Viêm gan C - kẻ sát nhân thầm lặng
 

Viêm gan C là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus HCV gây ra, có thể dẫn đến xơ gan, suy gan, ung thư gan. Tổ chức Y tế Thế giới 2024 (WHO) ghi nhận khoảng 58 triệu người toàn cầu đang sống chung với viêm gan C mạn tính, khoảng 1,5 triệu ca nhiễm mới mỗi năm.

Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc viêm gan C ước tính khoảng 3,6% dân số, tương đương khoảng 3 triệu người. Phần lớn trong số họ không biết mình mắc bệnh do viêm gan C thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng.

Bệnh có thể tồn tại dưới hai dạng: Viêm gan C cấp tính xảy ra trong vòng 6 tháng sau khi nhiễm virus. Khoảng 15-45% trường hợp có thể tự khỏi hoàn toàn mà không cần điều trị. Còn viêm gan C mạn tính xảy ra khi virus tồn tại trong cơ thể hơn 6 tháng. Khoảng 55-85% người nhiễm sẽ tiến triển thành mạn tính nếu không được điều trị. Viêm gan C mạn tính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Đường lây nhiễm
Qua đường máu: Truyền máu, dùng chung kim tiêm, dụng cụ chích ma túy, dùng chung dao cạo râu, kim châm cứu, xăm hình, xỏ khuyên không tiệt trùng...
Từ mẹ sang con: Khoảng 5-6% khả năng lây truyền từ mẹ sang con.
Qua quan hệ tình dục: Nguy cơ thấp hơn so với HIV, viêm gan B nhưng vẫn có thể xảy ra.
Viêm gan C không lây qua thức ăn, nước uống, tiếp xúc thông thường như ôm, hôn, bắt tay, dùng chung bát đũa.
Triệu chứng
Giai đoạn cấp tính: Đa số không có triệu chứng hoặc triệu chứng mờ nhạt như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau hạ sườn phải, vàng da.
Giai đoạn mạn tính: Tiến triển âm thầm, có thể xuất hiện vàng da, phù, cổ trướng, xuất huyết dưới da,...
Biến chứng: Xơ gan, suy gan, ung thư gan.
Nguy cơ
Người từng truyền máu, ghép tạng; người nghiện chích ma túy; quan hệ tình dục không an toàn; nhân viên y tế; trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm virus viêm gan C; người xăm hình, xỏ khuyên tại cơ sở không đảm bảo vô khuẩn.

Chẩn đoán
Gồm hai bước là tầm soát kháng thể kháng HCV (anti-HCV) và xét nghiệm tải lượng HCV RNA (PCR).

Ngoài ra có thể làm thêm men gan, siêu âm gan, FibroScan, xét nghiệm chức năng gan.

Điều trị
Hiện nay, viêm gan C có thể điều trị khỏi hoàn toàn bằng thuốc kháng virus trực tiếp (DAA), hiệu quả 95-99%, thời gian điều trị 8-12 tuần.

Lưu ý:

Điều trị cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa.
Không tự ý bỏ thuốc hay dùng thuốc khác khi chưa có chỉ định.
Phòng ngừa
Hiện chưa có vaccine phòng ngừa viêm gan C.

Phòng bệnh chủ yếu dựa vào:

Không dùng chung kim tiêm, dao cạo, bấm móng tay, bàn chải đánh răng.
Quan hệ tình dục an toàn.
Phụ nữ mang thai nên xét nghiệm HCV.
Nhân viên y tế thực hiện an toàn khi tiếp xúc máu.

VietBF@sưu tập