra còn có các tổ hợp Buk-M2 và MiG-29M với tầm tác chiến ngắn – trung bình.

Mạng lưới này được đánh giá là "độc nhất vô nhị" trong khu vực, là thách thức thực sự đối với mọi ý đồ tấn công tiềm tàng từ Israel, Thổ Nhĩ Kỳ hay khối phương Tây. Trung bình, các máy bay chiến đấu của Algeria có tuổi đời trẻ hơn hàng thập kỷ so với các đối thủ Israel hoặc Thổ Nhĩ Kỳ.Dù một số quốc gia Arab đã chi mạnh tay để mua sắm chiến đấu cơ và hệ thống phòng không hiện đại, nhưng tiêu chuẩn huấn luyện nhìn chung vẫn thấp hơn Algeria. Hơn nữa, sức ép chính trị từ phương Tây đảm bảo rằng hầu hết các hợp đồng lớn đều phải mua vũ khí phương Tây.

Những vũ khí này không chỉ bị "hạ cấp" khi bán cho khách hàng Arab – điển hình là phi đội F-16 của Ai Cập – mà còn bị hạn chế nghiêm ngặt trong việc sử dụng. Phương Tây nắm quyền kiểm soát mã nguồn, đảm bảo rằng chúng không thể được sử dụng chống lại lợi ích của khối NATO.

Điều đó mang lại tự do hành động cho các cuộc không kích của Israel, Thổ Nhĩ Kỳ và phương Tây trên khắp Trung Đông và Bắc Phi. Chính sự phụ thuộc vào vũ khí phương Tây của Arab Saudi, Jordan và Ai Cập, cùng việc Iran thiếu đầu tư vào năng lực phòng không, đã khiến Algeria trở thành quốc gia duy nhất trong khu vực có không phận thực sự an toàn trước các cuộc tấn công kiểu này.