Gâu rạn nứt nền tảng ủng hộ Ukraine của Mỹ từ phe Cộng hòa
 

Nền tảng ủng hộ Ukraine của Mỹ trong một năm qua khá vững chắc, nhưng rạn nứt có thể xuất hiện từ các đảng viên Cộng hòa ở quốc hội.

Nhóm 11 nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ cựu tổng thống Donald Trump do Matt Gaetz dẫn đầu hôm 9/2 trình dự thảo nghị quyết về "nỗi mệt mỏi Ukraine". Nếu được Hạ viện Mỹ thông qua, nó sẽ "thể hiện quan điểm của các nghị sĩ rằng Washington cần chấm dứt hỗ trợ quân sự và tài chính cho Kiev, đồng thời kêu gọi tất cả các bên hướng tới thỏa thuận hòa bình".

Dù giới quan sát cho rằng dự thảo nghị quyết do các thành viên có quan điểm cực hữu của đảng Cộng hòa đề xuất rất khó được Hạ viện thông qua, nó đánh dấu phát súng đầu tiên đối với nỗ lực ủng hộ Ukraine mà chính quyền Tổng thống Joe Biden cam kết theo đuổi.

Lý giải cho đề xuất, Gaetz chỉ ra nguy cơ những hành động leo thang trong cuộc chiến Ukraine có thể biến thành xung đột toàn cầu và gây thiệt hại kinh tế lớn hơn cho Mỹ.

"Tổng thống Joe Biden chắc hẳn đã quên dự đoán của ông hồi tháng 3/2022 rằng trang bị vũ khí cho Ukraine sẽ khiến xung đột leo thang thành Thế chiến III", Gaetz nói. "Nước Mỹ đang trong giai đoạn suy giảm có kiểm soát, nhưng nó sẽ trở nên trầm trọng hơn nếu chúng ta tiếp tục lấy tiền thuế của dân đổ vào một cuộc chiến ở nước ngoài".


Nghị sĩ Cộng hòa Matt Gaetz phát biểu trước quốc hội ở thủ đô Washington, Mỹ ngày 6/2. Ảnh: Washington Post.

Ảnh hưởng của nhóm nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối cực hữu đã gia tăng trong nhiệm kỳ này, khi đảng Cộng hòa giữ thế đa số mong manh ở Hạ viện và Chủ tịch Hạ viện mới Kevin McCarthy từng cam kết sẽ lắng nghe những lo ngại của các thành viên cánh hữu như Gaetz.

"Tôi đã gióng hồi chuông cảnh báo về sự phản đối của đảng Cộng hòa với nỗ lực viện trợ cho Ukraine suốt 12 tháng qua. Bây giờ, chúng ta có đủ số đảng viên Cộng hòa ở Thượng viện ủng hộ viện trợ Ukraine, nhưng tôi không biết điều gì sẽ xảy ra tại Hạ viện", thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Murphy nói.

"Tôi nghĩ rằng cánh hữu trong đảng Cộng hòa sẽ gây sức ép rất lớn để Chủ tịch Hạ viện McCarthy từ bỏ nỗ lực ủng hộ Ukraine và ông ấy có thể sẽ khuất phục. Chúng tôi biết người Nga coi đây là cơ hội thực sự", ông nói thêm.

Nhiều nhà ngoại giao châu Âu đã vận động các đảng viên Cộng hòa, nhấn mạnh tầm quan trọng trong duy trì sự đoàn kết phương Tây khi đối mặt với cuộc chiến của Nga. Đồng thời, họ cho rằng ủng hộ Ukraine cũng là cách "cực kỳ rẻ" để làm suy yếu sức mạnh quân sự của Nga, quốc gia mà Lầu Năm Góc coi là "mối đe dọa nghiêm trọng".

Tuy nhiên, các nhà ngoại giao cho biết phe cánh hữu trong đảng Cộng hòa vẫn kiên quyết phản đối chính sách ủng hộ Ukraine. Nhiều người trong đó nghe theo sự dẫn dắt của phe Trump, đặc biệt là con trai cựu tổng thống Donald Trump Jr., người không muốn Mỹ tiếp tục viện trợ cho Ukraine và chế giễu Tổng thống Volodymyr Zelensky.

"Sự chia rẽ ở Mỹ rõ ràng hơn ở châu Âu. Giới lãnh đạo đảng Cộng hòa nói rằng sẽ không có gì khiến nền tảng ủng hộ Ukraine lung lay, nhưng đó chỉ là lời nói. Với thế đa số mong manh của phe Cộng hòa ở Hạ viện, nhóm cánh hữu có ảnh hưởng rất lớn. Họ không phải chấm dứt viện trợ ngay lập tức, mà chỉ cần làm nó giảm dần. Điều đó rất nguy hiểm", một nhà ngoại giao châu Âu chia sẻ.

Một số đồng minh châu Âu của Washington tỏ ra lạc quan hơn, khi cho rằng McCarthy vẫn ủng hộ viện trợ cho Ukraine và lãnh đạo phe Cộng hòa ở Thượng viện Mitch McConnell đã cam kết làm điều đó.

Nhưng một khảo sát gần đây cho thấy tỷ lệ ủng hộ viện trợ vũ khí cho Ukraine đang có dấu hiệu suy giảm. Theo khảo sát của AP và Trung tâm Nghiên cứu Ý kiến Quốc gia, 48% người được hỏi ủng hộ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Kiev và 29% phản đối. Hồi tháng 5 năm ngoái, tỷ lệ ủng hộ là 60%.

Tổng thống Joe Biden đầu tuần tới sẽ bay sang Ba Lan nhân dịp kỷ niệm một năm xung đột Ukraine và sẽ tái khẳng định tinh thần đoàn kết của phương Tây.

Bất chấp nỗ lực đó, Murphy dự đoán rằng Chủ tịch Hạ viện McCarthy, người từng cảnh báo sẽ không còn "những tấm séc vô tận" dành cho Ukraine khi đảng Cộng hòa nắm thế đa số tại Hạ viện, có thể tìm kiếm thỏa hiệp với phe cánh hữu của đảng trong các nỗ lực hậu thuẫn Kiev.

"Tôi lo lắng rằng ông McCarthy sẽ ủng hộ viện trợ quân sự cho Ukraine, nhưng sẽ khước từ các khoản hỗ trợ nhân đạo và kinh tế. Nếu nguồn tài trợ của Mỹ đi theo hướng này, nó sẽ từng bước dồn Ukraine vào đường cùng", ông nói.

VietBF@sưu tập